Antibiyotik direnciyle ilgili bilinmesi gereken her şey

Bakterilerin antibiyotiğe karşı direnç geliştirdiği çağda hayat korkutucu görünüyor; fakat felaketten kaçınmanın yolları da var Bakterilerin antibiyotiğe karşısında direnci, bizim antibiyotiği bu kadar yaygın kullanmaya başlamamızdan fazla daha eskilere dayanıyor Günümüz bakterilerinin antibiyotikten korunmak için geliştirdiği genlere, kuzey gönder bölgesindeki donmuş topraklarda 30 bin yıl önce yaşamış bakterilerde de rastlandı O zamanlar bakteriler açısından bu genler pek üstünlük teşkil etmiyordu Fakat ahali en minik bir hastalık belirtisinde bile antibiyotik kullanmaya başladıktan sonra direnç genleri her bakteri açısından zorunlu ışık halkası geldi Antibiyotiğin atası penisilini keşfeden Alexander Fleming bile hemen şimdi 1946 ’da antibiyotiğe direncin yayılması tehlikesine aleyhinde uyarıda bulunmuş, antibiyotik kullanımının yaygınlaşması ve bakterilerin daha iyi savunma sistemi geliştirmesinden laf etmişti Antibiyotik krizi, BBC Future ’un Kasım ayında Sidney ’de düzenleyeceği Dünyayı Değiştiren Görüşler Zirvesi ’nde de tartışılacak Şart ne kadar önemli? Tüberkülozdan misal verecek olursak, isoniazid ve rifampicin antibiyotikleri doğru Mikobakterium verem adlı bakterinin yol açtığı bu rahatsızlık, zengin batılı ülkelerde artık öyle görülmediği gibi diğer ülkelerde de azalmıştı Fakat acilen tekrar yaygınlaşıyor Diğer Taraftan Hindistan, Çin, Rusya ve Papua Yeni Gine ’de rastlanan bu yeni verem vakaları bu antibiyotiklere karşı dirençli Birdenbire artı ilaca karşısında dayanıklı tüberküloza ‘kanatlı Ebola ’ adı veriliyor Öksürük ve aksırık aracılığıyla zahmetsizce bulaşan bu hastalıktan kurtulma şansı en iyi tıbbi bakımla bile yüzde 50 düzeyinde Ama bu, antibiyotik direnci sorununun sadece minik bir kısmı ABD ’de her sene minimum iki milyon birey antibiyotiğe aleyhinde dirençli bakteriyel enfeksiyona yakalanıyor ve bunların 20 bini hayatını kaybediyor Kalın bağırsakta enfeksiyona niçin olan koli basili ile kan zehirlenmesine yol açan ve ölümcül olabilen psödomonas aeruginosa bakterilerine hastanelerde sık rastlanıyor Bunlar antibiyotik savunma sisteminin son kalesi olarak yorumlanan karbapenemlere karşı dayanıklı bakteriler Keza cinsel yolla bulaşan frengi, belsoğukluğu ve klamidya gibi hastalıklara da bakteriler yol açıyor Günümüzde antibiyotik direnci sebebiyle belsoğukluğu tedavisinde zorluklarla karşılaşılıyor Yeni antibiyotik bulunamaz mı? Ne yazık ancak bu o kadar basit yok Büyük hap şirketleri kanser ve yürek hastalıkları gibi daha kârlı alanlara yatırım yaptığı için ‘antibiyotik musluğu ’ bir süredir kurumakla yüz yüze Antibiyotik tedavisi 1000 dolara mülk oluyorsa kanser kemoterapisi on binlerce dolar tutuyor, ya da kolesterol düşürücü ilaçları uzun zaman göstermek gerekiyor Amerikan Bulaşıcı Hastalıklar Derneği ’ne göre, bugün kullanılan tüm antibiyotikler 1984 ’cilt önce bulunmuş antibiyotiklerin bir türevi Antibiyotikler keza hap şirketleri için bilimsel, hukuki ve idareli zorluklar çağırmak böylece bu alandan çekiliyorlar Çözüm ne? Yapılacak en önemli şey, kaçınılmaz olanlar dışarıya antibiyotik kullanımına son vermek Bu ilaçlarla ilgili belirlenmiş anlayış ve uygulamaları baştan kontrol etmek gerekiyor Mesela kulak ya da idrar yolları eknfeksiyonu için ille de antibiyotik kullanmak gerekmeyebilir; hatta antibiyotik kullandıktan sonradan kendinizi iyi hissetseniz bile hap bitene dek kullanma tavsiyesinin bile ne kadar geçerli olduğuna görmek gerekiyor Diğer Taraftan alışkanlıklarını değiştirmesi gerekenler yalnızca doktorlar da değil Hastaların da her aksırma ve tıksırık için antibiyotiğin tedavi olmadığını anlaması gerekiyor Çoğunlukla üst solunum yolu hastalıklarına virüsler niçin olur ve bu durumda antibiyotik kullanılmaz; çünkü antibiyotik sadece bakterileri öldürür Tarım ve hayvancılık alanında da antibiyotik kullanımına son verilmesi veya en azından azaltılması çağrıları yapılıyor Dünya Sıhhat Örgütü, hayvanlarda enfeksiyon riskine karşısında hemencecik antibiyotiğe baş vurulmaması, aşı, hijyen ve biyogüvenlik gibi alternatiflerin geliştirilmesi tavsiyesinde bulunuyor Daha radikal çözüm var mı? Bakteriyofaj ya da ‘bakteri yiyen ’ virüsler alternatif çözüm olabilir Bu virüsler gerçekte bakterileri yemiyor, onu yuva olarak kullanıp çoğalarak başka bakterilere yayılıyor Bakteriyofajlar 1915 ’te keşfedildi ve 2 Dünya Savaşı ’nda kangren tedavisinde kullanıldı Bugün de antibiyotik krizine çözüm amacıyla bitmiş inceleniyorlar Yeni antibiyotik keşfetme amacından da vazgeçmiş değiliz Ama bu antibiyotiklerin üzerinde de Demokles ’in Kılıcı sallanıyor olacak Bakteriler bir gün bunlara aleyhinde da dayanıklılık geliştirecek Bunu asla kazanamayacağımız bir silahlanma yarışı olarak görebiliriz Umuyoruz oysa bu yarışın kaybedeni de olmayız Bu makalenin İngilizce aslını BBC Future sayfasında okuyabilirsiniz Kaynak: bbccomturkce id myeparamdataon 'type':'post','v':'39' id effectobardataon effectoCategory:a,mob:1,timg:ortalwpcontentuploads201910antibiyotikdirenci250x250,effectouniquename:ebuzzIJ4JAMF97I2203875,effectoPostId:125481,effectoPreview:false,effectoPagetitle:Antibiyotik direnciyle ilgili bilinmesi gereken her şey,effectoPublDate:Çarşamba,Ekim 19,2019,effectoTag:antibiyotik¸sağlık¸,purl: sizlere bilgilihocamcom farkıyla sunulmuştur