Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Kar yağdı ‘arabaşı’ şart oldu
Nevin Halıcı
“Arabaşı yapılırsa hindiden
Ben gelirim ikindiden…
Arabaşı yapılırsa tavşandan
Ben gelirim akşamdan…
Arabaşı yapılırsa kazdan
Ben gelirim yazdan…
Arabaşı yapılırsa boyundan
Ben gelirim oyundan…
Arabaşı yapılırsa tavuktan
Ben gelemem soğuktan (Şaziye Arısoy’dan derlenmiştir)
Eskilerin tabiriyle kara kış devam ediyorYurdun birçok yeri karla kaplı, kar yağmayan yerlerde ise ciddi soğuklar görülüyor… Karın bembeyaz görüntüsü her türlü zorluğuna rağmen mutluluğa dönüşüyor Kış mevsiminde yazmaya başlayınca yemekleri de ona göre seçmek gerekli Dondurucu soğuklarda işten dönünce, dumanı döne döne tüterek akşam sofrasında yer alacak, sıcacık bir çorbaya kimse hayır diyemez, sanırım Gerçi çorbalar her mevsimde sıcağıyla, soğuğuyla ilk yemek olma şansına sahip; ama biz bugün Anadolu kadınlarının “kışın karlar yağdığında, çatır çatır ayazlarda yapılacak dedikleri ve üzerine bir de yukarıdaki tekerlemeyi yazdıkları çorbamıza geçelim
Yemek kültürümüzde, Selçuklularda ve Lale Devri’nde görülen, Anadolu’da yakın yıllara kadar devam eden helva geceleri yapılırdı Seçkin konuklarla yapılan helva geceleri için özenle hazırlanırdı Bu gecelerde tatlıdan önce tuzlu veya ekşili yiyecekler de yer alırdı
Konya geleneğinde helva geceleri azalmakla beraber devam etmektedir Erkek misafirler tarafından ‘çekilen’ hazırlanan pişmaniye veya kenevir helvası gecenin tatlısı olup; öncesinde bir acılı ekşili yiyecek sunulması adeti vardı Arabaşı, pişmaniye ve kenevir helvasını yapmak için kış mevsimini beklemek gerekirdi; çünkü arabaşının hamuru ve kenevir helvası karın üstünde bekletilerek dondurulurdu Pişmaniyenin çekilmesi için yine serin havaya ihtiyaç vardı; meyanenin üstüne atılarak çeke çeke yapılan mat eriyip bozulabilirdi
Çeşitli “Yüksük oyunları, fincan oyunları, bilmeceler, maniler, sesi güzel olanların okuduğu türküler geceyi şenlendirirdi
Helva gecelerinin yapımı zor olan helvalarından birini değil ama gerçekten nefis bir çorba olan arabaşı çorbasının tarifesini sunmak istiyorum Çok beğeneceğinizden eminim
İç Anadolu’da ve kıyı bölgelerimizin İç Anadolu Bölgesine sınır olan şehirlerinde de yapılan arabaşı, genellikle, av etleri, kümes hayvanları ve koyun boyunu gibi her türlü etle hazırlanır, etrafında yine tavuk suyu, un ve tuzla hazırlanan pişmiş hamuru olur
1979 yılında derlediğim Ayşe Tırıs Hanımefendi’nin anlatımını dinleyelim ve çorbamıza geçelim Afiyetle, efendim…
“Kışın misafir geldiyse alaturka saat beş olunca ortaya bir sofra bezi, bir sofra altlığı konurdu Bakır sininin içinde pişmiş hamur, ortasında gerdan, tavuk, veya keklik bıldırcın gibi av etinden acılı, ekşili çok sıcak çorba gelirdi Önce hamurundan bir kaşık ağzına koyacan, sonra acılı çorbasından alacan, çiğnemeden yutacan Yerken hamuru çorbaya düşürürsen bir dahaki sefere çorbayı ceza sen yapacan Karlar yağdığında çatır çatır ayazlarda yapılacak KK:ATırıs
Çorba hamursuz da yapılabilir o halde biraz daha koyu kıvamda yapılabilir
Yapılışı: Tavuk veya boyun etini yaklaşık 30 dakika haşla, pişmesine yakın tuz at, yumuşayıncaya kadar pişir, suyunu süz, etlerini tel tel dit Suyu azalmışsa kaynar su ilave ederek 10 su bardağına tamamla
Tencerede yağı erit, unu ilave et, hafif ateşte sararıncaya kadar kavur, salçayı ilave et, çevir, biberini at Biri soğuk biri sıcak tavuk suyunu meyaneye ilave et, karıştırarak kaynamaya başlayınca çok hafif ateşe al, etleri ilave et, kapak ört, 10 dakika pişir Çorba tasına al
Hamuru: Tavuk suyunun iki bardağı ile unu boza kıvamında ez Tencerede üç bardak tavuk suyu ile tuzu kaynat Unlu karışımı iplik gibi dökerek ilave et Çok hafif ateşte karıştırarak koyulaşınca tepsiye dök Donunca baklava dilimi kes, ortasını bıçakla çorba tasını alacak kadar aç Çorba tasını yerleştir Limonla sofraya al
Arabaşı Çorbası
MALZEME:
4 kişiden fazla
Pişme süresi:3040 dakika
Çorba İçin:
1 tavuk veya boyun
10 su bardağı su( 2 lt)
4 yk tereyağı
4 yk un
2 yk domates salçası
1 tk acı kırmızı biber
Hamuru İçin:
5 su bardağı tavuk suyu
1 su bardağı un
1 tk tuz
Beraberinde:
½ su bardağı limon suyu
Nevin Halıcı
“Arabaşı yapılırsa hindiden
Ben gelirim ikindiden…
Arabaşı yapılırsa tavşandan
Ben gelirim akşamdan…
Arabaşı yapılırsa kazdan
Ben gelirim yazdan…
Arabaşı yapılırsa boyundan
Ben gelirim oyundan…
Arabaşı yapılırsa tavuktan
Ben gelemem soğuktan (Şaziye Arısoy’dan derlenmiştir)
Eskilerin tabiriyle kara kış devam ediyorYurdun birçok yeri karla kaplı, kar yağmayan yerlerde ise ciddi soğuklar görülüyor… Karın bembeyaz görüntüsü her türlü zorluğuna rağmen mutluluğa dönüşüyor Kış mevsiminde yazmaya başlayınca yemekleri de ona göre seçmek gerekli Dondurucu soğuklarda işten dönünce, dumanı döne döne tüterek akşam sofrasında yer alacak, sıcacık bir çorbaya kimse hayır diyemez, sanırım Gerçi çorbalar her mevsimde sıcağıyla, soğuğuyla ilk yemek olma şansına sahip; ama biz bugün Anadolu kadınlarının “kışın karlar yağdığında, çatır çatır ayazlarda yapılacak dedikleri ve üzerine bir de yukarıdaki tekerlemeyi yazdıkları çorbamıza geçelim
Yemek kültürümüzde, Selçuklularda ve Lale Devri’nde görülen, Anadolu’da yakın yıllara kadar devam eden helva geceleri yapılırdı Seçkin konuklarla yapılan helva geceleri için özenle hazırlanırdı Bu gecelerde tatlıdan önce tuzlu veya ekşili yiyecekler de yer alırdı
Konya geleneğinde helva geceleri azalmakla beraber devam etmektedir Erkek misafirler tarafından ‘çekilen’ hazırlanan pişmaniye veya kenevir helvası gecenin tatlısı olup; öncesinde bir acılı ekşili yiyecek sunulması adeti vardı Arabaşı, pişmaniye ve kenevir helvasını yapmak için kış mevsimini beklemek gerekirdi; çünkü arabaşının hamuru ve kenevir helvası karın üstünde bekletilerek dondurulurdu Pişmaniyenin çekilmesi için yine serin havaya ihtiyaç vardı; meyanenin üstüne atılarak çeke çeke yapılan mat eriyip bozulabilirdi
Çeşitli “Yüksük oyunları, fincan oyunları, bilmeceler, maniler, sesi güzel olanların okuduğu türküler geceyi şenlendirirdi
Helva gecelerinin yapımı zor olan helvalarından birini değil ama gerçekten nefis bir çorba olan arabaşı çorbasının tarifesini sunmak istiyorum Çok beğeneceğinizden eminim
İç Anadolu’da ve kıyı bölgelerimizin İç Anadolu Bölgesine sınır olan şehirlerinde de yapılan arabaşı, genellikle, av etleri, kümes hayvanları ve koyun boyunu gibi her türlü etle hazırlanır, etrafında yine tavuk suyu, un ve tuzla hazırlanan pişmiş hamuru olur
1979 yılında derlediğim Ayşe Tırıs Hanımefendi’nin anlatımını dinleyelim ve çorbamıza geçelim Afiyetle, efendim…
“Kışın misafir geldiyse alaturka saat beş olunca ortaya bir sofra bezi, bir sofra altlığı konurdu Bakır sininin içinde pişmiş hamur, ortasında gerdan, tavuk, veya keklik bıldırcın gibi av etinden acılı, ekşili çok sıcak çorba gelirdi Önce hamurundan bir kaşık ağzına koyacan, sonra acılı çorbasından alacan, çiğnemeden yutacan Yerken hamuru çorbaya düşürürsen bir dahaki sefere çorbayı ceza sen yapacan Karlar yağdığında çatır çatır ayazlarda yapılacak KK:ATırıs
Çorba hamursuz da yapılabilir o halde biraz daha koyu kıvamda yapılabilir
Yapılışı: Tavuk veya boyun etini yaklaşık 30 dakika haşla, pişmesine yakın tuz at, yumuşayıncaya kadar pişir, suyunu süz, etlerini tel tel dit Suyu azalmışsa kaynar su ilave ederek 10 su bardağına tamamla
Tencerede yağı erit, unu ilave et, hafif ateşte sararıncaya kadar kavur, salçayı ilave et, çevir, biberini at Biri soğuk biri sıcak tavuk suyunu meyaneye ilave et, karıştırarak kaynamaya başlayınca çok hafif ateşe al, etleri ilave et, kapak ört, 10 dakika pişir Çorba tasına al
Hamuru: Tavuk suyunun iki bardağı ile unu boza kıvamında ez Tencerede üç bardak tavuk suyu ile tuzu kaynat Unlu karışımı iplik gibi dökerek ilave et Çok hafif ateşte karıştırarak koyulaşınca tepsiye dök Donunca baklava dilimi kes, ortasını bıçakla çorba tasını alacak kadar aç Çorba tasını yerleştir Limonla sofraya al
Arabaşı Çorbası
MALZEME:
4 kişiden fazla
Pişme süresi:3040 dakika
Çorba İçin:
1 tavuk veya boyun
10 su bardağı su( 2 lt)
4 yk tereyağı
4 yk un
2 yk domates salçası
1 tk acı kırmızı biber
Hamuru İçin:
5 su bardağı tavuk suyu
1 su bardağı un
1 tk tuz
Beraberinde:
½ su bardağı limon suyu
