Ardahan Hakkında Bilgi

ARDAHAN

GENEL BİLGİLER

Yüzölçümü: 5576 km²

Nüfus: 170117 (1990)

İl Trafik No: 75

Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesindeki hudut illerinden olan Ardahan, sınırları içerisindeki Damal Dağları'nda beliren Atatürk silüeti ile ünlüdür Her yıl Haziran ayının 15 ile Temmuz ayının 15 ’ine dek saat 18 ’den itibaren Karadağ sırtlarında Atatürk ’ün bu silueti net olarak yaklaşık 20 dakika izlenmektedir Ardahan'da bu tarihlerde Atatürk'ün İzindeGölgesinde Damal Şenlikleri düzenleniyor

İLÇELER:

Ardahan (merkez), Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof

NASIL GİDİLİR?

Karayolu: İlin Karadeniz Bölgesi ’ne açılımını karşılayan tek yol ArdahanŞavşat Karayolu ’dur Oysa lüzum yol güzergahının dağlık olması, gerekse yolun bozuk olması nedeniyle kış aylarında çoğu kez ulaşıma kapanmaktadır Bu yola alternatif olarak düşünülen ArdahanYalnızçamArdanuç Karayolu ise hem uzaklık keza de coğrafi bakımdan elverişli şartlara sahiptir Bu yolun tamamlanması ile ilin Karadeniz Bölgesi ile bağlantısı kolaylaşacaktır

GEZİLECEK YERLER

Ören Yerleri

Akçakale Ada Şehri Kalıntıları: Çıldır Gölü ’nün içerisinde bulunan Akçakale Adası, doğal güzelliklerinin yanı sıra, birinci derecede arkeolojik sit alanıdır Çıldır ilçe merkezinin takriben 27 km güneydoğusunda bulunan Akçakale köyünün derhal batısında bulunan bir ada şehrine ait kalıntılardır

Çıldır Taşköprü Kitabeleri: Çıldır ilçe merkezinin takriben 30 km güneyindeki Taşköprü köyünde köyün kuzeyini sınırlayan kayalıkta, büyük bir kaya üstünde yer alan bir kitabedir

Bölgedeki en eski kitabe olduğunu farzedilen bu kalıntının Urartu Krallarından II Sarduri ’ye ait olduğu açıklama edilmektedir

Kaleler

Ardahan Kalesi Ardahan Kalesi çevresinde yapılan Prehistorik incelemeler, (MÖ 35002000) Eski Tunç Çağı ’na ait yarlaşmanın varlığını ortaya koymuştur Ardahan Kalesi, Osmanlı döneminde 16 asır ortalarında, Kanuni Sultan Süleyman ’ın emriyle yapı edilmiş ve günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır Tarihi epeyce eskilere dayanan Ardahan Kalesi ’nde yapılan kazılar bölgenin dağıtılmış krallıkların hakimiyetine girdiğine göstermektedir

Savaşır (Cancak) Kalesi Posof ilçesine bağlı Savaşır (Cancak) köyünün güneydoğusunda, üç yanı vadi ile cepheli sivri bir yokuş üzerinde konumlandırılmıştır

Kinzi Kalesi Ardahan ’ın yaklaşık 30 km batısında Bağdeşe (Kinzodamal) köyünün kuzeyinde, Bülbülan Yaylası ’nın güneydoğusunda bulunan bir kaledir

Sevimli Kalesi Hanak ilçe merkezinin yaklaşık 1820 km güneydoğusundaki Şirin (Vel) köyünün tahminen 500 m güneyinde, Kura Nehri vadisinde, yarımada biçimli sarp bir yokuş üstünde yer almaktadır

Kalecik Kalesi Göle ilçesine emrindeki Kalecik köyünün takriben 450500 m güneyinde, köyden gelen derenin oluşturduğu vadi ile Kura Vadisi ’nin kesiştiği noktada sarp bir alana kurulmuştur

Şeytan Kalesi Çıldır ilçesinin Yıldırımtepe köyü civarında olan bu kalenin, Ortaçağ ’da yapıldığı tahmin edilmektedir Çıldır ’a 1 km uzaklıktaki Yıldırımtepe köyünün yaklaşık 1,5 km kuzeydoğusunda yer alan Karaçay Vadisi ’nde oldukça sarp bir alana inşa edilmiştir

Kurtkale Çıldır ilçe merkezinin takriben 36 km kuzeydoğusundaki Kurtkale nahiyesinin 1 km güneyinde ve Gürcistan sınırında bulunmaktadır Yakınındaki nahiyeye de adını veren Kurtkale ’nin tarihi ve adını nereden aldığı konusunda emin veri yoktur

Kazan Kale Ardahan ’ın yaklaşık 1213 km kuzeydoğusunda, Kura Vadisi ’nin nehrin sızıntı yönüne göre sağında, vadinin sınırlandığı dil biçimindeki yükselti üzerinde yer almaktadır Muhakkak tarihi meçhul kale çevresinde, eski mesken izleri mevcuttur

Altaş ( Tümör) Kalesi Ardahan Hanak karayolunun 18 km ’sindeki Altaş (Bitki Örtüsü) köyünün doğusunda bulunan sivri bir tepecik üzerine kurulmuştur Tarihi kaynaklarda sadece adı ve yeri açıklanmış kalenin, birincil yapım tarihi emin değildir Ancak 7 8 yüzyıldan beri bu kalenin mevcut olduğu anlaşılmaktadır

Kırnav Kale Hanak ilçesinin 5 km güneyindeki Çayağzı köyünün takriben 400 m batısında Ardahan– Hanak karayolu üstünde Hanak Çayı kenarında yer alır Bu kalenin de belli yapı tarihi bilinmemektedir Fakat bugünkü kalıntıların, Ardahan Kalesi ’ne ait kalıntılarla aynı duvar tekniğine sahip olması dikkat çekicidir

Camiler

Ardahan Merkez Mevlit Efendi Camii: Ardahan şehir halkı merkezinde Halil Efendi Mahallesinde, kalenin takriben 150200 m doğusunda yer almaktadır Antre kapısında yer alan kitabeye kadar, yapımı 1701 tarihinde inşa edildiği anlaşılmaktadır Ancak bu caminin yakın tarihlerde gövde duvarlarının yarıdan yukarısı ve üst örtüsü yenilenmiştir

Posof Merkez Camii: Posof merkez camisinin minberinde kitabeye tarafından 1868 tarihinde inşa edildiği anlaşılmaktadır Cami, boylu boyunca dikdörtgen planlı olup, kesme taşlardan yapılmıştır İç yapısı Osmanlı mimarisini yansıtmaktadır Ayrıca caminin doğusunda bulunan dikdörtgen hazire alanında bulunan bir lahitte yazan 1771 tarihi caminin tarihinin minberindeki tarihinden daha eskiye dayandığını düşündürmektedir

Mağaralar

Övündü Mağaraları: Çıldır ’a alt Kurtkale nahiyesinin 1 km doğusundaki Övündü köyünün takriben 250300 m güneyindeki kireç taşı kaya kütlesine oyulmak suretiyle oluşmuş iki grup mağara yerleşimidir

Ortakent (Büyük Nakala) Mağaraları: Hanak ilçesinin 10 km kadar doğusunda bulunan Ortakent (Büyük Nakala) nahiyesinin yaklaşık 78 km güneyinde, Kura Nehri Vadisi ’nde, nehrin akış yönüne kadar sol yandaki kayalıkta, çok sayıda mağara yerleşimi ve büyük bir kaya kilise bulunmaktadır Tarihi kaynaklarda bu mağara yerleşimi grubunun da kendisinden daha sonra gelen Tahtalı, Vaşlop, Ampur ve Colit Mağaraları gibi Yontma Taş Çağı izleri taşıdığı belirtilmiştir

Göller

İl merkezine 45 km uzaklıkta yer alan göl, deniz seviyesinden 1956 m yükseklikte ve 25 km2 ’lik bir alanı kaplamaktadır

Çıldır Gölü kışları çok soğuk geçtiği için kasım ayı sonlarında donmakta ve buz derinliği 1 m ’yi aşmaktadır Gölün buzları nisan ayı başlarına kadar çözülmemektedir Kışları yüzeyinde 2 m civarında buz oluşan Çıldır Gölü ’nde, buz delinerek balık avı yapılmaktadır

Çıldır Gölü haricen, Aktaş ve Aygır gölleri ile Posof Çayı ’nda da sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir

Kuş Gözlem Alanı

Ardahan Ormanı Kuş Alanı,Aktaş Gölü Kuş Alanı ve Çıldır Gölü Kuş Alanı Ardahan ili sınırları içinde bulunmaktadır

Aras Havzası

COĞRAFYA

Kuzeyde ve doğuda Gürcistan toprakları, güneyde Kars, batıda Artvin ve Erzurum illeriyle sınırlıdır İlin en manâlı akarsuyu Kura ırmağı, en büyük gölü üçgen biçimli Çıldır gölüdür Van gölünden sonra Doğu Anadolu Bölgesinin ikinci büyük gölü olan Çıldır, lav akıntısı sonucunda oluşmuş bir lav seti gölüdür Suları tatlı olan göl aralık ve nisan ayları arasındaki dönemde yer yer donmaktadır

Karasal iklime hâkim olup kışları uzun, sert ve kar yağışlı, yazları ise kısa ve serindir Sadece etrafı dağlarla taraflı olan ve ortalama 900 m yükseklikte yer alan Posof ilçesi mikroklimatik iklim koşullarına sahip olup, kışları yumuşak ve yağışlı, yazları ise sıcak geçmektedir

TARİHÇE

Ardahan ili, 27 Mayıs 1992 ’de çıkarılan yasayla, Türkiye Cumhuriyeti ’nin 75 ili olarak kurulmuştur

Ardahan Kalesi ’nde yapılan incelemeler, yörede Eski Tunç Çağı ’na ait kalıntıları ortaya koymaktadır Eski adı Çoğalan ’dır Ardahan Kalesi uzun yıllar, Osmanlı topraklarını Kafkasya yönünden gelen saldırılara karşı korumuştur 1878 Ayastefanos Antlaşması ’yla Rusya ’ya bahşedilen yöre, 1918 BrestLitovsk Antlaşması ’yla geri alınmıştır Ikâmetgâh, 26 Nisan 1919 ’da Gürcülerin işgaline uğramış, 23 Şubat 1921 ’de Türkiye topraklarına katılmıştır

NE YENİR?

Ardahan ’ın kaşar peyniri ve balı ülke çapında ad yapmıştır Elma dolması, evelik aşı, pişi, bozbaş, kuymak, ekmek aşı ve helvası en meşhur yemek türleridir

NE ALINIR?

Halıcılık ve gümüş işlemeciliği ildeki en kayda değer el sanatlarındandır Yöre motiflerini içeren gümüş kemer, başlık ve takılar yöreye gelen turistlerin ilgisini çeken hediyelik eşyalardır

LİNKLER

Ardahan Valiliği ARDAHAN VALİLİĞİ

YAPMADAN DÖNME

Ardahan Kalesini, Posof Savaşır köyü kalesini, Posof çeşmelerini görmeden,

Çıldır Iblis Kalesini, Çıldır'ın tarihi camilerini gezmeden,

Damal dağında Atatürk silüetini görmeden,

Çıldır'da güneşin batışını izlemeden,

Çıldır Aktaş Gölü'nü görmeden, Gölün alabalıklarından yemeden,

Kaşar peynirinin ve balının tadına bakmadan,

Dönmeyin
*