Ardahanın Tarihi Yerleri

Ardahanın tarihi mekanları
Ardahan Tarihi Eserleri
Ardahanın tarihi ve turistik yerleri

Ardahan İli Tarihi Yerleri

Camiler

Ardahan Merkez Mevlit Efendi Camii

Ardahan şehir merkezinde Halil Efendi Mahallesinde, kalenin takriben 150200 m doğusunda yer almaktadır Giriş kapısında bulunan kitabeye kadar, yapımı 1701 tarihinde inşa edildiği anlaşılmaktadır Oysa bu caminin yakın tarihlerde ceset duvarlarının yarıdan yukarısı ve üstteki örtüsü yenilenmiştir

Posof Merkez Camii

Posof merkez camisinin minberinde kitabeye tarafından 1868 tarihinde yapı edildiği anlaşılmaktadır Cami, uzunlamasına dikdörtgen planlı olup, kesme taşlardan yapılmıştır İç yapısı Osmanlı mimarisini yansıtmaktadır Hem caminin doğusunda yer alan dikdörtgen hazire alanında bulunan bir lahitte yazar 1771 tarihi caminin tarihinin minberindeki tarihinden daha eskiye dayandığını düşündürmektedir

Derviş Bey Camii

Ardahan da Tugay Komutanlığının yanında ama parselde inşaa edilmiş bulunmaktadır

Cümle kapısı üstünde, iki tarafta yatay dikdörtgen panolar halinde bulunan yazılarda h1285m1869 tarihi okunur Yapıya adını vermiş olan Derviş Bey ’in kimliği hakkında biyografik veri mevcut değildir Caminin sağ ve sol tarafındaki panolarda “İslam ’dan daha yüksek bir haysiyet yokturibaresi ve aşağıda 1285 tarihi verilmiştir

Camii başlıca plan itibariyle dikdörtgen konumlu plan şemasına sahiptir Girişin önünde bulunan mahfel, taşıyıcı ve kirişleme sistemiyle, belli başlı hacmi iki birim halinde ifadelendirmiş, bu nedenle doğru ahşap kubbe dıştan, dıştan oturtma çatı ile örtülmüştür Duvar kalınlığı 080molan yapının Minareside Camii gibi muntazaman kesme taştan üretim edilmiştir

Kaleler

Ardahan Kalesi

Ardahan Kalesi çevresinde yapılan Tarih Öncesi incelemeler, (MÖ 35002000) Eski Tunç Çağı ’na ait yarlaşmanın varlığını ortaya koymuştur Ardahan Kalesi, Osmanlı döneminde 16 yüzyıl ortalarında, Kanuni Sultan Süleyman ’ın emriyle inşa edilmiş ve günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır Tarihi oldukça eskilere dayanan Ardahan Kalesi ’nde yapılan kazılar bölgenin dağıtılmış krallıkların hâkimiyetine girdiğine göstermektedir

Şehir merkezinin kuzeyindeki Halil Efendi Mahallesi ile şehir merkezini birbirinden ayıran Kura Nehri ’nin derhal sol kıyısında bulunmaktadır Kale mimari açıdan dikdörtgen planlıdır Antre kemerinin derhal üstünde, yapıldığı tarih 1544 olarak yazılmaktadır Dikdörtgen plan oluşturan sur duvarları, 745 m uzunluğundadır Baştanbaşa kare tabanlı ve çokgen planlı çok sayıda kule ile desteklenmiştir

Savaşır (Cancak) Kalesi

Posof ilçesine bağlı savaşır (Cancak) köyünün güneydoğusunda, üç yanı vadi ile çevrili sivri bir tepecik üzerinde konumlandırılmıştır

Kinzi Kalesi

Ardahan ’ın takriben 30 km batısında Bağdeşe (Kinzodamal) köyünün kuzeyinde, Bülbülan Yaylası ’nın güneydoğusunda yer alan bir kaledir

Şirin Kalesi

Hanak ilçe merkezinin takriben 1820 km güneydoğusundaki Sevimli (Vel) köyünün aşağı yukarı 500 m güneyinde, Kura Nehri vadisinde, yarımada biçimli sarp bir tepecik üstünde yer almaktadır

Kalecik Kalesi

Göle ilçesine yan Kalecik köyünün takriben 450500 m Güneyinde, köyden gelen derenin oluşturduğu vadi eli Kura Vadisi'nin kesiştiği noktada sarp bir alana kurulmuştur

Şeytan Kalesi

Çıldır ilçesinin Yıldırımtepe köyü civarında olan bu kalenin, Ortaçağ ’da yapıldığı varsayım edilmektedir Çıldır ’a 1 km uzaklıktaki Yıldırımtepe köyünün yaklaşık 1,5 km kuzeydoğusunda yer alan Karaçay Vadisi ’nde epeyce sarp bir alana yapı edilmiştir

Kurtkale

Çıldır ilçe merkezinin yaklaşık 36 km kuzeydoğusundaki Kurt kale nahiyesinin 1 km güneyinde ve Gürcistan sınırında bulunmaktadır Yakınındaki nahiyeye de adını veren Kurtkale ’nin tarihi ve adını nereden aldığı konusunda muhakkak veri yoktur

Kazan Kale

Ardahan ’ın takriben 1213 km kuzeydoğusunda, Kura Vadisi ’nin nehrin akıntı yönüne kadar sağında, vadinin sınırlandığı dil biçimindeki yükselti üzerinde yer almaktadır Kesin tarihi bilinmez kale çevresinde, eski ikâmetgâh izleri mevcuttur

Altaş (Ur) Kalesi

Ardahan Hanak karayolunun 18 km ’sindeki Altaş (Ot Gibi Yaşama) köyünün doğusunda yer alan sivri bir tepe üzerine kurulmuştur Tarihi kaynaklarda yalnızca adı ve yeri belirli kalenin, birincil üretim tarihi belirlenmiş değildir Fakat 7 8 yüzyıldan beri bu kalenin mevcut olduğu anlaşılmaktadır

Kırnav Kale

Hanak ilçesinin 5 km güneyindeki Çayağzı köyünün yaklaşık 400 m batısında Ardahan– Hanak karayolu üzerinde Hanak Çayı kenarında yer alır Bu kalenin de kesin yapı tarihi bilinmemektedir Ancak bugünkü kalıntıların, Ardahan Kalesi ’ne ait kalıntılarla benzer duvar tekniğine sahip olması uyarı çekicidir

Ardahan Kalesi

Aras, Kur, Çoruh havzalarının ve bu havzaları çeviren dağların yüksek düzlükleri ile geniş otlakların varlığı, bu havzalarda fazla eskilere inen, hayvancılığa dayalı yaşama biçimine sahip yerleşme yerlerinin doğduğunu, yaşadığını açıklar

Kars, Ardahan, Artvin İlleri ile ast ilçelerinin kuruluş ve devamı hayvancılık ile yüksek ovaların tarım imkânlarına alt olarak yaşayan insanların buralara göç etmesiyle başlamıştı Bu tarih, araştırmalarında mm 90008000 ’lere değin inmiştir

Çıldır ’ın Akçakale ’sinde de ortaya konan menhir dolmenler mö 4000 yıllarını açıklar

Ardahan Kalesi ’nde yapılan tarih öncesine ait araştırmalar da (mö 35002000) ilk Tunç çağı ’na ait yerleşmenin varlığını, ortaya koymuştur

Ama Osmanlı döneminde 16 yy içlerinde Ardahan ’da Kanuni Sultan Süleyman ’ın emriyle günümüze ulaşan kale inşa edilmiştir Kür Nehrinin bir tarafında günümüzde, kale dışarıya yaşamını sürdüren eski Ardahan ’daki kale , eğimli bir düzlük üstünde, Kür Nehri üstünde inşa edilmiştir

Kapısı üzerinden Arapça kitabeden, Kanuni Sultan Süleyman göre h963m1544 yılında yapı ettirildiği öğrenilmektedir

Batıda açılan anıtsal kapı, iki yanı kuleli, hafif sivri kemerli eyvanımsı hacim içinde, üzerinde kitabenin yer aldığı, yay kemerli bir açıklıktır Topografyaya uygunluğu sağlanmış, dikdörtgen planlı yapı, yörenin bazalt taşıyla örünmüş geniş duvarlar üstünde dendanlara sahiptir

Kale konumu itibariyle bütün Kür Nehrinin Ardahan yüksek ovasındaki havzasını görecek yerde inşa edilmiştir

Askeri birliğin koruma ve kullanımında olan kalede batı kapısından başka üç kapı vardır fakat, bunlardan kuzeydeki sonradan kapatılmıştır Kür nehrine açılan tarafta (su kapısı, uğrun kapısı) (huruç kapısı)

Kalenin duvar dokusunu oluşturan bölgesel bazalt taşlar açıkkoyu doğal renkleriyle yeşil çimenler üzerinde yükselmekte, doğudaki kireç harçlı derzler ile dendanların yüzeyinde oluşarak sararmış likeller, yapıya daha da renkli bir koşul kazandırmaktadır

Kuzey taraftan kale duvarlarına bakıldığında o estetik duyum bozularak yer yer definecilerin duvardaki tahribiyle karşılaşılır

Aynı şekilde bir diğer tahrip de, kale karoser duvarlarındaki ahşap hatıllar ve rüzgar yaranların, duvar dokusundan çıkarılırken bahşedilen tahribatlardır

Ardahan kale ’si askeri fonksiyonu ile karşı kıyıdaki askeri kuruluşlarla birlikte sadece Ardahan ’ın merkezini yok bütün ovasını yüzyıllar boyu izlemektedir

Akçakale Ada Şehri Kalıntıları

Çıldır Gölü ’nün içerisinde yer alan Akçakale Adası, doğal güzelliklerinin yanı sıra, birinci derecede kazıbilimsel sit alanıdır Çıldır ilçe merkezinin takriben 27 km güneydoğusunda bulunan Akçakale köyünün anında batısında bulunan bir ada şehrine ait kalıntılardır

Çıldır Taşköprü Kitabeleri

Çıldır ilçe merkezinin yaklaşık 30 km güneyindeki Taşköprü köyünde köyün kuzeyini sınırlayan kayalıkta, büyük bir kaya üstünde bulunan bir kitabedir Bölgedeki en eski kitabe olduğunu sanılan bu kalıntının Urartu Krallarından II Sarduri ’ye ait olduğu ifade edilmektedir *