Arı alerjisi olanlara oneriler

Bu konu bana bişiler anımsattı ama susuyorum imagesarialerjisiolanlaraoneriler5b1069528caf6png henuz gencim imagesarialerjisiolanlaraoneriler5b1069528caf6png
Ortalama 1,5 cm boyunda olan arılar ciceklerin ozsuyunu toplayarak cok değerli bir besin kaynağı olan bal uretirler Ayrıca cicekler arasında polen taşıyarak bu ciceklerin dollenmelerini ve meyve oluşumunu sağlarlar Ancak, bu kadar yararlı olan bu canlıların bazı insanlar uzerinde cok korkutucu, hatta olumcul etkileri olabilir Bu durum, arı sokması sonucu arının zehiri (venom) ile oluşan ve hızla ortaya cıkan alerjik reaksiyon (anafilaksi) olarak tanımlanır
Arı alerjisi, toplumda sık gorulen ve olumcul sonucları nedeni ile dikkatleri uzerine ceken alerjik hastalıklardan biridir Arı alerjisine ait ilk yazılı kayıtlar MO 2641 yılında Mısır Firavunu Menses' in yaban arısı tarafından sokulup olmesine aittir Dunyada yapılan calışmalar sonucunda arı alerjisin gorulme sıklığına ait değişik rakamlar vardır (% 055 gibi) Amerika Birleşik Devletleri' nde her yıl 40, Avrupa' da 20, Asya' da ise 10 civarında arı sokması sonucu olum vakası bildirilmektedir Buna rağmen bir cok vakanın ise tanı alamadığı bilinmektedir Ulkemizde yapılan calışmalara gore ise arı alerjisi % 23 oranında gorulmektedir Arı alerjisi ozellikle arıcılık ile uğraşan kişileri tehdit ediyor gibi gozukse de toplumun diğer bireyleri de bu durumdan nasibini alabilir Arı alerjisi ile ilgili ciddi reaksiyonlar hemen her yaşta gorulebilmekle birlikte sıklıkla olumcul reaksiyonlar 20 yaş altında gorulmektedir Arı alerjisine ait ciddi reaksiyonlar erkeklerde iki kat daha sıklıkla gorulmektedir
Dunya uzerinde bir cok arı ceşidi bulunmaktadır En sık alerji sebebi olan arılar; bal arısı (Honey bee), sarı arı (Yellow jacket), ve eşek arıları (Wasp, Hornet)' dır




Klinik Bulgular:
Arı sokması sonucu en sık gorulen, lokal reaksiyonlardır Arı soktuğu anda iğne yerinde ani ve keskin bir ağrı duyulur, daha sonra bu bolge kızarır ve şişer Genellikle herhangi bir mudahaleye gerek kalmaksızın biriki saatte, bazen bir gun icinde geriler Daha nadir olarak bu reaksiyon 1 haftaya kadar uzayabilir Bu kişilerde arıya ait alerji antikoru (IgE) saptanırsa tedavi gereksinimi doğar Ağrı kesiciler ve buz kompresler, bazen de ağızdan antialerjikler yeterli olabilir Arı alerjisi olmasa da cok fazla sayıda arı tarafından aynı anda sokulan kişilerde alerji dışında toksik reaksiyon oluşabilir Bu hastalarda tansiyon duşmesi, şiddetli ağrılar, bulantı ve kusma gibi bulgular meydana gelebilir Alerjik reaksiyonlar ise cok daha ciddi lokal ve genel reaksiyonlara neden olur Reaksiyonlar arının sokması ile bulguların ortaya cıkkması arasında gecen zamana gore erken ve gecikmiş olarak ikiye ayrılır Erken reaksiyonlar; arı soktuktan sonra genellikle 15 dakika icinde başlar ve bu sure ne kadar kısaysa, şiddeti de o derece fazladır Sistemik reaksiyonlarda lokal reaksiyonlardan cok daha ciddi olan izole kurdeşen ve anjiyodemden anafilaksi, hatta olume kadar değişen reaksiyonlar gorulebilir
Arı alerjisi ozellikle arı tarafından birkac kez sokulan ve genetik olarak yatkın kişilerde ortaya cıkar Arı alerjisinin ortaya cıkması icin genetik olarak alerjiye yatkın bireyin birden fazla kez aynı arı turu tarafından sokulması gerekmektedir Yani ilk arı sokmasında alerjiye ait herhangi bir reaksiyon oluşmaz Sadece arının soktuğu yerde arı zehirine ait şişlik, ağrı ve kızarıklık gibi bolgesel belirtiler olur Ancak ilk defa alınan bu arı zehirine karşı, alerjik hastalığa yatkın kişilerde immunglobulin E dediğimiz alerji antikoru oluşur Daha sonraki sokmalar sonucunda arı zehiri ile bu antikor arasındaki etkileşim sonucunda olumcul sonuclar doğurabilecek olan anafilaksi tablosu (arı alerjisi) ortaya cıkabilir Arı alerjisi, ulkemizde ozellikle arı yetiştiriciliğinin cok olduğu bolgelerde rastlanmakla birlikte diğer insanlarda da gorulebilir Orneğin; piknik yapılan yerlerde arı sokması sık rastlanılan durumlardan biridir ve maalesef dramatik sonuclarla karşılaşmamıza sebep olabilir Az once de belirtildiği gibi arı alerjisinin gelişmesi icin de kişinin daha onceden arı tarafından sokulmuş yani duyarlılanmışolması gerekir Şu da bilinmlidir ki arı tarafından her tekrar sokulma maalesef reaksiyonun daha buyuk boyutlarda karşımıza cıkmansa sebep olabilmektedir Yani onceleri arı sokması sonucu sadece bolgesel kızarıklık, kaşıntı gibi şikayetleri olan hastalarda daha sonraki arı sokmaları sonucunda cok daha buyuk reaksiyonlar oluşabilir Bu nedenle arı alerjisi bulgusu veren hastaların en yakın zamanda bir alerji ve immunoloji uzmanı ile goruşmesi hayat sigortasıanlamı taşır
Tanı ve Tedavi:
Arı alerjisi varlığı deri testleri ve kan testleri (RAST) ile saptanabilir Daha onceden arı tarafından sokulup ciddi reaksiyon gorulen kişilere arı alerjisi aşısı uygulamak gereklidir Bu tur tedaviler mutlaka bir alerji ve immunoloji uzmanı tarafından ozel şartlar altında uygulanmalıdır Arı alerjisi olduğu kanıtlanan ve daha onceden ciddi reaksiyon hikayesi olan kişilere uygulanan arı alerji aşısı (immunoterapi) neredeyse % 100 tedavi sağlayan bir yontemdir Bunun dışında arı alerjisi olan kişiler mutlaka yanlarında bu durumu belirtir bir kunye taşımalıdır Ayrıca kendi kendilerine uygulayabilecekleri adrenalin enjektorlerini (EpiPen® ve Fastject® gibi) mutlaka yanlarında taşımalıdırlar Arı sokmasından hemen sonra elbise uzerinden dahi yapılabilen bu enjeksiyon hastaya bir hastaneye gidinceye kadar zaman kazandırır ve hatta hayat kurtarıcı olabilir Tum bunların yanında arı alerjisi olan hastalar yanlarında antialerjik ilaclar ve kortizon iğneleri bulundurmalıdırlar Bunların hepsi hızlı bir şekilde alınacak profesyonel yardıma kadar hastaya yaşam desteği şansı sağlar
Ozellikle yaz aylarını yaşamaya başladığımız şu donemlerde arı sokması acısından en riskli zamanları yaşamaktayız Bu nedenle arı alerjisi olan kişilerin, hatta alerji riski taşıyan kişilerin arı sokmalarından korunmak icin alabileceği cok basit onemleler bulunmaktadır Bunlar aşağıda belirilmiştir
Arı Alerjisi Olanlara Oneriler
Yazın pazar alışverişi yapmayın, bahcede dolaşmayın,
Acık yerlerde yemek veya meyva yemeyin, hoş kokulu meyva suyu, gazoz icmeyin,
Piknik yapmayın,
Parfum, deodorant, kolonya surmeyin,
Guzel kokulu sabun, şampuan kullanmayın,
Parlak renkli, cicekli elbise giymeyin,
Cicek toplamayın, cicek takmayın,
Tatile gittiğinizde etrafta arı kovanı olup olmadığını araştırın,
Yaban arısını kovanı civarında oldurmeyin, bu arıdan salınan kokular diğer arıları uzerinize ceker,
Cıplak ayakla yurumeyin, mumkunse dışarıda uzun kollu ve pacalı giyisiler giyin ve kahverengi giyisileri tercih edin, arılar kahverengini sevmez Bahce ile uğraşmanız gerekiyorsa şapka ve elen kullanın,
Terli olmak butun bocekler icin cekicidir, riskli bolgelerde terli olmamaya ozen gosterin,
Eşek arısı saldırgan, bal arısı sakindir; ancak, sıcak havalarda her ikisi de saldırgan olacağı icin bu havalarda dikkatli olun,
Sizi bal arısı sokarsa iğnesini buyutec ve cımbızla almaya calışın, veya başka birinden yardım isteyin
Antialerjik ilacları devamlı yanınızda bulundurun
Daha onceden şiddetli arı alerjisi gecirmiş kişilerin yanında her zaman EpiPen® taşıması gereklidir Epipen® kendi kendinize uyluk ust kısmından uygulayabileceğiniz bir enjeksiyondur Epinerfin icerir Epinefrin anafilaktik şokta kullanılan en onemli ilactır
Arı sokması halinde;
Sokma yerinin ustunden bandaj uygulayın, bu bandajı her 10 dakikada bir 3 dakika kadar gevşetin,
Sokma yerine soğuk uygulayın,
Anti alerjik ilacları uygulayın,
Elinizde adrenalin veya EpiPen® varsa kullanın,
EN KISA ZAMANDA DOKTORA ULAŞIN