Arnavutluk Tarihi

Arnavutluk Tarihi nedir
Arnavutluk Tarihcesi hakkında bilgi

Arnavutluk Tarihi


Antik Tarih

Arnavutların kokeni olarak Pelasglar gorulur Pelasglar Avrupa'nın en eski kavimi olarak bilinir Yunanlılar da koklerini Pelasglara dayandırır Pek cok tarihci İlliryalılar ve Pelasg'ların Helen kavimlerinden Dorlar ile akraba olduğu ve Helen kulturunun kurucuları oldukları goruşundedir

Arnavutlar tarihcilerce eski İlliryalıların devamıdır Antik İllirya bugunku Dalmacya sahil bolgesidir (bugunku Hırvatistan ve Karadağ) ve pek cok Roma İmparatoru bu bolgeden cıkmıştır

Roma İmparatorluğu'nun kurucu halklarından olan İlliryalılar 5 yuzyılda Roma İmparatorluğu'nun Germen, Hun ve Slavlar tarafından saldırıya uğraması ve yıkılması sonucunda 78 yuzyıllardan sonra giderek Slavların eline gecti ve bolge Orta Cağ'dan sonra Hırvatistan ve Karadağ olarak anılmaya başlandı 20 yuzyılda da bu bolgede 'Guney Slavları' anlamında 'Yugoslav' devleti kuruldu

Arnavutlar, Avrupa'nın en eski halklarından oldukları ve ayrıca milli kimliğini (aidiyetini) dinsel farka dayandırmayan tek Balkan milleti oldukları konusunu ozellikle vurgularlar Arnavut dili (Arn Shqip, Shqipja, gjuha shqipe, gjuha shqiptare) HintAvrupa dil ailesinin ozgun bir koludur Arnavutcada, uzun sure komşu olmaktan ve 1000 yıllık Bizans idaresinden dolayı Yunanca ve Sırpca, 437 yıllık Osmanlı idaresinden dolayı da Turkce ve Arapca kelimeler mevcuttur Latin ve Germen dilleriyle de, bilhassa İtalyanca, Fransızca ve Almanca ile benzer yanları coktur Yine de Arnavutca kelime haznesi olarak saf bir dildir

Eski Yunanca ve Etruskce'nin de İlirya dili ve Arnavutca ile dolaysız akraba olduğu yonunde linguistik hipotezler mevcuttur

Ortacağ

Antik Cağ'da Hıristiyanlığın Arnavutluk'a yayılması cok erken tarihlerde gercekleşti Dırac kenti dunyadaki en eski piskoposluk merkezlerinden biridir Aziz Pavlus daha 1yuzyılda İllirya'ya Hıristiyanlığı tanıtmıştı

325 yılındaki İznik Konsili'nde tum İllirya Roma idaresine bırakılmıştı 731 yılında ise Bizans İmparatoru III Leo Durres Metropolluğunu Bizans'a bağladı 927 yılında Bizans Bulgar Patrikhanesini kabul etmeye mecbur kalınca, Arnavut Kilisesi de Bağımsız Ohri Piskoposluğu'na, dolayısıyla 1 Bulgar İmparatorluğu'na bağlandı 1018 yılında Bizans bolgeyi geri aldı 1054 yılındaki Roma ve Bizans Kiliseleri arasındaki buyuk bolunme (Schisma), onceleri Arnavut Kilisesi icin etki yapmadıysa da, 13 yuzyılda Arnavut Kiliseleri de iki rakip olan Katolik ve Ortodoks yani Roma ve Bizans Kiliseleri arasında ikiye bolunduler Orta Cağ'da ortaya Arnavut Ortodoks Kilisesi ve Arnavutluk Katolik Kilisesi şeklinde bir bolunme cıktı

Roma İmparatorluğu'nun kurucu halklarından olan İllirya bolgesi 5 yuzyılda Roma'nın Germen, Hun ve Slavlar tarafından saldırıya uğraması ve yıkılması sonucunda 78 yuzyıllardan sonra giderek Slavların eline gecmiş ve bolge Orta Cağ'dan sonra Sırp Kırallığı,Hırvatistan ve Karadağ olarak anılmaya başlanmıştır 20 yuzyılda da bu bolgede 'Guney Slavları' anlamında 'Yugoslavya' devleti kurulmuştur Ancak Arnavutlar bu bolgede her zaman hak iddia etmişlerdir

Ortacağda bolgenin tam Doğu ve Batı Roma İmparatorlukları'nın sınırında bulunması nedeniyle Arnavutlar 6yuzyıldan sonra Slavlaşma tehlikesine karşı, batının en guclu şehri olan Venedik'in himayesine girerek Katolikliği tercih etmişler ama daha doğuda kalan Kosova ve bugunku Sırbistan bolgeleri hızla Slav asimilasyonuna ve Ortodokslaşmaya girmiştir (BkzArnavut Ortodoks Kilisesi) Doğu Roma'nın 13 yuzyıldan sonra yıkılma surecine girmesi sonucu doğudan gelen Osmanlılar 15yuzyılda bolgeyi ele gecirmişler, Arnavutların ulusal kahramanları Gjergj Kastrioti'nin (İskender Bey) onderliğinde 40 yıldan fazla suren direnişini kırıp bolgeyi 1478'de ele gecirmişlerdir Bu gelişmeler yuzbinlerce Arnavut'un İtalya'ya ve ozellikle Sicilya ve Kalabriya bolgelerine goc etmesine yol acmıştır İtalya Arnavutları 'Arberesh' adıyla anılmaktadır

1054'deki Doğu Batı Ortodoks Katolik Kiliselerinin birbirlerinden tamamen ayrılmaları (Schisma) Arnavutluk'ta onceleri buyuk etki yapmadı İki kilise birbirlerine rekabet oluşturmadan yanyana bir arada var oldular Ancak 12 yuzyıldan sonra Bar'da Benedikt Manastırının kurulmasıyla Roma'nın ve Katolik Kilsesinin etkisi Arnavutluğun kuzeyinde arttı Durres'te ise Ortodoks Kilisesi daha hakimdi Arnavutluk'ta 13 yuzyılda Katolik Ortodoks ayrışımı daha da belirginleşti Ulkenin guneyi tartışmasız Ortodoksluğun hakimiyetindeydi Arnavutluk kıyıları bu donem Normanların saldırısına uğradı

Ortacağ'da Arnavutlar genelde Arber adıyla anılıyorlardı Bu aynı zamanda 12 yuzyıl sonunda Kruja Kalesi bolgesinde oluşmuş olan Arbanon Kırallığı'nda yaşayan halkın da adıydı Bu Katolik Kırallık, Ortodoks Kilisesine bağlı olan Kruja yonetiminden ayrılarak oluşmuştu

1204 yılından sonra Arnavutluk once Epir Despotluğu'na, 1230 yılında 2 Bulgar İmparatorluğu'nun eline gecti Ancak Bulgarlar Bizanslılar tarafından bolgeden 1246'da atıldı ve Bizans'ın vesayetinde Epir Despotluğu yeniden kuruldu Bu donemde Dırac kenti, sık sık İki Sicilya Krallığı'nın işgaline uğradı Sırplar 1280'in ilk yarısında İşkodra'yı ele gecirdiler

Arnavut Katolik Kilisesi, 13421355 arasındaki Sırp Carı Stefan Dushan'ın hakimiyetini zarar gormeden atlattı Sirp Carı'nın olmesi ve Sırp Kırallığı'nın dağılmasının ardından soylu Arnavut sulalesi ŞAR, Zeta bolgesi ve Arnavutluk'un kuzeyinde iktidarı ele gecirdi Ballsha'lar 1368'de Ortodoksluk'tan RomaKatolik Kilisesine gectiler Lezha piskoposlugunun kurulmasi da bu donemde gercekleşti


Osmanlı Devri


Osmanlı Turkleri 14 yuzyıldan itibaren Anadolu ve Balkan Yarımadası'na akınlar yapmaya başladılar 15 yuzyılda Osmanlı İmparatorluğu Balkan Yarımadası'nın buyuk bolumu ile birlikte bugunku Arnavutluk topraklarını da ele gecirdi

Katolik olan Arnavutluk'un kuzeyini Kastrioti Skanderbeg'in olumunden sonra Osmanlılar'ın ele gecirmesi on yıl dahi surmedi 1479'da Venedik Devleti Osmanlılar'la barış anlaşması yaparak İşkodra ve Lezha'yı Osmanlılara bıraktı Piskoposluk merkezi olan Durres de 1501'de Turklerin eline gecti Bundan sonra Katolik Arnavutlar'ın coğunluğu fiilen İslam hakimiyeti altında yaşadılar Osmanlilarin hakimiyeti onceleri sadece sahil bolgelerindeydi Mirdita, Dukagjin ve Malesia e Madhe boylarının bolgelerine İslam hakimiyeti giremedi Bu bolgelerde 1490 1550 arasında Osmanli hakimiyetine karşı pek cok isyan oldu İskender Bey'in olumunden sonra direnişi Lek Dukagjin, Muzaka ve Thopia aileleri surdurdu

Cok uzun suren ve tam olarak hic bitmeyen Arnavut direnişinin Osmanlılarca kırılmasından sonra 15 ve 16 yuzyıllarda yarım milyon civarında islamlaşmak istemeyen Arnavut İtalya'ya kacmak zorunda kaldı (Arberesh'ler)

Arnavutluk'un Osmanlılarca fethinden sonra İslam dini, Arnavutlar'a ucuncu bir din olarak katıldı 17 yuzyıldan sonra diğer Balkan milletleri gibi Arnavutlar da muslumanlaştılar Ancak Arnavutlar muslumanlaşınca, Rumlar, Gurculer, Cerkezler, Lazlar vb gibi Turkleşmeyip, Arnavut kulturunu ve soylarını inatla korudular ve İstanbul Saray Yonetiminde Sadrazamlık, Paşalık, Valide Sultanlık gibi pek cok mevkiyi 17yy'dan sonra diğer sayısız etnik gruba rağmen ellerine gecirdiler Bu sayede hem pozisyonlarını guclendirdiler, hem de kendileri icin asimilasyonu buyuk beceri ile en alt duzeyde tuttular

Osmanlılar'ın Arnavutluk Katolik Kilisesine karşı politika surdurmelerine karşın, Arnavut Ortodoks Kilisesi herhangi bir baskı gormedi, ayrıca 17 yy'dan sonra bir kalkınma ve gelişim yaşadı Osmanlı'nın son doneminde ulkenin kuzeyi İşkodra, merkezi Manastır ve guneyi Yanya viliayetinin sınırları icierisindeydi 1 Balkan Savaşı'nda ulke Karadağ, Sırbistan ve Yunanistan'ın işgaline uğradı ve yağmalandı İtalya ve Avusturya Macaristan'ın araya girmesiyle Arnavutluk Krallığı kuruldu 1 Dunya Savaşında Karadağ, Avusturya Macaristan, Yunanistan ve İtalya'nın savaş alanı oldu


alıntı