Asgari Ücretin Fazla Artması İyi mi, Kötü mü?

Aslında enflasyona kıyasla artış ölçüsü hâlâ az, alım gücü geçen sene bu periyoda kıyasla çok daha düşük ve düşmeye de devam ediyor lakin yeniden de beklenenin üzerinde bir artırım yapıldığı söylenebilir.

Sıradan vatandaş bu artırımın yalnızca olumlu tarafını görmeye meyilli lakin Ay'ın karanlık tarafı da bulunuyor. Ekonomist ve Daktilo1984 Genel Yayın Direktörü Enes Özkan, akıllarda beliren bu kıymetli soruyu bizim için yanıtladı:

"Aslında taban fiyat enflasyon karşısında çok fazla artmadı fakat yeniden de büyük bir artış yaşandı."


"Bu kadar fazla artmasının olumlu tarafı, işini kaybetmeyecek olanlar için en azından enflasyon karşısında birkaç ay da olsa bir rahatlama sağlayacak olması fakat burada birkaç ay vurgusu değerli, yalnızca birkaç ay rahatlayacaklar. Sonrasında yeniden bu enflasyon ve dolar kurundaki sıçrayış nedeniyle yani şu anki hallerine geri dönecekler büyük ihtimalle."

"Olumsuz tesiri ise, Türkiye'de çok fazla mikro işletme olduğu için emekçi çıkarmalarını tetikleyebilecek olması."


"Türkiye aslında küçük esnaf cenneti, çok fazla insan bir-iki kişi çalıştırıyor yanında. Bu esnafların çok büyük bir kısmı yanındaki çalışanlardan büyük ihtimalle bir emekçi çıkaracak. Bu da işsizliği artırabilir."

"Diğer olumsuz tesiri ise halihazırda emekçi çıkartamayacak olan esnaf, kobi yahut büyük sanayi kuruluşlarının üzerinde yeni bir maliyet baskısı oluşturacak olması."


"Yani 100 personel çalıştıran bir fabrikayı düşünürseniz, üzerine yıllık yaklaşık 3 trilyona yakın yeni bir maliyet binecek. Bunun için de eserlerine artırım yapmak zorunda kalacak. Şayet ihracat yapıyorsa bu tahminen çok etkilemeyecek mahallî pazarı lakin tüm eserler ihraç edilmiyor ve Türkiye'de tüketiliyorsa enflasyona sebep olacak."

"Öte yandan temel olumsuz tesiri de şu; kimsenin maaşının düşük olması gerektiğini savunmuyorum lakin üretken olmayan bir iktisatta bu derece yüksek artırımlar yalnızca enflasyonu getirir."


"Bunun da ana sebebi şu, minimum fiyat esasen Türkiye'de neredeyse ortalama fiyat. Türkiye'de çalışan insanların yarısından fazlası minimum fiyatla çalışıyor. Taban fiyata yapılan bu artırım, onların üst düzeylerinde maaş alan insanların maaşlarında da üst taraflı bir baskı oluşturacak. Yani herkesin maaşında bu oranlarda yahut buna emsal oranlarda artış istenci oluşacak.

Bu da tekrar patronlar nezdinde bir baskı oluşturacak lakin öte yandan piyasadaki verimlilik artmadan yaşanan bu gelir artışı büyük oranda enflasyona sebep olacak. Enflasyona sebep epey da tekrar maaşların güncellenmesi gerekecek. Bu bu türlü bir kısır döngüye dönüşebilir."

"Burada patronlar şayet verimliliği artıramadan bu artırımları yapmak zorunda kalacaklarsa ve bu bir kısır döngüye dönüşecekse büyük ihtimalle çok büyük teşviklere, kredilere muhtaçlık duyacaklar."


"Bu süreçte de kamu tahminen patronları fonlamak için çeşitli düzenekler geliştirecektir. Alışılmış kamunun elindeki en kolay kullanabildiği araç nakdî genişleme. Yani para basıp, piyasaya dağıtıp, çeşitli çok uygun faizli yahut neredeyse sıfır faizli krediler olabilir, farklı teşvik sistemleri olabilir.

Böylelikle bunları dağıtıp onların emekçi masraflarını karşılamasını bekleyecekler. Bu da kamunun daha fazla borçlanmasına, piyasada paranın daha çok çoğalmasına ve enflasyonun tekrar tekrardan artmasına sebep olacak. Yani minimum fiyat artışı temelde bu türlü bir mekanizmayı tetikleyebilir."

Kaynak: Ekonomist ve Daktilo1984 Genel Yayın Direktörü Enes Özkan