Yılbaşında 218 lira ile başlayan gram altın fiyatı, yıl içinde 316 lira ile tarihi doruğunu gördü. Bu düzeylerde kâr satışı yaşayan altının gramı 280 lira düzeylerine gerilemiş durumda.
Altın fiyatlarında yaşanan bu hareketlilik ve beraberinde yaşanan Türk Lirası’ndaki oynaklık yurttaşların aklına “acaba liram ile altın mı alsam dolar mı alsam” sorusunu getiriyor.
Öte yandan liranın son yıllarda gitgide bedel kaybetmesi yurttaşın geliriyle alabileceği altın ölçüsünü da azaltıyor. Yurttaşların çabucak hepsinin lisanında paranın alım gücünü nasıl koruyabiliriz sorusu var. Lakin hali hazırda gelirinden tasarruf edemeyen milyonlar paralarının bedel kaybını izlemekle yetiniyor.
Minimum fiyatla yıllar itibariyle alınabilen altın ölçüsünü derledik. Buna nazaran son 20 yılda minimum ücretlinin altın karşısında en güçlü olduğu yıl 2004... 2004’te minimum fiyatlı aylık maaşıyla 17,1 gram altın alabiliyordu. Lakin yıllar içinde taban ücretlinin alım gücü altın karşısında eridi. Bugün minimum fiyatlı aylık maaşının tümüyle yalnızca 7,2 gram altın alabiliyor. Böylelikle 2005’ten bu yana taban fiyatlı maaşından 10 gram altın kaybetmiş oldu.
Öte yandan minimum fiyata yapılan artırım ile öteki fiyatlara yapılan artırım ortasında da fark var. Taban fiyat bilhassa 2013’ten beri öbür fiyatlardan daha süratli artıyor. Bu nedenle öbür fiyatların alım gücündeki kıymet kaybı taban fiyattan daha fazla.
Türkiye’de fiyatların durumunu daha düzgün mukayese edebilmek ismine minimum fiyatın yanı sıra öğretmen maaşlarını da karşılaştırmaya dahil ettik. Buna nazaran öğretmen aylık maaşıyla 2014’te 25,5 gram altın alabilirken bu yıl ekim ayında yalnızca 12,9 gram altın alabiliyor. Son yıllarda fiyatların altın karşısında yaşadığı bedel kayıpları tablodaki üzere.
TÜM FİYATLARDA DÜŞÜŞ YAŞANIYOR
Minimum fiyat dışında kalan fiyatlar taban fiyat kadar süratli artmıyor. Hükümet 2013 yılından beri popülist siyasetlerle taban fiyata en azından enflasyon oranından fazla artırım yapıyor lakin başka fiyatlar bu artırımdan birebir ölçüde etkilenmedi. Böylelikle minimum fiyatla öteki fiyatlar ortasındaki makas git gide kapanıyor. 2011 yılında 9/1 kıdemli öğretmen maaşı minimum fiyatın 2,9 katı iken, bu yıl 1,8 katına gerilemiş durumda.
Ozan Gündoğdu/Birgün