Asit ve Baz

ASİTLER VE BAZLAR

ASİTLER

Asitler, çözeltiye hidrojen iyonu bırakan bileşiklerdir Tüm asitler hidrojen (H+) içerir Çoğunlukla;

1 Ekşi bir tada sahiptirler
2 İndikatörlerin rengini değiştirirler (Asitler litmus kağıdını kırmızıya çevirirler)
3 Bazlarla reaksiyona girdiklerinde tuzlu ve su oluştururlar dahası çok çeşitlilik bildiren başka özellikleri de bulunur Bu spesifik özellikler, anyon muhtevası ve ayrılmamış molekülerden nedeniyle olur Farklı Alanlara Yönlendirilmiş asitlerin molekülleri, çözeltiye öbür miktarda bağımsızlık Hidrojen vazgeçme eğilimindedirler

Hidroklorik asit (enerjik asit)
HCI H + CI –

Asetik asit (çelimsiz asit)
C2 H4 O2 (CH3COOH)
Asetik asit; (sirke) cılız iyonize olur ve özgürlük oksijenden eksik miktarda çözeltiye bırakır Zinde asit ve bazlar iyonlarına ayrılır ve bölünmüş halde bulunur Bu asit olarak tek yönlü ok ile açıklama edilir Zayıf asit ve bazlar sürekli olarak iyonizasyon prosesi altındadırlar Özgür iyonlar sürekli olarak tekrar kombine olurlar Bu koşul çift yönlü ok ile belirtilir

Asidik olan bir su asit nötralizerleri ile arıtılır Su asidik ise geçtiği yerlerde zamanla maviyeşil lekeler ortaya çıkar pH testleri ile suyun asidik olup olmadığı anlaşılması mümkün
Asit nötralizer olarak kalsit kullanıldığı vakit suya karışan çözünmüş kireç taşları su sertliğinin artmasına neden olur
Soda veya sodyumhidroksit ile de pHyükseltilebilir

BAZLAR

Bazlar, hidroksit iyonu bırakan maddelerdir Misal olarak Sodyum hidroksit (NaOH) ve amonyum hidroksit (NH4OH) verilebilir

Sodyum hidroksit,
Na OH Na + + OH –

Amonyum hidroksit,
NH4OH NH4+ + OH –

Başlıca;
1 Acı tada sahiptirler
2 Kaygan hissiyatı verirler
3 İndikatörlerin rengini değiştirirler (Litmus kağıdını mavi yaparlar)
Amonyum hidroksit, cılız bir bazdır ve çökeltiye az miktarda hidroksit iyonu bırakırlar Dinç baz ve güçsüz baz durumu da asitlerde olduğu gibidir






pH

pH suyun asitlik veya bazlık durumunun bir ölçüsüdür ve logaritmik bir ölçüdür Saf su H ve OH iyonları açısından dengelidir ve PH değeri 7 ’dir

PH7 ise baziktir

PH H+ iyonlarının elektrik potansiyellerine yan olarak ya da renk indikatörleri ile ölçülebilirDüşük PH ’lı sular genelde, sürat kısıtlayıcı reaksiyon olan katot reaksiyonunu kolaylaştırıp, korozyonu artırır Bu parametre içme suyunun güvenliği hakkında uç veri vermez Düşük pH ve bununla birlikte düşük TDS ‘li sular korozif olduğu için borulardaki birtakım zehirli metalleri çözebilir Yüksek pH ‘a sahip sularda da pH ’ı yükselten kimyasalların zararlı olup olmadığı belirlenmelidir
pH: hidrojen iyon konsantrasyonu ya da sudaki hidrojen potansiyeli

pH ’ın asitlik ve alkalilikle ilişkisi

Asidite,alkalinite ve pH derecesi ayrı olarak şeylerdir Mesela hidroklorik asidin, sülfirik asidin ve hidroklorik asidin 01 olağan eriyiklerinin (1 litre suda 1 litre eşit gram ağırlıkta asit yer alan eriyik olağan eriyiktir) asiditesi birbirinin aynıdır Halbuki bu eriyiklerin pH değerleri ayrı ve sırasıyla 108, 120,2889 ’dur Asitlik bir kabiliyet faktörü olup bazları nötürleştirmek kapasitesi olarak belirlenir; benzer şekilde alkalilikte bir kabiliyet faktörüdür ve asitleri nötrleştirme kapasitesidir Halboki pH değeri tersine bir şiddet, aşırılık faktörü olup hidrojen iyonlarının konsantrasyonunu gösterir PH değeri asitlik ve alkalilik aktivitesinin (faaliyet derecesinin) bir ölçüsüdür
Alkalilik bir sudaki HCO3, CO3 ve OH köklerinin toplamının melt ya da mglt cinsinden eşdeğeri kalsiyum karbonat olarak verilmektedir Asitlik de aynı şekilde sudaki SO4,CI,NO3 ve diğer asit köklerinin toplamına aleyhinde gelen eşit CaCO3 miktarını melt veya mglt cinsinden göstermektedir
Yani alkalilik ve asitlik terimleri eriyikte mevcut HCO3 ve SO4 gibi çoğu köklerin ağırlığını göstermekte ama bunların hiçbiri eriyiğin kimyasal aktivitesi hakkında zihin vermemektedir Halbuki pH , eriyiğin kimyasal aktivitesinin bir ifadesidir; zira eriyik ne kadar aktif ise pek fazla iyonize olacak ve içindeki H+ iyonu miktarıda ona kadar artacaktır
Manâlı asit ve bazların özellikleri ve kullanıldığı alanları aşağı bulabilirsiniz

FORMİK ASİT(HCOOH):

Bakterilere küf ve mayalara etki eder
Mikrobik bozunmayı durdurmak için gıdalarda koruyucu olarak kulanılır ( Karınca salgısında bol miktarda bulunur)

ASETİK ASİT(CH3COOH):

Sirke asidi olarak bilinir Asetik asitin %58 likçözeltisİ sirke olarak kullanılır Asetik asit çoğu ilaç endüstri maddesinin kullanılmasında kullanılırTahriş edici bir kokouya sahip bir sıvıdır Alüminyum asetik asit tuzu tuzu,taze indirimli yaralarda kan dindirici olarak kullanılır

SORBİK ASİT(HC6H7O2):

Küf ve mayaların gelişmesine engel olurBu özelliğinden dolayı yiyeceklerde antimikrobik koruyucu olarak kullanılır Kokusu lezzeti yoktur


SÜLFÜRİK ASİT(H2SO4):

Endüstüride kullanılan en önemli asit ve dünyada en fazla üretilen kimyasallardan biridir SO2 gazı kullanılarak Kontakt metodu denilen bir metotla üretilir Endüstride birçok alanda kullanılan bu asit,bilhassa gübre üretiminde,amonyum sülfat üretiminde,patlayıcı yapımında,boya sanayinde,petrokimya sanayinde kullanılmaktadır

BENZOİK ASİT(C6H5COOOH):

Beyaz renkli iğne ve yaprakçık görünümünde bir maddedirGıdalarda mikrobik bozunmayı durdurmak için kullanılır En fazla kullanıldığı alanlar,meyva suyu,marmelat,reçel,gazlı ,içecekler,turşular ,ketçap ve yarı ürünlerdir Benzoik asit, bir çok bitkinin yaprak ,kabuk ve meyvelerinde bulunurBenzoik asit genellikle sodyum tuzu olarak (Sodyum benzoat) kullanılır Ek edildiği bitkinin tadını etkiler

FOLİK ASİT :

Folik asit dokularında eksik da olsa bulunurFolik asit en çok koyu yeşil yapraklı sebzeler ve gıda olarak kullanılan hayvanların böbrek ve karaciğerlerinde bulunur Biftek, huhubat, sebzeler,domates,peynir ve sütte az miktarda bulunurFolik asit eksikliğinde vücutta kansızlık (anemi )ortaya çıkar

HİDROJEN SÜLFÜR(H2S):

Renksiz bir gazdır Kokmuş yumurtayı andıran bir kokusu vardır Fazla zehirlidir Uzun vakit solunduğunda insanı öldürebilir Havada seyreltik olarak bulunduğunda bitkinlik ve baş ağrısı yapar

NİTRİK ASIT(HNO3):

Nitrik asit,dinamit yapımında kullanılır Nitrik asitin gliserin ile reaksiyonundan nitrogliserin meydana gelir Keza nitrik asit NH4NO3 taşıyan gübrelerin üretiminde kullanılır

FOSFORİK ASİT(H3PO4):

Saf fosforik asit,soluk kristaller halinde bir katıdır Fosforik asit,en çok fosfatlı gübrelerin yapımında ve ilaç endüstrisinde kullanılır


HİDROFLORİK ASİT(HF):

Hidroflorik asit yüksek oktanlı benzin yapımında ,sentetik kriyolit (Na3AlF6) imalatında kullanılır Keza hidroflorik asit camların üstüne şekiller yapmak için kullanılır Bu iş için,önce sırça eşya yüzeyi bir parafin tabakası ile kaplanır

Sonradan parafinin üzerine bir çelik kalem ile istenen şekil çizilir Bu çizgilere hidrojen florür gazı veya çözeltisi dilekçe edilir Camdaki parafin temizlendikten sonradan camda yalnız sabit şekiller kalır





SODYUM HİDROKSİT(NaOH):

Beyaz renkte nem albenili bir maddedir Suda kolaylıkla çözünür ve yumuşak kaygan ve sabun hissi veren bir çözelti oluşturur Sodyum hidroksit,laboratuvarlarda CO2 gibi asidik gazları yetişmek için kullanılır Endüstride bir fazla kimyasal maddenin yapımında ,yapay ipek,sabun,kağıt,dokuma,boya,deterjan endüstrisinde ve petrol rafinerilerinde kullanılır

POTASYUM HİDROKSİT(KOH):

Endüstride arap sabunu üretiminde,pillerde elektrolit olarak ve gübre yapımında kullanılır

KALSİYUM HİDROKSİT(Ca(OH)2):

Beyaz bir toz olup,suda hamurumsu bir görünüm alır Sönmemiş kirece su ek edilmesi ile elde edilir Kalsiyum hidroksit asidik gazların uzaklaştırılması (Hava gazından hidrojen sülfürün uzaklaştırılması gibi),kireç ve çimento yapımı alanlarında kullanılır

AMONYAK(NH3):

Renksiz,kendine özgü bariz kokusu olan bir gazdır Istikrarsız amonyak özellikleri bakımından suya aynı, polar yapıdadır,hidrojen bağı yapar ve su gibi iyonlarına ayrışır Amonyak endüstride en fazla azotlu gübrelerin ve nitrik asitin üretiminde başlangıç maddesi olarak kullanılır Zayıf baz olarak ve birçok Laboratuvarlarda ise amonyak ,kuvvetsiz baz olarak ve çoğu kimyasal maddenin elde edilmesinde kullanılır Amonyak bilhassa nitrik asit ve amonyum tuzları imalatında,üre,badana,ilaç ve plastik gibi organik madde imalatında kullanılır Amonyak gazı adi sıcaklıkta basınç uygulandığında kolaylıkla sıvılaşır oluşan bu sıvının uçup gitme ısısı yüksektir (327 kcalg ) bundan nedeniyle amonyak endüstride soğutucu olarak kullanılır

HİDROSİYANİK ASİT(HCN):

Tabiatta bulunan zehirlerin en kuvvetlisidir HCN ’nin kokusu şeftali çekirdeği içi kokusuna benzer Metreküpte 34 miligram HCN varlığında kokusu hissedilir Öldürücü dozu konsantrasyonuna bağlıdır Mesala,200 mgm3 konsantrasyonda öldürücü doz 2000 mg dkm3 ’tür *