Asitler Ve Bazlar 8. Sınıf

8 derslik asitler ve bazlar
asitler bazlar konu anlatımı 8 derslik

Çevremizdeki öyle çok maddeyi karşılıklı kimyasal özelliklerine kadar gruplandırabiliriz Asitler, bazlar ve tuzlar bu gruplardan üçünü oluşturur

Asitler

Asit kelimesi latincede “ekşi anlamına gelen bir kelimedir

Yani ekşi tat veren maddeler asit özelliğine sahiptir Mesela

limon, erik ve elmanın yapısında asit bulunur


Sulu çözeltilerinde hidrojen (H+) iyonu bulunan maddelere asit denir

HCl H+ + Cl–

HNO3 H+ + NO–3

H2SO4 2 H+ + SO4–2

Asit çözeltilerini diğer sıvılardan farkı görmek için turnusol kâğıdı kullanılır Asitler, mavi turnusol kâğıdını kırmızıya çevirirBir maddeyi başa maddeden ayırt etmeye yarayan maddelere ayıraç veya indikatör denir


*Asitler suda çözündüklerinden nedeniyle iyonlarına ayrışırlarİçinde iyon barındıran değişken elektrik akımını iletir Elektrik akımını ileten sıvılara elektrolit denir

*Asitler metallerle tepkimeye girerek hidrojen gazı (H2) açığa çıkarırlar Asitler metallere

yıpratıcı etki yaparlar Bu özelliğinden nedeniyle asitler metal kaplar içerisinde değil, sırça

ya da plâstik kaplarda saklanır


*Asitler bazlarla tepkimeye girerek tuzlu ve su oluştururlarBu olaya nötürleşme tepkimesi denir Nötürleşme tepkimesi ekzotermik bir olaydır

Asit + Baz Tuzlu + Su + Isı

*Sulu çözeltilerinde büyük oranda iyonlarına ayrışabilen asitlere kaslı asit denir

Kuvvetsiz asitlerin yalnızca bir kısmı suda iyonlarına ayrışır Kaslı asitler fazla tahriş

edici ve yakıcıdırTahta, kağıt, kumaş, et gibi çoğu maddeyi kısa sürede parçalayabilir

Günlük Yaşamda Asitler

Sirke, seyreltik bir asetik asit çözeltisidirAraba akülerinde sülfirik asit kullanılır

Nitrik asit, badana ve gübre yapımında kullanılırTemizlikte kullanılan tuz ruhu seyreltik hidroklorik asit çözeltisidir

Midemiz de seyreltik hidroklorik asit salgılayarak besinleri parçalar Bu salgının fazlalaşması midede ülsere sebep olur

Bir Takım maddelerin yapısında hidrojen bulunmadığı hâlde, hidrojen iyonu (H+) oluşumuna sebep oldukları için sulu çözeltileri asit özelliği

gösterir CO2 ve SO2 suda asit özelliği belirten maddelerdirHavadaki karbon dioksit ve kükürt dioksit gazları da yağmur damlalarında

çözündüklerinde asit olarak yere düşer Asit yağmurları bu şekilde oluşur

Bazlar

Bazlar da, asitler gibi tehlikeli maddelerdirBazların genel tanımı şu şekildedir:

Sulu çözeltilerinde hidroksit (OH–) iyonu bulunduran maddelere baz denir


Bir Takım bazların sulu çözeltilerinde iyonlarına ayrışması yukarıdaki gibidir Lakin amonyak (NH3) hidroksit iyonu bulundurmamasına rağmen alkalik özellik gösterir Çünkü sulu çözeltisinde OH– iyonları oluşumuna sebep olur


NH3 + H2O NH4 + OH–


*Bazlar ele kayganlık hissi verir Adaleli bazlar yakıcı ve tahriş edici özelliktedir Bazlar acı tattadırAma bir takım değişiklik bazlar zehirlidir Bu yüzden tadına bakmamak gerekir

*Bazlar da, asitler gibi turnusol kâğıdı ile ayırt edilebilir (Turnusol maddesi likenden elde edilir)Bazlar kırmızı turnusol kâğıdını maviye dönüştürür

*diğer taraftan bazlar fenolftalein çözeltisi yardımıyla da ayırt edilebilir Baz içine fenolftalein çözeltisi damlatıldığında, baz pembe renk alırFenolftalein asit içine konulduğunda asitin rengini değiştirmez

Bazlar da asitler gibi suda iyonlarına ayrıştıkları için elektrik akımını iletir

NaOH ve KOH adaleli bazlardır Kaslı bazlar metallere ve dokulara tahriş edici tesir yaparAmonyağın buharı göze, burna ve solunum yoluna hasar verir



Bazların Başvuru Alanları

Sodyum hidroksit (NaOH) sabun yapımında kullanılırBu yüzden sabun ağzımıza ve gözümüze değdiğinde acı verir

Diş macunu ve şampuanlarda da baz olduğu için acı lezzet verir

Amonyaklı akışkan maddeler, yağ ve kireç sökücü olarak konut temizleyicilerinde kullanılır

Yemek Yemek sodası olarak aşina kabartma tozu, bir çeşitlilik baz olan sodyum bikarbonat içerir

Kireç suyu bir çeşitlilik bazdır

Potasyum hidroksit, KOH arap sabunu yapımında kullanılır

Bazlar ve asitler tepkimeye girerek tuzlu ve su oluşturur

Baz + Asit Tuz + Su

Asit ve Baz Derecesinin Belirlenmesi

Bir çözelti içindeki asit ya da baz miktarını belirleyen H+ veya OH– iyonu

miktarıdırEğer çözeltide H+ iyonu artı ise bu asitli bir sıvıdırEğer OH–

iyonu artı ise bu istikrarsız bazdırH+ ve OH– iyonları sayısı birbirini dengeliyorsa

istikrarsız nötrdürBir istikrarsız çözeltideki asit miktarı, pH ölçüsü olarak adlandırılan

bir yöntemle saptama edilir Bunun için pH kâğıdı ya da pH metre aleti

kullanılır pH kâğıdı çözeltinin asitlik derecesine göre renk değiştirir

pH ölçüsüne kadar çözeltinin asitliği 0 14 arasında değerlendirilir0 7

arası değerler asit, 714 arası değerler baz için kullanılır pH değerinin 7

olması çözeltinin nötr olduğunu gösterir *