Aşk, beyni gençleştiriyor!

İnsanlık tarihi boyunca en çok ehemmiyet verilen mevzularından biri hiç elbet: “Aşk” oldu. Aşkın insan dimağındaki tesirleri ise hayli dikkat cazibeli. Tutkulu aşk devrinde had hücrelerini büyüten hormon, olağandan 2-3 kat ziyade salgılanıyor. Aşkın dimağı gençleştirdiğini belirten Prof. Dr. Sultan Tarlacı, sırılsıklam aşk periyodunda dimağın karar mekanizmasının daha az çalıştığını belirterek, “Aşk gelince akıl gider” deyişinin sinirbilim yerindeki doğruluğuna dikkat çekti.



Nöroloji Mütehassısı Prof. Dr. Sultan Tarlacı, aşkın insan dimağındaki tesirlerine dair değerli değerlendirmelerde bulundu.

Bütün kıymetli eserler, tutkulu aşk devrinde yaratılıyor

“Dünyaya baktığınız devir gördüğünüz her estetik üretinin; yeterli bir mimarinin, düzgün bir tablonun, düzgün bir müziğin, güzel bir şiirin, uygun bir film filminin…Tutkulu olan her şeyin üretiminin altında dopamin yatar. Dopamin, yenilik arayışı, yaratıcılık ve hazzı temel alan bir had kimyası maddesidir” diyen Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Tutkulu aşk periyodunda insan dimağının neredeyse dopamin içinde yüzdüğü gösterilmiştir. Bundan ötürü bütün değerli aşk şiirleri, bütün kıymetli müzikler daima sırılsıklam aşk periyodunda yazılıyor” biçiminde konuştu.

Aşk, dimağı gençleştiriyor

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Dimağ Hastanesi Nöroloji Mütehassısı Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Bir başka bilinen şey de tutkulu aşk devrinde ‘neuron growth factor’ dediğimiz, hudut hücrelerini büyüten bir hormon bu, dimağdan salınıyor. Yaşlandıkça azalıyor. Bu neuron growth factor’ün aşk devrinde ölçülmüş kişilerin kanlarında sıradanın 2-3 katı yükseldiği gözlenmiş” diyerek, laflarını şöyle sürdürüyor: 

“Bu neyi sağlar? Hudut hücrelerinin daha uzun ayakta kalmasını, had hücrelerinin arasındaki kontağın devir içerisinde daha sık olmasını ve gençleşmeyi sağlayan bir hormon. Had hücrelerini yapay bir ortama alıp, onlara bu hormonu verdiğinizde yapıları daha da gençleşiyor. Birebiri dimağda oluyor. Yani aşk dimağı gençleştiriyor.

Aşk, ağrı hassaslığını azaltıyor

Sırılsıklam aşk periyodunda morfin gibisi unsurların dimağda salınımı artıyor. Bundan ötürü ağrıya hassaslık azalıyor. Bu şey için de tasdikli. İnsan çok mesut olduğu vakit ağrı duymaları azalır vücudunda. Ancak mesela depresyondaki hastalar çok çokça ağrı duyarlar. Başı ağrır, boynu ağrır, sırtı ağrır beli ağrır... Dolayısı ile sırılsıklam aşk periyodunda ağrı hisleri de azalıyor.”

Aşkın ömrü ne kadar?

“Her şeye karşın aşk, yeniden beklenmedik anda geldiği vakit, olumlu karşılanması gereken bir his. Lakin gerisinden da belirli bir vadesinin olduğu ve bir iniş devrinin olacağını ebediyen düşünmek lazım” diyen Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Nihai ve devamlı aşk diye bir şey kelam konusu değil. Bu sırılsıklam aşk periyotlarının en çokça kan kimyası ve ruhsal testler olarak 8 ila 16-18 ay sürdüğü gösterilmiştir. Çok istisnai durumlarda 20 yıl tutkulu aşk yaşayanlar var fakat bunlar doğal ki çok sıra dışı kişiler” diye konuştu.

Aşk, fonksiyonel MR ile görüntülenebiliyor!

Prof. Dr. Tarlacı, aşkın dimağda görüntülenmesi konusunda şunları söyledi:

“İnsanlar 1700’lü yıllara kadar kişisi yöneten merkezin kalp olduğunu düşünmüşler. 1700’lü yıllardan sonra kişisi yöneten esas merkezin dimağ olduğu anlaşılmış. Asrî çağda 2003’ten beri artık fonksiyonel MR’ın birçok sahada kullanılması kimi dimağ bilimcilerde merak uyandırmış.

"Yutarken, kitap okurken, sinema izlerken dimağın neresi çalışıyor görüyoruz. Acep bir insan sevdiği bireye bakarken dimağının neresi çalışıyor?" diye sormuş Mısırlı Bilim Kişisi Semir Zeki. Bu sorulduktan sonra, hayret uyandıracak formda dimağın muayyen yerlerinin aşık bireyler maşuklarına bakarken ışıl ışıl parladığını görmüşler ve bu tutarlılık gösteren bir şey. Yani birisi aşıkken gayrı bir örüntü, öbürü aşıkken diğer bir örüntü yok. Bütün o sırılsıklam aşk periyodunda dimağın ışıldayan meydanlarında misal bir örüntü var. Şöyle bir test olabilir; "Beni sevgilim sahiden tutkuyla seviyor mu?". Bunu anlamamız herhalde bir yarım saat sürer. Teknolojik olarak fonksiyonel MR cihazı olduğu için bunu yapabiliriz.”

Aşk, dimağın karar mekanizmasını yavaşlatıyor

“İnsan davranışının hepsinin beyinsel bir karşılığı var. Sırılsıklam aşk devrinde dimağın birçok ortamı ışıldarken, dimağın frontal nahiyesi az çalışıyor ya da çalışması zayıflıyor. Bu çok dikkat alımlı bir şey” diyerek, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Bunun sonucu nedir? Sıradanda bizim alın dimağ kesimimiz toplumsal normlar, kurallar oluşturmamızı sağlıyor. Diğerinden değer görmeyi ve bütüne bakıp durumumuzu değerlendirmeyi sağlıyor. Birebir dimağ kesimi, trafikte sağa ya da sola dönmeden çok evvel sinyal vermeni sağlar. Bu nahiye birebir hengamda karar alma süreçlerinde de devreye giriyor. Bu kesimin sırılsıklam aşk devrinde az çalışması, o periyotta alınan kararların sıhhatsiz ve problemli olmasına neden oluyor. Dolayısı ile o ağır, tutkulu periyotta hani sonradan derler ya ‘Ben bunu nasıl yaptım, buna nasıl bu türlü karar verdim, nasıl onun peşinden gittim’... Pişmanlıklar olur ya aşklarda bir vade sonra… Ya da ‘O benden şunu istedi ben ona nasıl verdim’...

Sırılsıklam aşk bitince akıl bölgesine gelmiştir. Hani ‘Aşk gelir akıl gider’ ya, bu türlü söylenir halk arasında. Aslında bunun sinirbilimsel karşılığı var. Nitekim sırılsıklam aşk periyodunda aşk gelince akıl gidebiliyor.”