Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Asma biti (Phylloxera)
Filoksera
Phylloxera
Familyası
Asmabitigiller (Phylloxeridae)
Yaşadığı yerler
Asmaların yaprak ve köklerinde
Özellikleri
Asmaların yaprak ve köklerini emerek şişkinlikler meydana getirir Bitkiyi kurutur 11,5 mm kadar uzunlukta lekeli sarı renkli böceklerdir
Çeşitleri
Yaprak ve kök formları vardır
Bağda (asmada) zarar yapan aynı yapılı olan kanatlılar (Homoptera) takımına alt küçük bir haşere Asma biti de denir Amerika menşeli bir zararlıdır Birincil kez yabani Amerikan asmalarında (Vitis riparia ve V rupestris) üstünde rastlanmıştır Göçlerle Amerika'dan Avrupa'ya geçmiştir Türkiye'de 1881 yılından itibaren birincil kere Trakya taraflarında görülmüştür Asmanın kök ve yapraklarında yaşamış iki formu vardır Gelişimini asmada tamamlar Uzun emici hortumlarıyla yaprak ve kökleri emerler Emme sonucu kök ve yapraklarda urlar (şişkinlikler) meydana getirirler Bitkinin zayıflamasına, veriminin düşmesine ve zamanla kurumasına sebeb olurlar Filokseraya aleyhinde yapılan zirai mücadele çalışmaları kesin netice vermemektedir
Yaşam dönemlerinin çoğunu kanatsız olarak geçirirler Asma köklerinde yaşayan ergin filoksera, yaklaşık 1 mm boyunda, kirli sarı renkte ve sırtı esmer lekelidir Uzun bir emici hortumu vardır Kuvvetli bacaklara sahiptir Filoksera emdiği asma köklerinin ucuna bir madde salgılayarak köklerde şişkinlikler yapar Genç köklerde ortaya meydana çıkan sarımsı yuvarlakça şişkinliklere tüberozite adı verilir Kök filokserası; kanatlılar, rüzgar, yağmur suları, insan, heyelan, köklü, köksüz asma fidan ve çubuklar gibi aracılarla yayılır Yaprakta yaşamış formu ise daha büyük olup, 1,51,7 mm kadardır Yapılan araştırmalarda Amerikan asmalarının kök filokserasına aleyhinde dirençli ve bağışıklı olduğu gözlenmiştir
Bunun sonucu olarak ABD'nin doğusunda yetişen ve filokseraya karşı bağışıklık kazanmış olan yabani Amerikan asma anaçları üstüne yerli asmalar aşılanarak, bağlar bu zararlıdan korunmuştur Böylece dünyada aşılı bağcılık doğmuştur ki, buna yeni bağcılık da denir Kök formu % 60'tan fazla kumlu topraklarda yaşayamaz En iyi uğraş yolu, toprağın durumuna uygun Amerikan asma anaçları dikmeli ve bunların üstüne istenilen yerli asma çeşitleri aşılanmalıdır Bu en garantili ve hesaplı yoldur Bu usul çoğu yerlerde başarıyla sürdürülmektedir Diğer bir tedbir olarak filoksera ile bulaşık senet, sonbaharda yaprakların sararıp dökülmeye başladığı dönemde 5060 gün su aşağıda bırakılırsa, kök formları boğulur Ayrıca m²ye 24 gr (CS2) karbon sülfürün toprağa tatbiki öğüt edilmekte ise de, bu iş baskı ve tehlikelidir
Filokseranın gelişimi
Asma bitlerinin hayat devri oldukça karışıktır Yılda 68 döl verirler Eşeyli ve eşeysiz (partenogenetik) üreyen formları vardır Partenogenetik (döllemsiz) çoğalan kanatsız dişilerin kısa antenleri 3'er, kanatlılar 5'er halkalıdır Cinsel çoğalan kanatsız dişi formlarda ise, 4'er halka mevcuttur
Kökte yaşayan kanatsız formlar (radisikol) yaz sonlarında ya da sonbaharda toprak yüzeyine çıkarak partenogenetik üreyen ve göç edebilen kanatlı formlara dönüşürler Bu kanatlı dişiler (sexuparae), asmanın dal, yaprak ya da toprak yüzeyine değişik büyüklükte yumurtalar bırakırlar Büyük yumurtalardan, barsaksız ve emici hortumdan yoksun kanatsız dişiler çıkar Küçük yumurtalardan da, barsak ve emici hortumu yer alan kanatsız erkek filokseralar çıkar Bunlar arasında eşleşirler Eşleşen dişiler, birer tek yumurta yumurtlayarak asma kabuk pullarının altına yapıştırırlar Bu yumurtalar pulların aşağı kışlarlar Bunlardan baharda kanatsız formlar çıkar Yapraklarda yaşayıp gal yaptıklarından, gallikol (gallicol) adını alırlar Bitkilerin dal ve yapraklarında meydana gelen yumru ve şişkinliklere, gal ya da bitki uyuzu denir Partenogenetik (döllemsiz) çoğalarak kendileri gibi kanatsız formlar üretirler Bunlardan bazıları köklere geçerek döllemsiz çoğalmalarına devam ederler Kökte yaşayanlara radisikal (radicicol) denir Bir Takım radisikoller (yukarıda bahsedildiği gibi) sonbaharda toprak yüzüne çıkarak kanatlı seksuparlara (ayrı cinsiyetli yavru veren) dönüşürler Filokseranın değişik formları ihtiva eden yaşam devri, Amerika asmalarında görülür Avrupa asmalarında ise, başlıca yalnız kök formlarına rastlanır
*
Filoksera
Phylloxera
Familyası
Asmabitigiller (Phylloxeridae)
Yaşadığı yerler
Asmaların yaprak ve köklerinde
Özellikleri
Asmaların yaprak ve köklerini emerek şişkinlikler meydana getirir Bitkiyi kurutur 11,5 mm kadar uzunlukta lekeli sarı renkli böceklerdir
Çeşitleri
Yaprak ve kök formları vardır
Bağda (asmada) zarar yapan aynı yapılı olan kanatlılar (Homoptera) takımına alt küçük bir haşere Asma biti de denir Amerika menşeli bir zararlıdır Birincil kez yabani Amerikan asmalarında (Vitis riparia ve V rupestris) üstünde rastlanmıştır Göçlerle Amerika'dan Avrupa'ya geçmiştir Türkiye'de 1881 yılından itibaren birincil kere Trakya taraflarında görülmüştür Asmanın kök ve yapraklarında yaşamış iki formu vardır Gelişimini asmada tamamlar Uzun emici hortumlarıyla yaprak ve kökleri emerler Emme sonucu kök ve yapraklarda urlar (şişkinlikler) meydana getirirler Bitkinin zayıflamasına, veriminin düşmesine ve zamanla kurumasına sebeb olurlar Filokseraya aleyhinde yapılan zirai mücadele çalışmaları kesin netice vermemektedir
Yaşam dönemlerinin çoğunu kanatsız olarak geçirirler Asma köklerinde yaşayan ergin filoksera, yaklaşık 1 mm boyunda, kirli sarı renkte ve sırtı esmer lekelidir Uzun bir emici hortumu vardır Kuvvetli bacaklara sahiptir Filoksera emdiği asma köklerinin ucuna bir madde salgılayarak köklerde şişkinlikler yapar Genç köklerde ortaya meydana çıkan sarımsı yuvarlakça şişkinliklere tüberozite adı verilir Kök filokserası; kanatlılar, rüzgar, yağmur suları, insan, heyelan, köklü, köksüz asma fidan ve çubuklar gibi aracılarla yayılır Yaprakta yaşamış formu ise daha büyük olup, 1,51,7 mm kadardır Yapılan araştırmalarda Amerikan asmalarının kök filokserasına aleyhinde dirençli ve bağışıklı olduğu gözlenmiştir
Bunun sonucu olarak ABD'nin doğusunda yetişen ve filokseraya karşı bağışıklık kazanmış olan yabani Amerikan asma anaçları üstüne yerli asmalar aşılanarak, bağlar bu zararlıdan korunmuştur Böylece dünyada aşılı bağcılık doğmuştur ki, buna yeni bağcılık da denir Kök formu % 60'tan fazla kumlu topraklarda yaşayamaz En iyi uğraş yolu, toprağın durumuna uygun Amerikan asma anaçları dikmeli ve bunların üstüne istenilen yerli asma çeşitleri aşılanmalıdır Bu en garantili ve hesaplı yoldur Bu usul çoğu yerlerde başarıyla sürdürülmektedir Diğer bir tedbir olarak filoksera ile bulaşık senet, sonbaharda yaprakların sararıp dökülmeye başladığı dönemde 5060 gün su aşağıda bırakılırsa, kök formları boğulur Ayrıca m²ye 24 gr (CS2) karbon sülfürün toprağa tatbiki öğüt edilmekte ise de, bu iş baskı ve tehlikelidir
Filokseranın gelişimi
Asma bitlerinin hayat devri oldukça karışıktır Yılda 68 döl verirler Eşeyli ve eşeysiz (partenogenetik) üreyen formları vardır Partenogenetik (döllemsiz) çoğalan kanatsız dişilerin kısa antenleri 3'er, kanatlılar 5'er halkalıdır Cinsel çoğalan kanatsız dişi formlarda ise, 4'er halka mevcuttur
Kökte yaşayan kanatsız formlar (radisikol) yaz sonlarında ya da sonbaharda toprak yüzeyine çıkarak partenogenetik üreyen ve göç edebilen kanatlı formlara dönüşürler Bu kanatlı dişiler (sexuparae), asmanın dal, yaprak ya da toprak yüzeyine değişik büyüklükte yumurtalar bırakırlar Büyük yumurtalardan, barsaksız ve emici hortumdan yoksun kanatsız dişiler çıkar Küçük yumurtalardan da, barsak ve emici hortumu yer alan kanatsız erkek filokseralar çıkar Bunlar arasında eşleşirler Eşleşen dişiler, birer tek yumurta yumurtlayarak asma kabuk pullarının altına yapıştırırlar Bu yumurtalar pulların aşağı kışlarlar Bunlardan baharda kanatsız formlar çıkar Yapraklarda yaşayıp gal yaptıklarından, gallikol (gallicol) adını alırlar Bitkilerin dal ve yapraklarında meydana gelen yumru ve şişkinliklere, gal ya da bitki uyuzu denir Partenogenetik (döllemsiz) çoğalarak kendileri gibi kanatsız formlar üretirler Bunlardan bazıları köklere geçerek döllemsiz çoğalmalarına devam ederler Kökte yaşayanlara radisikal (radicicol) denir Bir Takım radisikoller (yukarıda bahsedildiği gibi) sonbaharda toprak yüzüne çıkarak kanatlı seksuparlara (ayrı cinsiyetli yavru veren) dönüşürler Filokseranın değişik formları ihtiva eden yaşam devri, Amerika asmalarında görülür Avrupa asmalarında ise, başlıca yalnız kök formlarına rastlanır
*
