Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Asperger sendromu nedir
Asperger Sendromu (AS diye kısaltılacak) teşhisi konmuş çocuklar arkadaşlarınca alışılmadık ve garip olarak değerlendirilir Sosyal yeteneklerindeki acemilik nedeniyle günah keçisi haline getirilirler Sakarlıkları ve anlaşılması zor konulara takıntı derecesindeki ilgileri “garip olarak tanımlanmalarını artırıcı rol oynar AS ’lı çocuklar insan ilişkilerini ve sosyal olayların (gelenek görenek gibi) kurallarını anlamamaları nedeniyle naif ve common sense ’lerinin olmaması sebebiyle de göze batarlar Esnek olmamaları ve değişikliklerle başa çıkamamaları onları hissi olarak kırılgan ve strese kolay maruz kalan bir hale sokar BIRLI ’lı çocuklar (ki bunların çoğu erkektir) ortalama ve daha üstü akıl seviyesindedir ve süper hafızaları vardır Tek bir konuya eğilip onun peşinden koşmaları da ilerki yaşamlarında büyük başarılara neden olabilir
AS, otizmin çok kutup (higher end) bir bozukluğu olarak düşünülmektedir Bu bağlamdaki kişilerle kıyaslandığında low functioning otistik çocuk kendi dünyasında yaşar, higher functioning otistikler bizim dünyamızda ama kendi yöntemiyle yaşar (Van Krevelen, 1991)
Doğal olarak BIRLI ’lı bütün çocuklar aynı değildir Her birinin kendine özgü kişiliği vardır Tipik semptomlar kişiye özgü şekillerde tezahür eder sonuç olarak öteki olağan çocukların tümüne birden uygulanabilecek bir eğitim yöntemi olmadığı gibi BIRLI ’lı çocukların tümü için de bir sınıf reçetesi olamaz
Aşağıda Asperger Sendromunu belirleyen 7 belirtici nitelik ve bunu takiben öneriler ve derslik içi stratejiler vardır Bu öneriler çocuğun ihtiyaçlarına göre şekillendirilmelidir
Aynılıkta Israrcılık
BIRLI ’lı çocuklar minik değişikliklerin hakkından gelemez, çevresel gerginlik faktörlerine aleyhinde fazla duyarlıdır ve bazen ritüellerle ilgilenirler Endişelidirler, kendilerini bekleyen şeyin ne olduğunu bilmezlerse saplantı derecesinde endişe duyarlar Stres, fazla dermansızlık ve hissi yüklenmeler karşısında kolaylıkla dengelerini kaybedebilirler
Öneriler:
Tahmin edilebilir ve tehlikesiz bir çevre temin etmek
Geçişleri minimize etmek
Sürekli jurnal rutin karşılamak: BIRLI ’lı çocuk her günün rutinini anlamalı ve elindeki işe dikkatini vermek için ne beklendiğini bilmelidir
Sürprizlerden sakınmak: Çocuğu özel aktivitelere, değişen programlara ya da her türlü rutin değişikliğine aleyhinde, ne dek küçük bir değişiklik olduğuna bakılmaksızın, önceden ve dikkatli bir şekilde planlamak gerekir
* Çocuğu yeni bir aktiviteye, öğretmene, sınıfa, okula, kampa vs önceden uyararak korkularını yatıştırmalıdır Farkında edildikten daha sonra en kısa sürede de takıntılı endişesi yatıştırılmalıdır (Örn: AS ’lı çocuk okul başkalaşmak zorunda kalırsa yeni öğretmeni ile tanıştırılmalı, mektep gezdirilmeli ve bunlar okul başlamadan önce yapılmalıdır Yeni okulunun rutininin aşina olması açısından mektep tayini eski okulu göre yapılmalıdır Yeni öğretmen çocuğun özel ilgi alanlarını keşfetmeli ve çocuğun ilk günü için bu konuda kitapları ve aktiviteleri hazırlanmış etmelidir)
Sosyal Etkileşimin Zararı:
BIRLI ’lı çocuklar sosyal etkileşimin karışık kurallarını anlamada yetersizlik gösterirler Naiftirler Çok fazla benmerkezcidirler Fiziksel temastan hoşlanmayabilirler Şakaları anlamazlar Ses tonları doğal değildir uygun olmayan bakışları ve cisim dilleri vardır Alıngan ve kibar değillerdir Sosyal ipuçlarını yanlış değerlendirirler Sosyal mesafeyi değerlendiremezler Konuşmaya başlamada ve sürdürmede yeteneksizdirler Konuşmaları gelişmiş fakat iletişimleri zayıftır Söylev stilleri kimi vakit fazla yetişkinvaridir ve “minik profesör diye nitelendirilebilirler Kolaylıkla kullanılabilirler (başkalarının yalan söyleyebileceğini ya da aldatılabileceklerini algılayamazlar) ve çoğunlukla sosyal dünyanın bir parçası elde etmek için istekleri vardır
Öneriler:
Çocuğu kabadayılıktan ve kızdırılmaktan koruyun
Daha büyük yaş gruplarında, sosyal beceriksizlik ciddi ülkü gelince, problemin hakiki bir özür olduğu konusunda akranlarını eğitin Derslik arkadaşları ona şefkatle davrandıklarında onları övün Bu operasyon diğer çocukların sabrını ve empatisini artırırken günah keçisi durumunu da engeller
* Akranlarınca hayranlık uyandıracak düşünce, kelime hazinesi, okuma yeteneği gibi özelliklerini ortaya çıkaracak durumlar yaratarak akademik yeterliklerini vurgulayın Bu şart kabul görmeyi artıracaktır
* AS ’lı çocukların çoğu arkadaş ister fakat nasıl davranacağını bilemez Değişik durumlarda nasıl reaksiyon göstereceği öğretilmeli ve değişik sosyal durumlarda kullanması için repertuar hazırlanıp verilmelidir Çocuğa ne söyleyeceğini ve nasıl söyleyeceğini öğretin Çift yönlü irtibat için model olun ve roleplay yapmasını isteyin Bu çocukların sosyal alandaki değerlendirmeleri diğerlerin kendiliklerinden öğrendikleri kuralların öğretilmesinden daha sonra gelişir BIRLI ’lı bir profesör insan ilişkilerini anlama sürecinde kendisini Mars ’tan gelen bir insanbilim uzmanı gibi hissettiğini belirtmiştir (Sacks, 1993)
* BIRLI ’lı çocuklar diğerlerinin duygularını anlamamalarına karşın doğru davranmayı öğrenebilirler Isteksiz Olarak ve amaçlamadan hakaret ederlerse, kibar olmazlarsa ya da duyarsız davranırlarsa bu davranışlarının niye dürüst olmadığı açıklanmalı ve doğru davranışın ne olduğu anlatılmalıdır AS ’lı yetişkinler sosyal olayları entelektüel yetenekleri ile öğrenmelidir, çünkü sosyal içgüdüleri ve sezgileri yoktur
* Yaşça daha büyük BIRLI ’lı öğrenciler “buddy sistemi bir arkadaştan fayda görebilirlerÖğretmen aklıselim bir derslik arkadaşını BIRLI ’lı çocuğun durumu ile ilgili eğiterek yanında oturtabilirArkadaşı BIRLI ’lı çocuğu her ortamda (serviste ,teneffüste ) izleyerek onu mektep aktivitelerine dahil etmek için çabalamalıdır
* BIRLI ’lı çocukların inzivaya çekilme eğilimi vardırBu yüzden hoca diğerlerinin arasına katılması için teşvik etmelidirAktif sosyalleşmeye cesaretlendirmeli ve izole olarak sadece kendi ilgi alanına yönelik geçirdiği zamanı sınırlandırılmalıdır Örneğin öğle yemeği esnasında bir öğretmen AS ’lı çocuğun yanına oturarak onu akranlarının konuşmalarına katılmaya özendirme edebilir Bunu yaparken sadece fikrini söylemesi ve sorular sorması ile yetinmeyip öteki öğrencilere de sanatçı manevralarla aynısını yaptırtmak gerekir
*
Asperger Sendromu (AS diye kısaltılacak) teşhisi konmuş çocuklar arkadaşlarınca alışılmadık ve garip olarak değerlendirilir Sosyal yeteneklerindeki acemilik nedeniyle günah keçisi haline getirilirler Sakarlıkları ve anlaşılması zor konulara takıntı derecesindeki ilgileri “garip olarak tanımlanmalarını artırıcı rol oynar AS ’lı çocuklar insan ilişkilerini ve sosyal olayların (gelenek görenek gibi) kurallarını anlamamaları nedeniyle naif ve common sense ’lerinin olmaması sebebiyle de göze batarlar Esnek olmamaları ve değişikliklerle başa çıkamamaları onları hissi olarak kırılgan ve strese kolay maruz kalan bir hale sokar BIRLI ’lı çocuklar (ki bunların çoğu erkektir) ortalama ve daha üstü akıl seviyesindedir ve süper hafızaları vardır Tek bir konuya eğilip onun peşinden koşmaları da ilerki yaşamlarında büyük başarılara neden olabilir
AS, otizmin çok kutup (higher end) bir bozukluğu olarak düşünülmektedir Bu bağlamdaki kişilerle kıyaslandığında low functioning otistik çocuk kendi dünyasında yaşar, higher functioning otistikler bizim dünyamızda ama kendi yöntemiyle yaşar (Van Krevelen, 1991)
Doğal olarak BIRLI ’lı bütün çocuklar aynı değildir Her birinin kendine özgü kişiliği vardır Tipik semptomlar kişiye özgü şekillerde tezahür eder sonuç olarak öteki olağan çocukların tümüne birden uygulanabilecek bir eğitim yöntemi olmadığı gibi BIRLI ’lı çocukların tümü için de bir sınıf reçetesi olamaz
Aşağıda Asperger Sendromunu belirleyen 7 belirtici nitelik ve bunu takiben öneriler ve derslik içi stratejiler vardır Bu öneriler çocuğun ihtiyaçlarına göre şekillendirilmelidir
Aynılıkta Israrcılık
BIRLI ’lı çocuklar minik değişikliklerin hakkından gelemez, çevresel gerginlik faktörlerine aleyhinde fazla duyarlıdır ve bazen ritüellerle ilgilenirler Endişelidirler, kendilerini bekleyen şeyin ne olduğunu bilmezlerse saplantı derecesinde endişe duyarlar Stres, fazla dermansızlık ve hissi yüklenmeler karşısında kolaylıkla dengelerini kaybedebilirler
Öneriler:
Tahmin edilebilir ve tehlikesiz bir çevre temin etmek
Geçişleri minimize etmek
Sürekli jurnal rutin karşılamak: BIRLI ’lı çocuk her günün rutinini anlamalı ve elindeki işe dikkatini vermek için ne beklendiğini bilmelidir
Sürprizlerden sakınmak: Çocuğu özel aktivitelere, değişen programlara ya da her türlü rutin değişikliğine aleyhinde, ne dek küçük bir değişiklik olduğuna bakılmaksızın, önceden ve dikkatli bir şekilde planlamak gerekir
* Çocuğu yeni bir aktiviteye, öğretmene, sınıfa, okula, kampa vs önceden uyararak korkularını yatıştırmalıdır Farkında edildikten daha sonra en kısa sürede de takıntılı endişesi yatıştırılmalıdır (Örn: AS ’lı çocuk okul başkalaşmak zorunda kalırsa yeni öğretmeni ile tanıştırılmalı, mektep gezdirilmeli ve bunlar okul başlamadan önce yapılmalıdır Yeni okulunun rutininin aşina olması açısından mektep tayini eski okulu göre yapılmalıdır Yeni öğretmen çocuğun özel ilgi alanlarını keşfetmeli ve çocuğun ilk günü için bu konuda kitapları ve aktiviteleri hazırlanmış etmelidir)
Sosyal Etkileşimin Zararı:
BIRLI ’lı çocuklar sosyal etkileşimin karışık kurallarını anlamada yetersizlik gösterirler Naiftirler Çok fazla benmerkezcidirler Fiziksel temastan hoşlanmayabilirler Şakaları anlamazlar Ses tonları doğal değildir uygun olmayan bakışları ve cisim dilleri vardır Alıngan ve kibar değillerdir Sosyal ipuçlarını yanlış değerlendirirler Sosyal mesafeyi değerlendiremezler Konuşmaya başlamada ve sürdürmede yeteneksizdirler Konuşmaları gelişmiş fakat iletişimleri zayıftır Söylev stilleri kimi vakit fazla yetişkinvaridir ve “minik profesör diye nitelendirilebilirler Kolaylıkla kullanılabilirler (başkalarının yalan söyleyebileceğini ya da aldatılabileceklerini algılayamazlar) ve çoğunlukla sosyal dünyanın bir parçası elde etmek için istekleri vardır
Öneriler:
Çocuğu kabadayılıktan ve kızdırılmaktan koruyun
Daha büyük yaş gruplarında, sosyal beceriksizlik ciddi ülkü gelince, problemin hakiki bir özür olduğu konusunda akranlarını eğitin Derslik arkadaşları ona şefkatle davrandıklarında onları övün Bu operasyon diğer çocukların sabrını ve empatisini artırırken günah keçisi durumunu da engeller
* Akranlarınca hayranlık uyandıracak düşünce, kelime hazinesi, okuma yeteneği gibi özelliklerini ortaya çıkaracak durumlar yaratarak akademik yeterliklerini vurgulayın Bu şart kabul görmeyi artıracaktır
* AS ’lı çocukların çoğu arkadaş ister fakat nasıl davranacağını bilemez Değişik durumlarda nasıl reaksiyon göstereceği öğretilmeli ve değişik sosyal durumlarda kullanması için repertuar hazırlanıp verilmelidir Çocuğa ne söyleyeceğini ve nasıl söyleyeceğini öğretin Çift yönlü irtibat için model olun ve roleplay yapmasını isteyin Bu çocukların sosyal alandaki değerlendirmeleri diğerlerin kendiliklerinden öğrendikleri kuralların öğretilmesinden daha sonra gelişir BIRLI ’lı bir profesör insan ilişkilerini anlama sürecinde kendisini Mars ’tan gelen bir insanbilim uzmanı gibi hissettiğini belirtmiştir (Sacks, 1993)
* BIRLI ’lı çocuklar diğerlerinin duygularını anlamamalarına karşın doğru davranmayı öğrenebilirler Isteksiz Olarak ve amaçlamadan hakaret ederlerse, kibar olmazlarsa ya da duyarsız davranırlarsa bu davranışlarının niye dürüst olmadığı açıklanmalı ve doğru davranışın ne olduğu anlatılmalıdır AS ’lı yetişkinler sosyal olayları entelektüel yetenekleri ile öğrenmelidir, çünkü sosyal içgüdüleri ve sezgileri yoktur
* Yaşça daha büyük BIRLI ’lı öğrenciler “buddy sistemi bir arkadaştan fayda görebilirlerÖğretmen aklıselim bir derslik arkadaşını BIRLI ’lı çocuğun durumu ile ilgili eğiterek yanında oturtabilirArkadaşı BIRLI ’lı çocuğu her ortamda (serviste ,teneffüste ) izleyerek onu mektep aktivitelerine dahil etmek için çabalamalıdır
* BIRLI ’lı çocukların inzivaya çekilme eğilimi vardırBu yüzden hoca diğerlerinin arasına katılması için teşvik etmelidirAktif sosyalleşmeye cesaretlendirmeli ve izole olarak sadece kendi ilgi alanına yönelik geçirdiği zamanı sınırlandırılmalıdır Örneğin öğle yemeği esnasında bir öğretmen AS ’lı çocuğun yanına oturarak onu akranlarının konuşmalarına katılmaya özendirme edebilir Bunu yaparken sadece fikrini söylemesi ve sorular sorması ile yetinmeyip öteki öğrencilere de sanatçı manevralarla aynısını yaptırtmak gerekir
*
