Astma, Alerji ve Spor

Astma, Alerji ve Spor Egzersiz sonucu büyüyen bronş sistemindeki yaygın spazm (bronkospazm) ve buna emrindeki solunum yetmezliği astmalılar için fazla karakteristik bir bulgudur Böyle bir durumun ortaya çıkmasının bir sporcu için ne kavrayış geldiği kesinlikle ki fazla açıktır; spor hayatının sona ermesi Tabii bu eski dönemlerde böyleydi günümüzde ilerleyen tıp imkanları bir uçtan bir uca artık astmalı sporcular da her türlü yarışmaya katılabilmektedir Sporcunun hastalığı hakkında her şeyi ilaçlarının özelliklerini bağlı etkilerini hangi ilaçların doping sayılabileceği bilmesi gerekmektedir 1970'li yılların altın yüzücüsü Mark Spitz astmalı olmasına rağmen o zamana değin bir yüzücünün alabileceği en fazla altın madalyayı bir olimpiyat boyunca toplamıştı Buna karşın XXI Münih Olimpiyatlarında altın madalya şampiyon bir diğer genç yüzücünün madalyası ise astma için kullanılan ama doping sayılan bir ilacı kullandığı anlaşıldığından geri alınmıştır (Ephedrin sülfat) Bu gibi durumlarda sporcunun her hangi bir şekilde itirazı kabul edilmemektedir Alıştırma sonucu oluşan bronkospazm, egzersizden 38 dakika sonradan gelişmektedir Astması olan atletlerln %90'ında, alleıjik bünyeli ve bahar nezlesi türünden alerjik hastalıkları olan sporcuların ise %3540'ında görülür Yapılan araştırmalarla yüksek performanslı atletlerin genelde %28 ila 14'ünde bu bozukluğun olduğu bulunmuştur Amerikan 1984 kış olimpiyatları takımının 126 sporcusundan 8'inde, yaz olimpiyatları takımının 597 sporcusundan 6Tsinde ve Seul'daki XXIV Olimpiyatlardaki 611 sporcudan 52'sinde egzersize bağlı bronkospazm tesbit edilmiştir Fakat bu sporcular ayrıntılarıyla sağlam olanlara kıyasla daha fazla oranda madalya toplamıştır Mesela yaz olimpiyat takımının % iLLi astmalı iken bunlar tüm madalyaların %13'ünü almıştır Çalışma sonucu neden böyle bir durumun ortaya çıktığı araştırıldığında; efor esnasındaki derin nefes alıp vermenin bronş sisteminden ısı ve su kaybına yol açtığı ve bunun da bronş sistemindeki damar yapısını negatif olarak etkilediği görülmüştür Gerçekten de sporculara suya doymuş havanın solutulmasıyla bu durumun teftiş altına alınabileceği gösterilmiştir Kuru ve soğuk havada bronkospazm artmaktadır Bu durumun spor çevrelerinde herkesçe bilinen bir özelliği de tekrarlanan alıştırma periyotlarıyla havayollarındaki spazmın şiddetinin azalabilmesidir Yani bilinen c klasik ısınına antremanları Teşhiste kişinin hikayesi ve yapılan farklı alanlara yönlendirilmiş efor egzersiz testleri önemlidir Ama bilhassa çocuk ve genç sporcular bu durumu öyle kabullenmemekte ve red etmektedirler bu nedenle bir çok ülkede sporcular seçilirken bu durumları özellikle sorgulanmaktadır Bizde de zaman zaman bazı futbol yıldızlarında bu durum görülmekte ama her nedense bir sır gibi saklanmaktadır Sporcunun tüberküloz olduğu şeklindeki bir açıklama astmalı olmasına seçim edilmektedir Halbuki Eurosport'ta seyrettiğimiz bir takım tenisçiler veya ülkemizdeki bazı basket takımlarındaki zenci oyuncuların astma spreylerini ne dek dar ve gizlemeye lüzum görmeden kullandıklarını da daima beraber izliyoruz Astması olan sporcular genellikle sprey tipi ilaçları doping sayılmadan kullanmakta Kromolin kortikosteroidli ve beta mimetik türü ilaçları egzersiz öncesi dönemde rahatlıkla alabilmektedir o Oysa beta mimetik türünde nefes açısı ilaçların tablet ve şurup biçimleri uluslararası yarışmalarda kabul edilmemekte doping işlemi görmektedir Bu sporcuların bilinçli bir biçimde ısınmaları, 23 saat süren korunma yaratabilmektedir Sahiden bu cins kişilerin en başarılı olacakları sporlar, su içinde yani ıslak ortamda yapılanlardır (yüzme, su topu vs) Bazı ender alerji hastalıkları sporcuları istenmeyen zamanlarda durdurabilir Bunlardan önemli bir grup da; çalışma sonucu ortaya çıkan ani kaşıntı ve şişlik atakları (kurdeşen ürtiker) ile çalışma sonucu ortaya çıkan alerjik şoktur (anafilaksi) Bu nesil alerjik ataklar genellikle kabuklu deniz yiyecekleri, kereviz veya karpuz tipi yiyeceklerin yenmesinden sonradan yapılan egzersizlerde ortaya çıkmaktadır Tedavide, yapılan alerji testleriyle duyarlı olduğu yer alan gıdaların sporcunun diyetinden çıkarılması ve tok karnına efordan kaçınılması yeterlidir