Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
AtçılıkBinicilik
Günümüzde de olduğu gibi,milli ve Türk Tarihinin her döneminde “At Murattır sözcüklerine ast kalınarak,her Türk soy karşısında sevgi,güven,ilgi duymuş ve onu kendisinden bir parça kabul etmiş,ona kutsallık tanımış,saygınlık kazandırmış,sanatında,edebiyatında,müziğinde benzersiz bir yer vermiştir
Nazmi Sevgen;Türklerde at ve atçılık adlı kitabında 1937 yılında Ankara da toplanan tarih kurultayında Avusturya lı tarih bilimcisi Hoopers atın ilk evcilleştirme hareketinin İç Asya da Türkler göre yapıldığını, Macar tarihçisi Allfoldin de,bu konudaki ilklerin Altay Türklerine ait olduğunu öne sürmüştürAlman tarih bilimcisi Portriatz ise “Eski çağlarda beygir adlı eserinde atın MÖ6000 dolaylarında Türkler tarafından evcilleştirildiğini iddia etmiş ve iddiası için bir takım bulguları belirlenmiş kanıt göstermiştir
az daha MÖ4000 yılları dolaylarında Türkler tarafından bir çekim hayvanı olarak arabalara koşulan beygir,askeri amaçlarla savaş sınıfı oluşmasına sonuç olarak ta Asya ’nın ve öbür kıtaların tarihi ve siyasal yaşamının oluşum ve değişiminde etkinlik kazanmıştırTürkler onunla uzaklıkları enmişler,derisinden kıyafet ve ayakkabı yapmışlar,nefis buldukları tayının etini yemişler,kısrakların sütünden fermantasyon ile sağlanan “Kımız adı bahşedilen ve keyiflendirici içkiyi yapmışlardırAyrıca yele ve kuyruklarını da değerlendirmişlerdirkemiğinden kaymak için vasıta,kıllarından ağ,gözleri güneş ışığından koruyan bir tür gözlük örmüşlerdir
Eski Türklerde beygir kültürü ile ilgili farklı alanlara yönlendirilmiş bulgular bir doküman olarak,bu gün dağıtılmış ülkelerin müzelerine değer katmaktadırYenisey yörelerinde eski Türkler kadar,kayalar üstüne yapılmış at resimleri ve çok eski dönemlere ait,Türk mezarından çıkan eşyaların üstünde dekor sanatı olarak beygir figürleri kullanıldığı görülmektedirEski Türk destanlarında ve efsanelerinde at baş tacı dır,öbür bir yeri vardırOğuz destanı atla başlarDede Korkut ta ,Bamsı Beyrek öyküsünde atla kardeşleşmiştir
Eski Türklerin ilkel atları yakalayabilmek için Türlü yöntemler kullandıkları,kitabelerde yazılıdırKarluk han buzullar içinden meşhur bir atı alıp çıkardığı için ad almıştırEski Türklerdeki Türk atsız,kuş kanatsız sözü çok şey anlatır
Tüm tarihi kaynaklar,atın vatanı olarak orta Asya bölgesini göstermektedirKırgız stepleri ile Gobi havalisinin atın vatanı olduğu konusunda bakış ve delil birliği vardırEski Türklerin “Yılkı adını verdikleri at sürülerinin,ahali ve evcilleştirilmeleri ile ilgili bilgiler çok geniştir
Atsız Türkler sosyal yaşamda hor görülürdü,yoksulluk nedeni ile ata sahip olamayanlar aşırmak zorunda idiEski Türkler yalnızca beygir çalmayı olağan saymışlardırZira bu bir hüner olarak kabul ediliyor ve atını çaldıran kişi için bu hareket onur kırıcı olarak değerlendiriliyordu böylece kabileler aralarında sık sık çatışma çıkıyordu
Çalınan atları tahsis etmek nedeniyle atları özel damgalama yöntemleri uygulanıyorduDamga yerine bazı kabileler atın kulaklarına özel işaretler işlemeyi yeğlerlerdikabile sembolleri olarak benimsenen biçimler mezar taşlarında da görülür
Eski Türklerde beygir yarışları ile benzeşen seçiminde de kullanılıyordu
Bu yarışlar iki türlü oluyordu birisinde atlı kızlar bir grup halinde yarışa başlıyorlar ve arkalarından atlarını grup halinde koşturan erkekler içlerinden birini yakalayıp atlarının terkilerine alıyorlardıDaha sonradan eş olarak seçtikleri bu kızlarla evleniyorlardı
Öteki türlü ise eğer kızın isteyeni çok olursa yarışa kız tek başına başlıyor,daha sonra ardından atlarını koşturan erkek grubundan kim kızı yakalarsa o evlenme hakkını elde ediyordu
Eski Türklerde görülen atla bütünleşme, Osmanlı Türklerinde de sürmüştür At, Osmanlı,Türklerinde onur, saygı ve sevgi unsuru olarak kabul edilen bir yoldaş olmuştur Bunlarla başarıdan başarıya koşmuşlar; üç kıta üstünde egemenliklerini sürdürmüşlerdir
Anadolu Selçuklularında 100 bin süvariden oluşan bir ordu bulunuyordu Osmanlı imparatorluğunda ise, 16yüzyılda bu rakam 250 bine yaklaştı Edirne, Filike Selánik Amasya, Yozgat, Merzifon, Eskişehir (çifteler çiftiği), Malatya (Sultan suyu), Veziriye, Adana (Cukurova)'daki hayvan ocaklarında, at yetiştiricilik düzeltilmesi için aralıksız çalışmalar yapılıyordu Oysa, Osmanlı imparatorluğunun gerileme ve bilhassa çökme döneminde beygir yetiştiriciliği ve insanlar düzenlenme çalışmaları öneminì adamakıllı yitirmiş, sürekli savaşlar sebebiyle ülke atçılığı hemen hemen çökmüştür
Yaşama sevincini, atıyla paylaşan, onunla mutlu olan ve hattâ onunla birlikte gömülen beygir, Türk'ün kalbinde, ağıtlarında ,edebiyatında türkülerinde, atasözlerinde eşsiz bir yer almıştır Osmanlıların genişleme döneminde, Giritlilerin bir sözü çok yaygındı: Adaya önce Türk'ün atı, sonra kendisi etap basacakGerçekten de pek olmuştur Aşık Paşa tarihinde, Osmanlı Padişahlarından Orhan Beyin, atlarını nalbanda kendisinin götürdüğü anlatılır Bu hareket, Türklerde, en büyüğünden en küçüğüne değin, ata gösterilen alaka ve sevgiyi yansıtır o kadar ancak, beygir sahiplerinden atlar için ödenti alınmazdı
Emrullah Efendi 'Memaliki olağanüstüde, beygir vergisi asla vaz'edilmediği cihetle, bizde at vergisinden bahse mahal yoktur demektedir Osmanlı Türk illerinde atlar, görevlerine göre şöyle adlandırılırdı: manâlı haber götüren süvarilerin bindikleri dirençli Ilgar atı, posta süvarilerinin bindiği Menzil atı, akıncı ve süvarilerin bindikleri Cenk atı, yarışlara katılanlara Koşu atı, süvarilerin yedeklerinde bulundurdukları Protez atı, yük taşıyan Semer atı, damızlık olarak yararlanılan Aşı atı, törenlerde komutan ve subayların bindikleri Alay atı, arabalar koşulanlara Otomobil atıve avlarda kullanılanlara Av atıOsmanlılarda, eğer, murassa ve sorguçlu başlıklar, altın ve gümüş üzengiler, gemler, at koşum takımları, saray arabalarının koşum takımları birer sanat eseri idi
Sultan Abdülaziz dönemi ardından ülkedeki at kalitesi değerini gitgide yitirirken, aksine olarak at yarışları da daha düzenlilik kazanmıştır Fakat, birincil uyumlu at yarışları l9ncu yüzyılın son yılarında belirginleşir Sultan Abdülaziz döneminde Kağıthane'de, Kağıthane Yarışlarıadı aşağıda bir zaman at yarışları düzenlenmiştir Bunlar bir cins ilkel yarışçılık düzenlemeleri olmuştur Zira pist tesadüfen düzenlenmiş bir güzergah biçimindedir Sonraki yıllarda meşhur mirasyedilerden Veli efendizade, bugün Veli efendi Tesislerinin bulunduğu yerde, birkaç arkadaşı ile birlikte sistemsiz olarak düz bir toprak üzerinde at yarışları yaptırdıkları görülür Bu yarışlara ilgi duyanların sayısı 1520 kadardı öte yandan yeniden benzer yıllarda Manisa'da Bekir Ağa'nın kişisel çabalarıyla, yamalı bazı yarışlar yapılmıştır
soy sporlarımız nelerdir hakkında data
Cirit
Cirit; Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir Soy sporudur
Türkler bu Atlı oyunu Orta Asya dan günümüze taşımışlardır 16 yüzyılda bir savaş oyunu olarak kabul edilmişti 19 yüzyılda Osmanlı ülkesi ve sarayının en büyük misafir etme sporu ve oyunu oldu Cirit bununla birlikte tehlikeli bir oyun olması sebebi ile 1826 yılında II Mahmut tarafından yasaklanmıştır Daha sonraları her tarafta popüler bir misafir etme oyunu olarak yaygınlaştı
Tarihin eski çağlarında insan topluluklarının ulaşım ve savaş vasıtalarından olan at sürüler halinde beslenmiş,günün şartlarına tarafından eğitilmiş savaş zamanlarında savaş vasıtası,sulh zamanlarında da spor ve gösteri vasıtası olmuştur Savaşı spor haline getiren,sporu en güzel eğitim aracı bilen Türk kahramanlarının çağlar boyu kazandıkları zaferlerde canları değin aziz bildikleri atlarının büyük hissesi vardır Bunun için atlı cirit,Türklerin en eski ulusal sporlarından olup,canlılardan yapma ve söylev özelliği olan insanla nakliye ve his gücü olan atın ve cansız 110 cm lik cirit sopasının en güzel harmoni sağladığı insanla aklın bütünleştiği eski savaş kurallarının uygulandığı bir oyundur Atlı ciritte erlik yaşar, kahramanlık yaşar, sportmenlik yaşar ama her şeyden önce bir tarih yaşar
Atalarımız barış zamanlarında at ve askerlerini güçlü ve kaslı tutabilmek için atlı cirit sporunu tesis etmiş, insanları ruh ve bedenen eğiterek yarınlara hazırlamışlardırAtlı ciritte hiçbir spor müsabakasında bulunmayan rakibi af ,bağışlama şeklinde bir davranış vardır Hasmının önünü kesip,ona ciritle vurma imkanı varken vurmayıp bağışlayan sporcu puan kazanmaktadırVurma imkanı yüzde yüz mevcut iken,o anda güçsüz düsene vurmayı zul kabul ederek af yolunun seçilmesi, Bu yönüyle spor ve erdemin birlikte anıldığı asil bir yapıya sahiptir
Cirit oyunu kendisi de iyi bir oyuncu olan II Mahmut'un Tanzimat tan daha sonra bu oyunu tüm ülkede yasaklamasına dek İstanbul hayatının renkli bir parçasıydı Esas oyun alanı tabiî ama Atmeydanıydı Burada her zaman cirit talimi yapan atlılara rastlamak mümkündü, ama esas müsabakalar Cuma günleri Cuma namazından daha sonra yapılır, o zaman meydanı yüzlerce atlı doldururdu Kent içindeki ikinci manâlı cirit alanı Ufak Ayasofya ile Kadırga arasındaki Cündi (Arapça süvari sınıfı anlamında Zamanla bozularak Cindi ve Cinci olmuştur) Meydanıydı Evliya Çelebi Kağıthane yolunda da bir cirit meydanı olduğunu yazıyor Topkapı Sarayında da Gülhane Bahçesine doğru büyük bir cirit meydanı bulunur, Cuma namazından sonradan burada cirit oynayan saray halkına çoğu süre padişah da katılırdı cirit oyununda saray halkı geleneksel olarak bamyacılar ve lahanacılar adlı iki takıma ayrılırlar, padişahlar da bu iki takımdan birine dahil olurdu Saraydaki cirit meydanında bu iki takımı simgeleyen, birinin tepesinde bir bamya, diğerinin tepesinde bir lahana heykeli yer alan iki mermer sütun bugün de durmaktadır
Ciritçi muhalif oyuncusundan kendisini sakınmak için dağıtılmış hareketler yapar, atın sağına soluna, karnının altına, boynuna yatarBazı ciritçiler rakibi kaçış dizisine ulaşana değin üçdört cirit savurarak isabet ettirmek suretiyle sayı toplar giderken başına, gözüne, kulağına cirit isabet eden bazı oyuncuların yaralandığı olur Bu türlü isabetler neticesinde ölenlerin olduğu bile vakidir Bu durumda ölen, er meydanında ölmüş sayılır, yakınları şikâyetçi ve dâvacı olmaz Babaları ölen çocuklarıyla öğünürler
öte taraftan cirit oyununda ölüm olmaması için, daha evvelleri hurma ve ana kapı ağacından 70100 santim uzunluğunda, 23 cm kutrunda yapılan ciritler, daha sonraları kavak ağacından yapılmaya başlanmıştır Sopaların uçları silindir şeklinde kesilerek yuvarlatılır Kabukları yontulur Bu isabet halinde bir bere açılmasını ve ölüm tehlikesini imha etmek için alınan bir tedbirdir
ilk uzmanlaşma kulübü Erzurumda 1957 de Erzurum Atlı spor Kulübü yerleşmiş daha sonraları Erzurumda 11,Erzincanda 1,Bayburtta 1,Ankara da 1,Uşak da 4,Manisa da 1,Malatyada 1 kulüp kurulmuştur
Cirit Oyunu, daha 4050 sene öncesine dek Anadolu'da yaygın bir oyun olduğu halde son yıllarda sadece ERZURUM ERZİNCAN UŞAK BAYBURT ANKARA MANİSA KARS yörelerinde yaşamaya devam etti 2025 yıldan beri Konya ve Balıkesir'de tarihe karıştı ERZURUM ilimiz 23 kulübü ile bu oyunun ayakta kalabilmesi için elinden gelen meşguliyet vermektedirher sene mayıs ayında yapılan Erzurum grup eleme maçları bir aydan fazla sürmektedirBu koşul son yıllarda Türkiye şampiyonası heyecanını bile geride bırakır ayla gelmiştir
Buna karşın halen Anadolu'nun hemencecik her köşesinde düğünlerde ve bayramlarda köy delikanlıları ve kasaba halkı Cirit Oyunu'nu oynamaktadır Büyük şehirlere karşı köy ve kasabalarda yaşamaktadır Sinop köylerinden Gaziantep'e, Bursa'dan Antalya'ya dek Doğu, Batı, Güney ve Kuzey Anadolu'da köylerimizin güreşle beraber başlıca yiğitlik ve savaş oyununu teşkil etmektedir Halkın ilgisini sürüklemek için cirit meydanında davullar ve zurnalar çalınır Ayrıca yurtdışında İran, Afganistan ve Türkistan Türkleri ile Türklerle meskûn diğer Asya yörelerinde de hâlâ canlılığını ve geleneğini sürdürmektedir
Her sene Ertuğrul Gazi Törenleri dolayısıyla eylül aylarının ikinci Pazar günleri Söğüt'te, değişik şenlikler vesilesiyle de Erzurum, Kars ve Bayburt dolaylarında oynanmaktadır
Ve Bazıları
1)Okçuluk
2)Kılıç Sporları
3)Güreş *
Günümüzde de olduğu gibi,milli ve Türk Tarihinin her döneminde “At Murattır sözcüklerine ast kalınarak,her Türk soy karşısında sevgi,güven,ilgi duymuş ve onu kendisinden bir parça kabul etmiş,ona kutsallık tanımış,saygınlık kazandırmış,sanatında,edebiyatında,müziğinde benzersiz bir yer vermiştir
Nazmi Sevgen;Türklerde at ve atçılık adlı kitabında 1937 yılında Ankara da toplanan tarih kurultayında Avusturya lı tarih bilimcisi Hoopers atın ilk evcilleştirme hareketinin İç Asya da Türkler göre yapıldığını, Macar tarihçisi Allfoldin de,bu konudaki ilklerin Altay Türklerine ait olduğunu öne sürmüştürAlman tarih bilimcisi Portriatz ise “Eski çağlarda beygir adlı eserinde atın MÖ6000 dolaylarında Türkler tarafından evcilleştirildiğini iddia etmiş ve iddiası için bir takım bulguları belirlenmiş kanıt göstermiştir
az daha MÖ4000 yılları dolaylarında Türkler tarafından bir çekim hayvanı olarak arabalara koşulan beygir,askeri amaçlarla savaş sınıfı oluşmasına sonuç olarak ta Asya ’nın ve öbür kıtaların tarihi ve siyasal yaşamının oluşum ve değişiminde etkinlik kazanmıştırTürkler onunla uzaklıkları enmişler,derisinden kıyafet ve ayakkabı yapmışlar,nefis buldukları tayının etini yemişler,kısrakların sütünden fermantasyon ile sağlanan “Kımız adı bahşedilen ve keyiflendirici içkiyi yapmışlardırAyrıca yele ve kuyruklarını da değerlendirmişlerdirkemiğinden kaymak için vasıta,kıllarından ağ,gözleri güneş ışığından koruyan bir tür gözlük örmüşlerdir
Eski Türklerde beygir kültürü ile ilgili farklı alanlara yönlendirilmiş bulgular bir doküman olarak,bu gün dağıtılmış ülkelerin müzelerine değer katmaktadırYenisey yörelerinde eski Türkler kadar,kayalar üstüne yapılmış at resimleri ve çok eski dönemlere ait,Türk mezarından çıkan eşyaların üstünde dekor sanatı olarak beygir figürleri kullanıldığı görülmektedirEski Türk destanlarında ve efsanelerinde at baş tacı dır,öbür bir yeri vardırOğuz destanı atla başlarDede Korkut ta ,Bamsı Beyrek öyküsünde atla kardeşleşmiştir
Eski Türklerin ilkel atları yakalayabilmek için Türlü yöntemler kullandıkları,kitabelerde yazılıdırKarluk han buzullar içinden meşhur bir atı alıp çıkardığı için ad almıştırEski Türklerdeki Türk atsız,kuş kanatsız sözü çok şey anlatır
Tüm tarihi kaynaklar,atın vatanı olarak orta Asya bölgesini göstermektedirKırgız stepleri ile Gobi havalisinin atın vatanı olduğu konusunda bakış ve delil birliği vardırEski Türklerin “Yılkı adını verdikleri at sürülerinin,ahali ve evcilleştirilmeleri ile ilgili bilgiler çok geniştir
Atsız Türkler sosyal yaşamda hor görülürdü,yoksulluk nedeni ile ata sahip olamayanlar aşırmak zorunda idiEski Türkler yalnızca beygir çalmayı olağan saymışlardırZira bu bir hüner olarak kabul ediliyor ve atını çaldıran kişi için bu hareket onur kırıcı olarak değerlendiriliyordu böylece kabileler aralarında sık sık çatışma çıkıyordu
Çalınan atları tahsis etmek nedeniyle atları özel damgalama yöntemleri uygulanıyorduDamga yerine bazı kabileler atın kulaklarına özel işaretler işlemeyi yeğlerlerdikabile sembolleri olarak benimsenen biçimler mezar taşlarında da görülür
Eski Türklerde beygir yarışları ile benzeşen seçiminde de kullanılıyordu
Bu yarışlar iki türlü oluyordu birisinde atlı kızlar bir grup halinde yarışa başlıyorlar ve arkalarından atlarını grup halinde koşturan erkekler içlerinden birini yakalayıp atlarının terkilerine alıyorlardıDaha sonradan eş olarak seçtikleri bu kızlarla evleniyorlardı
Öteki türlü ise eğer kızın isteyeni çok olursa yarışa kız tek başına başlıyor,daha sonra ardından atlarını koşturan erkek grubundan kim kızı yakalarsa o evlenme hakkını elde ediyordu
Eski Türklerde görülen atla bütünleşme, Osmanlı Türklerinde de sürmüştür At, Osmanlı,Türklerinde onur, saygı ve sevgi unsuru olarak kabul edilen bir yoldaş olmuştur Bunlarla başarıdan başarıya koşmuşlar; üç kıta üstünde egemenliklerini sürdürmüşlerdir
Anadolu Selçuklularında 100 bin süvariden oluşan bir ordu bulunuyordu Osmanlı imparatorluğunda ise, 16yüzyılda bu rakam 250 bine yaklaştı Edirne, Filike Selánik Amasya, Yozgat, Merzifon, Eskişehir (çifteler çiftiği), Malatya (Sultan suyu), Veziriye, Adana (Cukurova)'daki hayvan ocaklarında, at yetiştiricilik düzeltilmesi için aralıksız çalışmalar yapılıyordu Oysa, Osmanlı imparatorluğunun gerileme ve bilhassa çökme döneminde beygir yetiştiriciliği ve insanlar düzenlenme çalışmaları öneminì adamakıllı yitirmiş, sürekli savaşlar sebebiyle ülke atçılığı hemen hemen çökmüştür
Yaşama sevincini, atıyla paylaşan, onunla mutlu olan ve hattâ onunla birlikte gömülen beygir, Türk'ün kalbinde, ağıtlarında ,edebiyatında türkülerinde, atasözlerinde eşsiz bir yer almıştır Osmanlıların genişleme döneminde, Giritlilerin bir sözü çok yaygındı: Adaya önce Türk'ün atı, sonra kendisi etap basacakGerçekten de pek olmuştur Aşık Paşa tarihinde, Osmanlı Padişahlarından Orhan Beyin, atlarını nalbanda kendisinin götürdüğü anlatılır Bu hareket, Türklerde, en büyüğünden en küçüğüne değin, ata gösterilen alaka ve sevgiyi yansıtır o kadar ancak, beygir sahiplerinden atlar için ödenti alınmazdı
Emrullah Efendi 'Memaliki olağanüstüde, beygir vergisi asla vaz'edilmediği cihetle, bizde at vergisinden bahse mahal yoktur demektedir Osmanlı Türk illerinde atlar, görevlerine göre şöyle adlandırılırdı: manâlı haber götüren süvarilerin bindikleri dirençli Ilgar atı, posta süvarilerinin bindiği Menzil atı, akıncı ve süvarilerin bindikleri Cenk atı, yarışlara katılanlara Koşu atı, süvarilerin yedeklerinde bulundurdukları Protez atı, yük taşıyan Semer atı, damızlık olarak yararlanılan Aşı atı, törenlerde komutan ve subayların bindikleri Alay atı, arabalar koşulanlara Otomobil atıve avlarda kullanılanlara Av atıOsmanlılarda, eğer, murassa ve sorguçlu başlıklar, altın ve gümüş üzengiler, gemler, at koşum takımları, saray arabalarının koşum takımları birer sanat eseri idi
Sultan Abdülaziz dönemi ardından ülkedeki at kalitesi değerini gitgide yitirirken, aksine olarak at yarışları da daha düzenlilik kazanmıştır Fakat, birincil uyumlu at yarışları l9ncu yüzyılın son yılarında belirginleşir Sultan Abdülaziz döneminde Kağıthane'de, Kağıthane Yarışlarıadı aşağıda bir zaman at yarışları düzenlenmiştir Bunlar bir cins ilkel yarışçılık düzenlemeleri olmuştur Zira pist tesadüfen düzenlenmiş bir güzergah biçimindedir Sonraki yıllarda meşhur mirasyedilerden Veli efendizade, bugün Veli efendi Tesislerinin bulunduğu yerde, birkaç arkadaşı ile birlikte sistemsiz olarak düz bir toprak üzerinde at yarışları yaptırdıkları görülür Bu yarışlara ilgi duyanların sayısı 1520 kadardı öte yandan yeniden benzer yıllarda Manisa'da Bekir Ağa'nın kişisel çabalarıyla, yamalı bazı yarışlar yapılmıştır
soy sporlarımız nelerdir hakkında data
Cirit
Cirit; Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir Soy sporudur
Türkler bu Atlı oyunu Orta Asya dan günümüze taşımışlardır 16 yüzyılda bir savaş oyunu olarak kabul edilmişti 19 yüzyılda Osmanlı ülkesi ve sarayının en büyük misafir etme sporu ve oyunu oldu Cirit bununla birlikte tehlikeli bir oyun olması sebebi ile 1826 yılında II Mahmut tarafından yasaklanmıştır Daha sonraları her tarafta popüler bir misafir etme oyunu olarak yaygınlaştı
Tarihin eski çağlarında insan topluluklarının ulaşım ve savaş vasıtalarından olan at sürüler halinde beslenmiş,günün şartlarına tarafından eğitilmiş savaş zamanlarında savaş vasıtası,sulh zamanlarında da spor ve gösteri vasıtası olmuştur Savaşı spor haline getiren,sporu en güzel eğitim aracı bilen Türk kahramanlarının çağlar boyu kazandıkları zaferlerde canları değin aziz bildikleri atlarının büyük hissesi vardır Bunun için atlı cirit,Türklerin en eski ulusal sporlarından olup,canlılardan yapma ve söylev özelliği olan insanla nakliye ve his gücü olan atın ve cansız 110 cm lik cirit sopasının en güzel harmoni sağladığı insanla aklın bütünleştiği eski savaş kurallarının uygulandığı bir oyundur Atlı ciritte erlik yaşar, kahramanlık yaşar, sportmenlik yaşar ama her şeyden önce bir tarih yaşar
Atalarımız barış zamanlarında at ve askerlerini güçlü ve kaslı tutabilmek için atlı cirit sporunu tesis etmiş, insanları ruh ve bedenen eğiterek yarınlara hazırlamışlardırAtlı ciritte hiçbir spor müsabakasında bulunmayan rakibi af ,bağışlama şeklinde bir davranış vardır Hasmının önünü kesip,ona ciritle vurma imkanı varken vurmayıp bağışlayan sporcu puan kazanmaktadırVurma imkanı yüzde yüz mevcut iken,o anda güçsüz düsene vurmayı zul kabul ederek af yolunun seçilmesi, Bu yönüyle spor ve erdemin birlikte anıldığı asil bir yapıya sahiptir
Cirit oyunu kendisi de iyi bir oyuncu olan II Mahmut'un Tanzimat tan daha sonra bu oyunu tüm ülkede yasaklamasına dek İstanbul hayatının renkli bir parçasıydı Esas oyun alanı tabiî ama Atmeydanıydı Burada her zaman cirit talimi yapan atlılara rastlamak mümkündü, ama esas müsabakalar Cuma günleri Cuma namazından daha sonra yapılır, o zaman meydanı yüzlerce atlı doldururdu Kent içindeki ikinci manâlı cirit alanı Ufak Ayasofya ile Kadırga arasındaki Cündi (Arapça süvari sınıfı anlamında Zamanla bozularak Cindi ve Cinci olmuştur) Meydanıydı Evliya Çelebi Kağıthane yolunda da bir cirit meydanı olduğunu yazıyor Topkapı Sarayında da Gülhane Bahçesine doğru büyük bir cirit meydanı bulunur, Cuma namazından sonradan burada cirit oynayan saray halkına çoğu süre padişah da katılırdı cirit oyununda saray halkı geleneksel olarak bamyacılar ve lahanacılar adlı iki takıma ayrılırlar, padişahlar da bu iki takımdan birine dahil olurdu Saraydaki cirit meydanında bu iki takımı simgeleyen, birinin tepesinde bir bamya, diğerinin tepesinde bir lahana heykeli yer alan iki mermer sütun bugün de durmaktadır
Ciritçi muhalif oyuncusundan kendisini sakınmak için dağıtılmış hareketler yapar, atın sağına soluna, karnının altına, boynuna yatarBazı ciritçiler rakibi kaçış dizisine ulaşana değin üçdört cirit savurarak isabet ettirmek suretiyle sayı toplar giderken başına, gözüne, kulağına cirit isabet eden bazı oyuncuların yaralandığı olur Bu türlü isabetler neticesinde ölenlerin olduğu bile vakidir Bu durumda ölen, er meydanında ölmüş sayılır, yakınları şikâyetçi ve dâvacı olmaz Babaları ölen çocuklarıyla öğünürler
öte taraftan cirit oyununda ölüm olmaması için, daha evvelleri hurma ve ana kapı ağacından 70100 santim uzunluğunda, 23 cm kutrunda yapılan ciritler, daha sonraları kavak ağacından yapılmaya başlanmıştır Sopaların uçları silindir şeklinde kesilerek yuvarlatılır Kabukları yontulur Bu isabet halinde bir bere açılmasını ve ölüm tehlikesini imha etmek için alınan bir tedbirdir
ilk uzmanlaşma kulübü Erzurumda 1957 de Erzurum Atlı spor Kulübü yerleşmiş daha sonraları Erzurumda 11,Erzincanda 1,Bayburtta 1,Ankara da 1,Uşak da 4,Manisa da 1,Malatyada 1 kulüp kurulmuştur
Cirit Oyunu, daha 4050 sene öncesine dek Anadolu'da yaygın bir oyun olduğu halde son yıllarda sadece ERZURUM ERZİNCAN UŞAK BAYBURT ANKARA MANİSA KARS yörelerinde yaşamaya devam etti 2025 yıldan beri Konya ve Balıkesir'de tarihe karıştı ERZURUM ilimiz 23 kulübü ile bu oyunun ayakta kalabilmesi için elinden gelen meşguliyet vermektedirher sene mayıs ayında yapılan Erzurum grup eleme maçları bir aydan fazla sürmektedirBu koşul son yıllarda Türkiye şampiyonası heyecanını bile geride bırakır ayla gelmiştir
Buna karşın halen Anadolu'nun hemencecik her köşesinde düğünlerde ve bayramlarda köy delikanlıları ve kasaba halkı Cirit Oyunu'nu oynamaktadır Büyük şehirlere karşı köy ve kasabalarda yaşamaktadır Sinop köylerinden Gaziantep'e, Bursa'dan Antalya'ya dek Doğu, Batı, Güney ve Kuzey Anadolu'da köylerimizin güreşle beraber başlıca yiğitlik ve savaş oyununu teşkil etmektedir Halkın ilgisini sürüklemek için cirit meydanında davullar ve zurnalar çalınır Ayrıca yurtdışında İran, Afganistan ve Türkistan Türkleri ile Türklerle meskûn diğer Asya yörelerinde de hâlâ canlılığını ve geleneğini sürdürmektedir
Her sene Ertuğrul Gazi Törenleri dolayısıyla eylül aylarının ikinci Pazar günleri Söğüt'te, değişik şenlikler vesilesiyle de Erzurum, Kars ve Bayburt dolaylarında oynanmaktadır
Ve Bazıları
1)Okçuluk
2)Kılıç Sporları
3)Güreş *
