Ataturkun hikayeleri
Ataturkten hikayeler
Ataturkle ilgili hikayeler
On yil sonra
Samsundan havzaya gidiyorduk Altimizda, birinci dunya harbinden kalan benz marka bir otomobil vardi Sofor de turk degildi Yola ciktik, biraz sonra motorda bozukluk oldu ve araba durdu Otuzalti yasinda zaferler kazanan kumandan mustafa kemal pasanin ne demek oldgunu arkadaslari bilirler Kizdi ve asabilesti Soforu azarladi ve kendisi makinayi harekete gecirmege ugrasti Tabi muvaffak olamadi
Ben, doktor refik saydam ve kazim dirik bir kosede duruyorduk Dogrusu, icimizden neden ise karistigina hem uzuluyor, hem sinirleniyorduk Icimizden geceni anlamis gibi bize bakti ve dedi ki:
on sene sonra sizinle, kendi yaptigimiz yollarda, turk soforleri bizi istedigimiz yerlere goturecekler!
Biz sustuk Icimizden gecenlerin ne oldugunu bilmem anlatmak lazim mi? Aradan tam on yil gecti Ben birinci umumi mufettis idim Diyarbakira gelmisti Bir yolda giderken gene otomobil bozuldu Kafile durdu Beni yanina cagirdi ve turk soforle islemeye baslayan makineyi isaret etti:
vaadimi yerine getirdim!
Dr Ibrahim tali ongoren
Bu milletvekilligi ayricaligini hic begenmedim
Ataturk bir sabah floryadan dolmabahce sarayina donuyor Yesilkoy istasyonunun onunden gecerken birdenbire otomobili durduruyor ve basyavere:
sorunuz, tren var mi? Diye emir veriyor
O sirada tren hemen hareket etmek uzeredir, hep birlikte otomobilden inip yanindakilerle trene biniyor Karar ani verildigi ve tatbik edildigi icin bu trene binis hemen kimsenin nazari dikkatini cekmiyor Bir muddet sonra, her seyden habersiz olan konduktor atanin bulundugu kompartimana geliyor Kafileyi gorunce cekilmek istiyor Ata hemen sesleniyor;
vazifeni yap! (yanindakileri gostererek) bu efendilere nicin bilet sormuyorsun?
Yanindakiler cevap verirler
pasam biz mebusuz Tren bileti almayiz Parasiz seyehat ederiz
Ata hayretle:
bu imtiyazi hic begenmedim, der Cok ayip ve acayip bir kaide Cok guzel halkcilik!
Ali kilic
Devlet imkanlarini amacina uygun kullanma :
Sivas kongresi sonrasi, heyeti temsiliyenin ankaraya gelmesi kararlastirildiktan sonra mustafa kemal ve huseyin rauf beraberlerindekilerle ankaraya geldiklerinde kecioren yolu uzerindeki ziraat mektebine misafir edilmislerdi Daha sonra mustafa kemal ankara istasyonundaki gar mudurlugu binasina yerlesti Burasi hem evi, hem calisma yeriydi
O tarihlerde ankara vilayetinin sehir merkezi kale ve onun hemen cevresi idi Kecioren, etlik, dikmen, ayrancida bag evleri vardi Bunlar arasinda cankayada papazin bagi olarak adlandirilan iki katli ev mustafa kemale armagan edildi ve o da evi orduya devrederek evin adi ordu kosku oldu Iki katli binaya 1924de ilaveler yapildi fakat bina isitilamiyor idi Zafer, inkilaplar, cumhuriyet, dunyanin uzerimizde toplanan gozleri, mustafa kemalin mustesna sahsiyeti, mutevazi de olsa yeni bir devlet baskanligi konutunu zorunlu kiliyordu
Mustafa kemal yeri kendi secti, kayalar duzenlendi, dis cephe pembe rengin hakimiyetinde, icerde yesilin her tonu ile ve planin esasi mustafa kemalin olan yapi 1932de tamamlandi ve ayni yilin haziran ayinda da tasinildi
Pembe koskun dosenmesi icin butcede pek mutevazi para vardi Gazi, gerekli olani sahsi imkanlari ile karsilama karari aldi ve kendisine tavsiye edilen o gunlerde beyoglu istiklal caddesinde bir turkun actigi dekorasyon magazasi sahibi selahattin refik beyi ankaraya davet etti Binayi gezdirdi, arzularini acikladi ve kendisinden teklif istedi
Kisa sure sonra kendisine sunulan tasariyi inceledi, muhatabi konuyu gercekten biliyordu ve anladi ki, kendisini taniyanlarca da uyarilmisti Buna ragmen teklifleri hazirlayanlari kirmadan ulkenin mutevazi imkanlarini izah edebilmis olmanin rahatligi icinde feragatlar istedi O sirada atanin yaninda olan ankara belediye baskani asaf ilbay bey atanin su aciklamasini kaydeder
biliyorsunuz burasi cumhurbaskanligi kosku Mulkiyeti devletin Benden sonra buraya meclisin veya belki milletin dogrudan sececegi zatlar gelecek Bu esyalarin parasini benim sahsen verdigimi sizler biliyorsunuz ama, yarin bunu bilmeyenler icinde yanlis hukumler veren olmaz mi? Memlekete en zaruri hizmetlerin yapilamadigi butce darligi icinde israf yapildigini dusunenler bulunmaz mi? Bir endisem de karar mevkinde olanlarin sahsi arzularini devlete yukleme mevzuunda beni emsal gostermelidir Bunu hic istemem
Sonra selahattin refik beye doner:
sahsi imkanlarin olsa bile, boyle mekanlara asgari masraflarla rahat ve zevkli tefrisi tercih etme tercihindeyim Beni anliyorsunuz zannederim Der
Cemal kutay, ataturk olmasaydi
Sef asker mi sivil mi olmali?
Cankaya aksamlarindan biri Bazen ataturk soruyor, bazen de ataturk e soruyorlar O na diyorlar ki:
sef asker mi, sivil mi olmali? Cevap veriyor:
sef, sef olmali Ister sivil, ister asker
Bu cevabi ile sef ligin rutbede ve elbisede degil, ruhta ve kafa yapisinda oldugu hakikatini veciz surette belirtmis oluyor
Nukte ve fikralarla ataturk
Niyazi ahmet banoglu
Bayraga saygi
Ataturk bu engin insanlik duygusu ile milletlerin istiklali prensibine olan gonulden saygi ve bagliligini izmire girdigi sirada da gostermisti Ona izmirde karsiyakada bir ev hazirlanmisti ki, bu evde isgal esnasinda yunan krali konstantinde kalmisti Evin sahibinin oglu ile hazirlikta calisanlarin bazi yakin akrabasi yunanistanda esir bulunuyorlardi; isgal esnasinda, butun turkler gibi cok izdirap cekmislerdi; iclerinden yaraliydilar ve yunanlilardan oc almak atesiyle yanip tutusuyorlardi Bu duygularin etkisi altinda evin dis mereninin uzerine, muzaffer baskomutaninin basip gecmesi icin, ipek bir dusman bayragi sermislerdi
Ataturk yere serili bayragin onunde durmustu; etrafinda bulunan kadinerkek izmirliler, kendisini iceriye girmeye davet ediyor, gozleri yaslarla dolu:
buyurunuz, geciniz, bizim ocumuzu yerine getiriniz Yabanci kral bu evden iceri, bizim bayragimiza basarak girmisti; siz lutfedin, bu karsilikla o lekeyi silin Burasi bizim sehrimizdir, bu ev sizin evinizdir, bu hak sizindir diye yalvariyorlardi
Hicbir durumda benligini ve sagduyusunu kaybetmeyen civanmert insan; kendilerine en tatli bakis ve sesi ile:
o, gecmiste hata etmis; bir milletin iskitlalinin timsali olan bayrak cignenmez, ben onun hatasini tekrar edemem, cevabini vermisti ve ancak bayragi yerden kaldirttiktan sonra beyaz mermerlere basarak iceri girmisti
Soyak, hasan riza; ataturkten hatiralar, s 136
Cumhuriyet
Ataturk, mudanya yolu ile bursaya gidiyordu Kalabalik bir halk kitlesi iskelede etrafini cevirmis bulunmakta idi Bir kadinin, elinde bir kagitla ataturke yaklastigi goruldu Ihtiyar, zayif bir kadindi Atanin yolunu keserek titrek bir sesle:
beni tanidin mi ogul? Dedi Ben sizin selanikte komsunuzdum Bir oglum var; devlet demiryollarina girmek istiyor Siz onu alsinlar dediniz Fakat mudur dinlemedi Oglumu yine ise almamisne olur bir kere de siz soyleseniz
Ataturkun celik bakisli gozleri samimiyetle parladi Elleriyle genis jestler yaparak ve yuksek sesle :
oglunu almadilar mi? Dedi Ben tavsiye ettigim halde mi almalidar? Ne kadar iyi olmus Cok iyi yapmislar Iste cumhuriyet boyle anlasilacak
Kadin kalabaligin icinde kaybolmustu Ve ataturk adeta vecd (cosku) dolu bir sesle:
iste cumhuriyetten bekledigimiz netice Diyordu
Koymen, hulusi; ataturku anmak kitabindan, s 260
Bayraga saygi
30 agustos sabahi, mustafa kemal muharebe sahasinda dolasiyordu Etraf binlerce dusman cesetleri ve birbiri uzerine yigilmis yuzlerce topcu hayvani, terkedilmis silah, top ve cephane dolu idi
Ataturk soyle soylendi:
bu manzara insanligi utandirabilir ! Fakat mesru mudafaamiz icin buna mecbur olduk Turkler, baska milletlerin vataninda boyle bir harekete tesebbus etmezler
Ganimetlerin arasinda yirtilmis ve terkedilmis bir de yunan bayragi goren baskumandan eli ile kaldirilmasini isaret ederek;
bir milletin istiklal alametidir, dusman da olsa hurmet etmek lazimdir, kaldirip topun uzerine koyunuz
Sait arif terzioglu
Ataturkten hikayeler
Ataturkle ilgili hikayeler
On yil sonra
Samsundan havzaya gidiyorduk Altimizda, birinci dunya harbinden kalan benz marka bir otomobil vardi Sofor de turk degildi Yola ciktik, biraz sonra motorda bozukluk oldu ve araba durdu Otuzalti yasinda zaferler kazanan kumandan mustafa kemal pasanin ne demek oldgunu arkadaslari bilirler Kizdi ve asabilesti Soforu azarladi ve kendisi makinayi harekete gecirmege ugrasti Tabi muvaffak olamadi
Ben, doktor refik saydam ve kazim dirik bir kosede duruyorduk Dogrusu, icimizden neden ise karistigina hem uzuluyor, hem sinirleniyorduk Icimizden geceni anlamis gibi bize bakti ve dedi ki:
on sene sonra sizinle, kendi yaptigimiz yollarda, turk soforleri bizi istedigimiz yerlere goturecekler!
Biz sustuk Icimizden gecenlerin ne oldugunu bilmem anlatmak lazim mi? Aradan tam on yil gecti Ben birinci umumi mufettis idim Diyarbakira gelmisti Bir yolda giderken gene otomobil bozuldu Kafile durdu Beni yanina cagirdi ve turk soforle islemeye baslayan makineyi isaret etti:
vaadimi yerine getirdim!
Dr Ibrahim tali ongoren
Bu milletvekilligi ayricaligini hic begenmedim
Ataturk bir sabah floryadan dolmabahce sarayina donuyor Yesilkoy istasyonunun onunden gecerken birdenbire otomobili durduruyor ve basyavere:
sorunuz, tren var mi? Diye emir veriyor
O sirada tren hemen hareket etmek uzeredir, hep birlikte otomobilden inip yanindakilerle trene biniyor Karar ani verildigi ve tatbik edildigi icin bu trene binis hemen kimsenin nazari dikkatini cekmiyor Bir muddet sonra, her seyden habersiz olan konduktor atanin bulundugu kompartimana geliyor Kafileyi gorunce cekilmek istiyor Ata hemen sesleniyor;
vazifeni yap! (yanindakileri gostererek) bu efendilere nicin bilet sormuyorsun?
Yanindakiler cevap verirler
pasam biz mebusuz Tren bileti almayiz Parasiz seyehat ederiz
Ata hayretle:
bu imtiyazi hic begenmedim, der Cok ayip ve acayip bir kaide Cok guzel halkcilik!
Ali kilic
Devlet imkanlarini amacina uygun kullanma :
Sivas kongresi sonrasi, heyeti temsiliyenin ankaraya gelmesi kararlastirildiktan sonra mustafa kemal ve huseyin rauf beraberlerindekilerle ankaraya geldiklerinde kecioren yolu uzerindeki ziraat mektebine misafir edilmislerdi Daha sonra mustafa kemal ankara istasyonundaki gar mudurlugu binasina yerlesti Burasi hem evi, hem calisma yeriydi
O tarihlerde ankara vilayetinin sehir merkezi kale ve onun hemen cevresi idi Kecioren, etlik, dikmen, ayrancida bag evleri vardi Bunlar arasinda cankayada papazin bagi olarak adlandirilan iki katli ev mustafa kemale armagan edildi ve o da evi orduya devrederek evin adi ordu kosku oldu Iki katli binaya 1924de ilaveler yapildi fakat bina isitilamiyor idi Zafer, inkilaplar, cumhuriyet, dunyanin uzerimizde toplanan gozleri, mustafa kemalin mustesna sahsiyeti, mutevazi de olsa yeni bir devlet baskanligi konutunu zorunlu kiliyordu
Mustafa kemal yeri kendi secti, kayalar duzenlendi, dis cephe pembe rengin hakimiyetinde, icerde yesilin her tonu ile ve planin esasi mustafa kemalin olan yapi 1932de tamamlandi ve ayni yilin haziran ayinda da tasinildi
Pembe koskun dosenmesi icin butcede pek mutevazi para vardi Gazi, gerekli olani sahsi imkanlari ile karsilama karari aldi ve kendisine tavsiye edilen o gunlerde beyoglu istiklal caddesinde bir turkun actigi dekorasyon magazasi sahibi selahattin refik beyi ankaraya davet etti Binayi gezdirdi, arzularini acikladi ve kendisinden teklif istedi
Kisa sure sonra kendisine sunulan tasariyi inceledi, muhatabi konuyu gercekten biliyordu ve anladi ki, kendisini taniyanlarca da uyarilmisti Buna ragmen teklifleri hazirlayanlari kirmadan ulkenin mutevazi imkanlarini izah edebilmis olmanin rahatligi icinde feragatlar istedi O sirada atanin yaninda olan ankara belediye baskani asaf ilbay bey atanin su aciklamasini kaydeder
biliyorsunuz burasi cumhurbaskanligi kosku Mulkiyeti devletin Benden sonra buraya meclisin veya belki milletin dogrudan sececegi zatlar gelecek Bu esyalarin parasini benim sahsen verdigimi sizler biliyorsunuz ama, yarin bunu bilmeyenler icinde yanlis hukumler veren olmaz mi? Memlekete en zaruri hizmetlerin yapilamadigi butce darligi icinde israf yapildigini dusunenler bulunmaz mi? Bir endisem de karar mevkinde olanlarin sahsi arzularini devlete yukleme mevzuunda beni emsal gostermelidir Bunu hic istemem
Sonra selahattin refik beye doner:
sahsi imkanlarin olsa bile, boyle mekanlara asgari masraflarla rahat ve zevkli tefrisi tercih etme tercihindeyim Beni anliyorsunuz zannederim Der
Cemal kutay, ataturk olmasaydi
Sef asker mi sivil mi olmali?
Cankaya aksamlarindan biri Bazen ataturk soruyor, bazen de ataturk e soruyorlar O na diyorlar ki:
sef asker mi, sivil mi olmali? Cevap veriyor:
sef, sef olmali Ister sivil, ister asker
Bu cevabi ile sef ligin rutbede ve elbisede degil, ruhta ve kafa yapisinda oldugu hakikatini veciz surette belirtmis oluyor
Nukte ve fikralarla ataturk
Niyazi ahmet banoglu
Bayraga saygi
Ataturk bu engin insanlik duygusu ile milletlerin istiklali prensibine olan gonulden saygi ve bagliligini izmire girdigi sirada da gostermisti Ona izmirde karsiyakada bir ev hazirlanmisti ki, bu evde isgal esnasinda yunan krali konstantinde kalmisti Evin sahibinin oglu ile hazirlikta calisanlarin bazi yakin akrabasi yunanistanda esir bulunuyorlardi; isgal esnasinda, butun turkler gibi cok izdirap cekmislerdi; iclerinden yaraliydilar ve yunanlilardan oc almak atesiyle yanip tutusuyorlardi Bu duygularin etkisi altinda evin dis mereninin uzerine, muzaffer baskomutaninin basip gecmesi icin, ipek bir dusman bayragi sermislerdi
Ataturk yere serili bayragin onunde durmustu; etrafinda bulunan kadinerkek izmirliler, kendisini iceriye girmeye davet ediyor, gozleri yaslarla dolu:
buyurunuz, geciniz, bizim ocumuzu yerine getiriniz Yabanci kral bu evden iceri, bizim bayragimiza basarak girmisti; siz lutfedin, bu karsilikla o lekeyi silin Burasi bizim sehrimizdir, bu ev sizin evinizdir, bu hak sizindir diye yalvariyorlardi
Hicbir durumda benligini ve sagduyusunu kaybetmeyen civanmert insan; kendilerine en tatli bakis ve sesi ile:
o, gecmiste hata etmis; bir milletin iskitlalinin timsali olan bayrak cignenmez, ben onun hatasini tekrar edemem, cevabini vermisti ve ancak bayragi yerden kaldirttiktan sonra beyaz mermerlere basarak iceri girmisti
Soyak, hasan riza; ataturkten hatiralar, s 136
Cumhuriyet
Ataturk, mudanya yolu ile bursaya gidiyordu Kalabalik bir halk kitlesi iskelede etrafini cevirmis bulunmakta idi Bir kadinin, elinde bir kagitla ataturke yaklastigi goruldu Ihtiyar, zayif bir kadindi Atanin yolunu keserek titrek bir sesle:
beni tanidin mi ogul? Dedi Ben sizin selanikte komsunuzdum Bir oglum var; devlet demiryollarina girmek istiyor Siz onu alsinlar dediniz Fakat mudur dinlemedi Oglumu yine ise almamisne olur bir kere de siz soyleseniz
Ataturkun celik bakisli gozleri samimiyetle parladi Elleriyle genis jestler yaparak ve yuksek sesle :
oglunu almadilar mi? Dedi Ben tavsiye ettigim halde mi almalidar? Ne kadar iyi olmus Cok iyi yapmislar Iste cumhuriyet boyle anlasilacak
Kadin kalabaligin icinde kaybolmustu Ve ataturk adeta vecd (cosku) dolu bir sesle:
iste cumhuriyetten bekledigimiz netice Diyordu
Koymen, hulusi; ataturku anmak kitabindan, s 260
Bayraga saygi
30 agustos sabahi, mustafa kemal muharebe sahasinda dolasiyordu Etraf binlerce dusman cesetleri ve birbiri uzerine yigilmis yuzlerce topcu hayvani, terkedilmis silah, top ve cephane dolu idi
Ataturk soyle soylendi:
bu manzara insanligi utandirabilir ! Fakat mesru mudafaamiz icin buna mecbur olduk Turkler, baska milletlerin vataninda boyle bir harekete tesebbus etmezler
Ganimetlerin arasinda yirtilmis ve terkedilmis bir de yunan bayragi goren baskumandan eli ile kaldirilmasini isaret ederek;
bir milletin istiklal alametidir, dusman da olsa hurmet etmek lazimdir, kaldirip topun uzerine koyunuz
Sait arif terzioglu