Atatürk niçin sanata ve sanatçıya önem vermiştir

Atatürk, sanatı seven, sanatçılara layık veren ve onları destekleyen bir devlet adamıdır Çocukluğundan itibaren sanata ilgi duymuş ve sanatın bazı dallarıyla fazla yakından ilgilenmiştir Gençliğinde şiir ve edebiyata yakın olma duymuş, Namık Kemal ’in şiirlerini okumuş ve ondan etkilenmiştir

Atatürk ’ün kaleme aldığı ve 1927 yılında Türkiye Büyük Halk Meclisinde okuduğu “Hitabe adlı eseri, Atatürk ’ün en büyük edebî eseridir Yazmış olduğu “Oğuz Oğulları adlı şiir de Atatürk ’ün şiir konusundaki yeteneğini sergileyen ve her Türk ’ün okuması gereken bir eserdir

Atatürk, şiir ve edebiyat açık havada müziğe de büyük bir ilgi duymuştur Şarkı ve türküleri dinlemekten büyük bir tutku bölge Atatürk, zaman zaman okunan şarkılara eşlik etmiş, oynanan ırk oyunlarına katılmıştır Bir Takım Rumeli türküleri, onun sesinden notalara dökülmüş ve müzik repertuarımızda yer almıştır

Atatürk, askerî ataşe olarak Sofya ’da görevli bulunduğu dönemde çok sesli müziğe alaka duymaya başlamıştır Klâsik müzik konserlerine ve operalara gitgide artarak bu müzik türlerini tanıma fırsatı bulmuştur Cumhuriyetin ilânından sonradan, ülkemizde bu müzik türlerinin sevilmesini ve müzik kültürümüzde yer almasını temin etmek amacıyla yapılan çalışmalara liderlik etmiştir Ülkemizde müzik sanatının gelişmesi için tüm olanaktan kullanmıştır

Atatürk ’ün vaktinde yapılmış bir takım binaların güzelliği, ülkemizdeki çağdaşlaşma hareketini açıklama edebilecek nitelik taşımaktadır Ayrıca mimarî eserlerin korunmasına verdiği tartı de Atatürk ’ün mimarîye olan ilgisinin önemli kanıtlarındandır

Atatürk ’ün, tiyatro, bale, edebiyat, heykeltıraşlık, mimarî, fotoğraf, müzik gibi sanat dallarıyla ve sanatçılarla ilgilenmesi, onları desteklemesi Atatürk ’ün sanatla çok yakın bir ilişki içinde olduğunun göstergesidir

Atatürk,sanatla ilgili düşüncelerini,Türkiye Büyük Insanlar Meclisindeki konuşmalarında, Çankaya Köşkünde sanatçılarla yaptığı sohbet ve tartışmalarda belirtmiştir Atatürk ’ün bu hitabe ve tartışmalarda dile getirdiği sanatla ilgili düşünceleri, Türk halkına ileti niteliği de taşımaktadır
Atatürk, sanatın tanımını şu sözlerle açıklamıştır: “Sanat güzelliğin ifadesidir Bu anlatım sözle olursa şiir, ezgi ile olursa müzik, fotoğraf ile olursa ressamlık, oyma ile olursa heykeltıraşlık, bina ile olursa mimarlık olur

Sanatın, bir toplumun ilerlemesindeki öneminin ve vazgeçilmezliğinin bilincinde olan Atatürk, bu düşüncesini şu sözlerle ifade ediliştir: “Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir, “Bir insanlar sanata ağırlık vermedikçe büyük bir felâkete mahkûmdur, “Dünyada medenî, ileri ve gelişmiş edinmek isteyen herhangi bir irk, mutlaka heykel yapacak ve heykeltıraş yetiştirecektir Atatürk ’ün bu sözleri, sanalla ilgili temel düşüncelerini açıklama etmesi bakımından önemlidir

Atatürk ’ün sanatçılarla ilgili düşüncelerini ifade ettiği sözleri ise şunlardır: “Sanatkâr, toplumda uzun alıştırma ve uğraşlardan sonradan alnında ışığı birincil hisseden insandır “Hepiniz milletvekili olabilirsiniz, bakan olabilirsiniz; hatta Cumhurbaşkanı olabilirsiniz, lakin sanatçı olamazsınız
“Adımız Andımızdır adlı şarkıyı öğrenelim Şarkıyı, sınıfımızda seslendirelim

Büyük bir sanatsever olan Atatürk ’ün gönlünde, müziğin bambaşka bir yeri vardı bu nedenle millî kültürümüzde manâlı bir yer tutan hoş sanatlar içinde müziğe bambaşka bir önem vermiştir Müziğin önemiyle ilgili düşüncelerini, şu sözleriyle ifade etmiştir: “Hayatta müzik zorunlu değildir Çünkü yaşam müziktir Müzik ile ilgisi olmayan varlıklar, insan değildirler Eğer laf konusu olan yaşam insan hayatı ise müzik mutlaka vardır Müziksiz yaşam zaten mevcut değildir: Müzik hayatın neşesi, ruhu, sevinci ve her şeyidir

Yapılacak inkılâpların başarıya ulaşmasına, müzik alanındaki gelişmeleri ölçü belirten Atatürk, bu konudaki düşüncelerini şu sözleriyle ifade etmiştir: “Osmanlı müziği, Türkiye Cumhuriyeti ’ndeki büyük devrimleri söyleyecek güçte değildir Bize yeni müzik gereklidir Bu müzik, özünü ırk müziğinden alan çok sesli bir müzik olacaktır “Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikide değişikliği alabilmesi, kavrayabilmesidir

Atatürk ’ü konu bölge aşağıdaki marşı öğrenelim Marşı, sesimizle ve çalgımızla seslendirelim
Atatürk, müziğin önemle ve öncelikle, çağdaş müzik (polifoni) kuralları içinde ele alınmasını istemiştir Bu konuyla ilgili düşüncelerini şu sözleriyle açıklama etmiştir: “Arkadaşlar, güzel sanatların hepsinde, kamu gençliğinin ne türlü ilerletilmesini istediğinizi bilirim Bu yapılmaktadır Ancak bunda en ivedi, en önde götürülmesi zorunlu olan Türk musikisidir

Atatürk, Türk müziğinin evrensel müzikteki yerini bir an önce alması nedeniyle yapılan çalışmalara önderlik etmiştir Müzik eğitimi görmeleri için çok sayıda öğrenciyi Avrupa ’ya göndermiştir Ankara ’da Musiki Muallim Mektebi ile İstanbul ’da Sanayii Nefise mekteplerinin açılmasını sağlamıştır Bu konudaki düşüncelerini de şu sözleriyle ifade etmiştir: “Milli ince duyguları, düşünceleri anlatan yüksek deyişleri, söyleyişleri toplamak, onları bir gün önce genel son musiki kurallarına tarafından işlemek gerektir Oysa bu sayede Türk ulusal musikisi yükselebilir, evrensel musikide yerini alabilir

*