Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
ATATÜRK VE SPOR
ATATÜRK'ÜN SPOR POLİTİKASI
Büyük Atatürk'ün ölümünü peşine düşüp takip eden günlerde, o zamanlar yalnız Avrupa'nın değil, dünyanın en güçlü jurnal spor gazetesi olan ve Fransa'da yayınlanan L'Auto, yayınladığı geniş bir makalede Atatürk'ün spora verdiği büyük önemi uzun uzun överken şu satırlara da yer verdi:
Dünyada birincil kere cisim eğitimini zorunlu kılan devlet adamı o oldu Yalnız kağıt üstünde ve nutuklarda değil, bunu bilfiil yerine getirdi Stadyumlar ve dağıtılmış spor merkezleri tesis ettirdi Halkevlerinin spor kollarını bana kalırsa mürakabe etti ve milletin mukadderatına etken olduğu günden itibaren Türkiye'de spor, gittikçe çoğalan bir tartma ve bedel kazandı
Atatürk aslında, dünyada ceset eğitimini ülkesinde zoraki kılan ilk devlet adamıydı şüphesiz ki, onun Sağlam kafa sağlam vücutta bulunursözü de, oluşturduğu genç Türkiye devletinin geleceği için düşündüğü ana esaslardan biriydi Nitekim daha Cumhuriyetin ilanından önceki günlerde hazırlanan hükümet programlarında da bunu bulmak ve görmek mümkündür
18 Ağustos 1923 tarihli hükümet programında bu konuda şu satırların yeraldığı dikkati çeker:
Maarifin terbiyevi vazifelerinden birincisi, çocukların edep ve talimi, ikincisi terbiye ve talibi, üçüncüsü ulusal güzidelerin yetiştirilmesi için gerekli gelen vasıtaların izhar ve teminidir çocukların nezaket ve talimi bittabil mektepler vasıtasıyla tedarik edilecek ve mekteplerin asri tekemmulata mazhar olabilmeleri için muallimlerin daha iyi yetiştirilmesine ve tatil zamanında açılacak derslerle tevsii malımat etmelerine, binaların islahına, alatı dersiyenin ikmaline çalışılacaktır
Halkın talim ve terbiyesi için gece dersleri ve çırak mektepleri görev olunacak, ırk lisanı ile halkın ihtiyacına muvafık milli güzidelerin yetiştirilmesi için istidat ve kabiliyeti tebarüz eden ve ailesinin kudreti maliyesi müsaid olmayan gençler orta ve yüksek mekteplerde sureti mahsusada himaye ve muavenete mazhar olacakları gibi uzmanlaşma peyda etmeleri için Avrupa'daki irfan mekteplerine gönderileceklerdir Muhtelif şuabatı ilmiye ferdin bedeni ve fikri kabiliyetleri gibi ahlaki ve içtimati kabiliyetleri de inkişaf ettirilecektir Bu maksada vusul için bir Terbiyei Bedeniyye Darülmualilmini açılacak, izcilik teşkilatına önemi mahsusa verilecek, programlar ile mektepler teşkilatı tedricen içtimai esasata tevcih olunacaktır
Nitekim, hükümet programında bahsi geçen Terbiyei Bedeniyye Darülmualilminifazla geçmeden kurulup Gazi Terbiye Enstitüsüadı aşağı Ankara'da hizmete girmişti
Atatürk, Türk sporunun birincil öğreticilerinin yetiştirilmesi konusunda da telaş göstermişti Ceset Eğitimi öğretmeni yetiştirecek okul tesis edilmeden önde Çapa Muallim Mektebi'nde bir kurs gevşemiş ve bunun başına da Avrupa'da beden eğitimi öğrenimi yapmış yer alan Selim Sırrı Bey (Tarcan) getirilmişti Sırası Gelmişken hanımefendi beden eğitimi öğretmeni geliştirmek üzere de İsveç'ten iki hanımefendi öğretim üyesi getirtilmiş, bunlar da Çapa Muallim Mektebi'ndeki özel kurslarda atama alarak kız öğrencileri yetiştirmişlerdi
Atatürk bu konunun üstünde büyük bir özenle durduğundan bunu da yeterli görmedi Hoca adayları arasında dokuz aylık kursta başarı gösterenler ihtisasta bulunmak üzere Avrupa'ya gönderildiler Atatürk bu kurslara subayların da katılmalarını bilhassa arzulamıştı bu nedenle kursa katılıp başarı sağlayan subaylar da askeri okullarda çağdaş cisim eğitiminin birincil tatbikatçıları olabilmeleri için Avrupa'ya ihtisas eğitimine yollanmışlardı
8 Ocak 1925 tarihli Vatangazetesinin birinci sayfasında yayınlanan bir haber fotoğraf bu konuda kıymetli bir kanıttır Avrupa'ya Tahsile Gidecek Gençlerimizbaşlığı altında yayınlanan bu haberin sadeleştirilmiş hali şöyledir:
Maarif Vekaleti tarafından muallimlik tahsil edilmek üzere birkaç gencin Avrupa'ya gönderilmesinin kararlaştırıldığını yazmıştık Yapılan yarışma imtihanında muvaffak olan gençlere dün yollukları verilmiştir Bunlar üç güne dek Avrupa'nın muhtelif şehirlerine gideceklerdir Bu gençlerden Vildan Aşir ve Suad Hayri Beyler BedenEğitimi tahsili için Belçika'nın Gand şehrine; Ulvi Cemal ve Cezmi Rıfkı Beyler Musiki tahsili için Paris'e, Sadi Bey Ulumu Tabiiye Tabii Bilimler tahsili için Berlin'e, Muhiddin Sebati ve Refik Bey'ler de Resim tahsili için Paris'e gideceklerdir
Bu gençlerden Sadi Irmak ve Suad Hayri Ürgüplü daha sonra tarafsız Başbakan olarak devlet hizmetinde bulunan kişiler olacaklardı; Vildan Aşir Savaşır da uzun yıllar Karoser Terbiyesi Genel Müdürlüğü yapacaktı Ankara'da kurulan Gazi Nezaket Enstitüsünün gövde eğitimi bölümü için Almanya'dan Kurt Dainas namına bir uzman öğretmen getirilmişti Kurt enstitünün Cisim Eğitimi bölümünü faaliyete geçirdi Bu sırada uzmanlaşma için Avrupa'ya gönderilmiş yer alan asker ve sivil karoser eğitimi öğretmenleri de yurda döndüklerinden genç Türkiye Cumhuriyeti'nin birincil Beden Eğitimi öğretim kadrosu oluşmuş oldu
Türk sporunun temelini oluşturacak bu karoser eğitimi ve spor uzmanları konusunun bu yolla halline çalışırken Türk sporu da ciddi olarak ele alınmıştı Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı, Türk sporunun ilk devlete ait örgütü olarak faaliyete geçmiş durumdaydı Bu örgütün durumu Bakanlar Kurulu'nun 16 Ocak 1924 tarihli toplantısında ele alındı Ali Sami Bey (Yen) tarafından örgüt adına verilen uygulama üstünde görüşmelerde bulunan Atatürk başkanlığındaki Bakanlar Kurulu, 170 sayılı kararıyla Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı'nı Türk gençliğinin terakki ve tealisine hadim ve kaydı menfaatten iyice azade olduğu ve her memlekette İdman Cemiyetleri'nin bu surette telakki edilerek her türlü himayeye mazhar bulundukları cihetlekaydı ile menafii umumiyeye hadim cemiyet (kamu yararı dernek)kabul edilmişti Bu kararla Türkiye'de devlet ilk olarak spora ve sporcuya takviye eli uzatmış oluyordu
Böylece Başvekil İsmet Paşa'nın kısa bir süre önce Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı Reisi Ali Sami Bey'e: Hükümete güvenin, bütçeye spor için ödenek konulacaktırşeklinde verdiği sözün birincil bölümü de yerine getirilmiş oluyordu
Türk sporunun iki büyük örgütünün Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakıile Türkiye Milli Olimpiyat Komitesinin başında bulunan iki değerli spor adamı İttifak Başkanı Ali Sami (Yen) ile Kurul Genel Sekreteri ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin Türkiye Temsilcisi Selim Sırrı (Tarcan) biraraya gelip Türkiye'nin 1924 Paris Olimpiyat Oyunları'na katılmasının gerektiğine karar verdikleri zaman Türkiye Cumhuriyeti demin birincil aylarını yaşıyordu Avrupa'nın en kuvvetli devletlerine karşı yaptığı savaştan yeni çıkmış muzaffer Türkiye'nin spor dünyasının bu en büyük gösterisine katılmasında yalnız sportif açıdan yok, politik bakımından da büyük fayda olacağı muhakkaktı
Fakat ne İttifak, ne de Kurul böylesine bir masrafı karşılayabilecek finansal güce asla ve katiyen sahip değillerdi İkisi biraraya gelseler bile bu masrafın altından kalkabilmelerine olanak yoktu Bu konuda hükümetten destek istenmesini uygun gördüler Genç Türkiye Cumhuriyeti de mali yönden ciddi bir bezginlik içindeydi Böyle olmasına karşın Atatürk'ün dikte ve direktifleriyle Türk sporu için bu yardım yapıldı Yine benzer tarihi (16 Ocak 1924) içeren Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile, 1924 Olimpiyat Oyunları hazırlıkları için ve şimdilikkaydıyla 17 bin lira Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı Merkezi Umumisi emrine verildi Bu kararnamenin aşağıda Bakanlar Kurulu üyeleriyle birlikte Cumhurbaşkanı olarak da Gazi Mustafa Kemal'in imzası bulunuyordu
Böylece genç Türkiye Cumhuriyeti, 1924 Paris Olimpiyat Oyunları ile en büyük spor organizasyonunda öncelikle temsil edilmiş oldu Türk sporcuları atletizm, bisiklet, eskrim, futbol, güreş ve halter dallarında dünyanın en seçkin sporcularıyla yarıştırmak ve dünya sporunu yakından görüp tanımak olanak ve fırsatını buldular
*
ATATÜRK'ÜN SPOR POLİTİKASI
Büyük Atatürk'ün ölümünü peşine düşüp takip eden günlerde, o zamanlar yalnız Avrupa'nın değil, dünyanın en güçlü jurnal spor gazetesi olan ve Fransa'da yayınlanan L'Auto, yayınladığı geniş bir makalede Atatürk'ün spora verdiği büyük önemi uzun uzun överken şu satırlara da yer verdi:
Dünyada birincil kere cisim eğitimini zorunlu kılan devlet adamı o oldu Yalnız kağıt üstünde ve nutuklarda değil, bunu bilfiil yerine getirdi Stadyumlar ve dağıtılmış spor merkezleri tesis ettirdi Halkevlerinin spor kollarını bana kalırsa mürakabe etti ve milletin mukadderatına etken olduğu günden itibaren Türkiye'de spor, gittikçe çoğalan bir tartma ve bedel kazandı
Atatürk aslında, dünyada ceset eğitimini ülkesinde zoraki kılan ilk devlet adamıydı şüphesiz ki, onun Sağlam kafa sağlam vücutta bulunursözü de, oluşturduğu genç Türkiye devletinin geleceği için düşündüğü ana esaslardan biriydi Nitekim daha Cumhuriyetin ilanından önceki günlerde hazırlanan hükümet programlarında da bunu bulmak ve görmek mümkündür
18 Ağustos 1923 tarihli hükümet programında bu konuda şu satırların yeraldığı dikkati çeker:
Maarifin terbiyevi vazifelerinden birincisi, çocukların edep ve talimi, ikincisi terbiye ve talibi, üçüncüsü ulusal güzidelerin yetiştirilmesi için gerekli gelen vasıtaların izhar ve teminidir çocukların nezaket ve talimi bittabil mektepler vasıtasıyla tedarik edilecek ve mekteplerin asri tekemmulata mazhar olabilmeleri için muallimlerin daha iyi yetiştirilmesine ve tatil zamanında açılacak derslerle tevsii malımat etmelerine, binaların islahına, alatı dersiyenin ikmaline çalışılacaktır
Halkın talim ve terbiyesi için gece dersleri ve çırak mektepleri görev olunacak, ırk lisanı ile halkın ihtiyacına muvafık milli güzidelerin yetiştirilmesi için istidat ve kabiliyeti tebarüz eden ve ailesinin kudreti maliyesi müsaid olmayan gençler orta ve yüksek mekteplerde sureti mahsusada himaye ve muavenete mazhar olacakları gibi uzmanlaşma peyda etmeleri için Avrupa'daki irfan mekteplerine gönderileceklerdir Muhtelif şuabatı ilmiye ferdin bedeni ve fikri kabiliyetleri gibi ahlaki ve içtimati kabiliyetleri de inkişaf ettirilecektir Bu maksada vusul için bir Terbiyei Bedeniyye Darülmualilmini açılacak, izcilik teşkilatına önemi mahsusa verilecek, programlar ile mektepler teşkilatı tedricen içtimai esasata tevcih olunacaktır
Nitekim, hükümet programında bahsi geçen Terbiyei Bedeniyye Darülmualilminifazla geçmeden kurulup Gazi Terbiye Enstitüsüadı aşağı Ankara'da hizmete girmişti
Atatürk, Türk sporunun birincil öğreticilerinin yetiştirilmesi konusunda da telaş göstermişti Ceset Eğitimi öğretmeni yetiştirecek okul tesis edilmeden önde Çapa Muallim Mektebi'nde bir kurs gevşemiş ve bunun başına da Avrupa'da beden eğitimi öğrenimi yapmış yer alan Selim Sırrı Bey (Tarcan) getirilmişti Sırası Gelmişken hanımefendi beden eğitimi öğretmeni geliştirmek üzere de İsveç'ten iki hanımefendi öğretim üyesi getirtilmiş, bunlar da Çapa Muallim Mektebi'ndeki özel kurslarda atama alarak kız öğrencileri yetiştirmişlerdi
Atatürk bu konunun üstünde büyük bir özenle durduğundan bunu da yeterli görmedi Hoca adayları arasında dokuz aylık kursta başarı gösterenler ihtisasta bulunmak üzere Avrupa'ya gönderildiler Atatürk bu kurslara subayların da katılmalarını bilhassa arzulamıştı bu nedenle kursa katılıp başarı sağlayan subaylar da askeri okullarda çağdaş cisim eğitiminin birincil tatbikatçıları olabilmeleri için Avrupa'ya ihtisas eğitimine yollanmışlardı
8 Ocak 1925 tarihli Vatangazetesinin birinci sayfasında yayınlanan bir haber fotoğraf bu konuda kıymetli bir kanıttır Avrupa'ya Tahsile Gidecek Gençlerimizbaşlığı altında yayınlanan bu haberin sadeleştirilmiş hali şöyledir:
Maarif Vekaleti tarafından muallimlik tahsil edilmek üzere birkaç gencin Avrupa'ya gönderilmesinin kararlaştırıldığını yazmıştık Yapılan yarışma imtihanında muvaffak olan gençlere dün yollukları verilmiştir Bunlar üç güne dek Avrupa'nın muhtelif şehirlerine gideceklerdir Bu gençlerden Vildan Aşir ve Suad Hayri Beyler BedenEğitimi tahsili için Belçika'nın Gand şehrine; Ulvi Cemal ve Cezmi Rıfkı Beyler Musiki tahsili için Paris'e, Sadi Bey Ulumu Tabiiye Tabii Bilimler tahsili için Berlin'e, Muhiddin Sebati ve Refik Bey'ler de Resim tahsili için Paris'e gideceklerdir
Bu gençlerden Sadi Irmak ve Suad Hayri Ürgüplü daha sonra tarafsız Başbakan olarak devlet hizmetinde bulunan kişiler olacaklardı; Vildan Aşir Savaşır da uzun yıllar Karoser Terbiyesi Genel Müdürlüğü yapacaktı Ankara'da kurulan Gazi Nezaket Enstitüsünün gövde eğitimi bölümü için Almanya'dan Kurt Dainas namına bir uzman öğretmen getirilmişti Kurt enstitünün Cisim Eğitimi bölümünü faaliyete geçirdi Bu sırada uzmanlaşma için Avrupa'ya gönderilmiş yer alan asker ve sivil karoser eğitimi öğretmenleri de yurda döndüklerinden genç Türkiye Cumhuriyeti'nin birincil Beden Eğitimi öğretim kadrosu oluşmuş oldu
Türk sporunun temelini oluşturacak bu karoser eğitimi ve spor uzmanları konusunun bu yolla halline çalışırken Türk sporu da ciddi olarak ele alınmıştı Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı, Türk sporunun ilk devlete ait örgütü olarak faaliyete geçmiş durumdaydı Bu örgütün durumu Bakanlar Kurulu'nun 16 Ocak 1924 tarihli toplantısında ele alındı Ali Sami Bey (Yen) tarafından örgüt adına verilen uygulama üstünde görüşmelerde bulunan Atatürk başkanlığındaki Bakanlar Kurulu, 170 sayılı kararıyla Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı'nı Türk gençliğinin terakki ve tealisine hadim ve kaydı menfaatten iyice azade olduğu ve her memlekette İdman Cemiyetleri'nin bu surette telakki edilerek her türlü himayeye mazhar bulundukları cihetlekaydı ile menafii umumiyeye hadim cemiyet (kamu yararı dernek)kabul edilmişti Bu kararla Türkiye'de devlet ilk olarak spora ve sporcuya takviye eli uzatmış oluyordu
Böylece Başvekil İsmet Paşa'nın kısa bir süre önce Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı Reisi Ali Sami Bey'e: Hükümete güvenin, bütçeye spor için ödenek konulacaktırşeklinde verdiği sözün birincil bölümü de yerine getirilmiş oluyordu
Türk sporunun iki büyük örgütünün Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakıile Türkiye Milli Olimpiyat Komitesinin başında bulunan iki değerli spor adamı İttifak Başkanı Ali Sami (Yen) ile Kurul Genel Sekreteri ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin Türkiye Temsilcisi Selim Sırrı (Tarcan) biraraya gelip Türkiye'nin 1924 Paris Olimpiyat Oyunları'na katılmasının gerektiğine karar verdikleri zaman Türkiye Cumhuriyeti demin birincil aylarını yaşıyordu Avrupa'nın en kuvvetli devletlerine karşı yaptığı savaştan yeni çıkmış muzaffer Türkiye'nin spor dünyasının bu en büyük gösterisine katılmasında yalnız sportif açıdan yok, politik bakımından da büyük fayda olacağı muhakkaktı
Fakat ne İttifak, ne de Kurul böylesine bir masrafı karşılayabilecek finansal güce asla ve katiyen sahip değillerdi İkisi biraraya gelseler bile bu masrafın altından kalkabilmelerine olanak yoktu Bu konuda hükümetten destek istenmesini uygun gördüler Genç Türkiye Cumhuriyeti de mali yönden ciddi bir bezginlik içindeydi Böyle olmasına karşın Atatürk'ün dikte ve direktifleriyle Türk sporu için bu yardım yapıldı Yine benzer tarihi (16 Ocak 1924) içeren Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile, 1924 Olimpiyat Oyunları hazırlıkları için ve şimdilikkaydıyla 17 bin lira Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı Merkezi Umumisi emrine verildi Bu kararnamenin aşağıda Bakanlar Kurulu üyeleriyle birlikte Cumhurbaşkanı olarak da Gazi Mustafa Kemal'in imzası bulunuyordu
Böylece genç Türkiye Cumhuriyeti, 1924 Paris Olimpiyat Oyunları ile en büyük spor organizasyonunda öncelikle temsil edilmiş oldu Türk sporcuları atletizm, bisiklet, eskrim, futbol, güreş ve halter dallarında dünyanın en seçkin sporcularıyla yarıştırmak ve dünya sporunu yakından görüp tanımak olanak ve fırsatını buldular
*
