Atatürk'ü Konu Alan 10 Yabancı Eser

Ulu Lider Mustafa Kemal Atatürk; askerlik hayatı boyunca kumandanları ve silah arkadaşları tarafından bir askerî deha olarak çok büyük hürmet görmüştü. Askeri hayatının akabinde da devlet adamı kimliği ile başka devletlerin başkanlarından eşine az rastlanır bir hürmet ve ilgi görmüştür.

Yunan başkan Eleftherios Venizelos, 1934 yılında kendisini mağlup eden Atatürk’ü 1934 yılında Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterecek kadar hayrandı. Amerikan, İngiliz, Fransız, Japon devlet liderlerinin Atatürk hakkında söylediği övgü dolu kelamları elbette bir yerlerde duymuşsunuzdur. Gelin bizler artık yabancı muharrirlerin Ulu Lider hakkında yazmış oldukları en düzgün 10 kitaba göz atalım.

Atatürk, Çağdaş Türkiye’nin Kurucusu – Andrew Mango


Andrew Mango, Rus ve İngiliz kökenli bir müellif. 14 yıl kadar BBC’de üst seviye yöneticilik de yapan Mango, Atatürk’ü objektif olarak anlattığı bu yapıtı için tam 5 yıl boyunca araştırmalar yapmak zorunda kalan ve araştırdıkça daha da hayran olan bir müellif.

Atatürk – Klaus Kreiser


Ünlü bir Türkolog ve Oryantalist (Batılı Doğu kültürünü araştıran kişi) olan Kreiser, yazdığı bu yapıtta Atatürk’ü “önceleri asker ve kendisini ulusal iradenin cisimleşmiş hali olarak gören bir siyaset adamı; daha sonraları ise dini ve lisanı, hukuku ve tarih anlayışını, kılık kıyafeti ve müziği derinden değiştirmek isteyen bir kültür devrimcisi” halinde özetliyor.

Mustafa Kemal ve Uyanan Doğu – Paul Gentizon


1922 -1928 yılları ortasında Temps gazetesinde vazifeli olan Paul Gentizon tarafından yazılan bu kitapta, müellif genel olarak Atatürk ihtilallerini Doğunun ihtilalleri ile kıyaslayıp; Atatürk'ün başarılı olma sebeplerini sıralamaktadır. Atatürk’ü; niyetleri ve uygarlık alanındaki davranışlarıyla yalnız Türkiye'nin değil, tüm Doğunun önderi olarak gören muharrir; kitabının isminde da buna ithafta bulunmuştur.

Mustafa Kemal Atatürk 1881 – 1938 – Willy Sperco


Birinci Dünya Savaşı’nı İzmir’den takip eden İtalyan gazeteci ve muharrir, Atatürk’ü anlattığı bu kitapta Atatürk için; “bir ulusun geleceğini tayin edecek güçte; azimli, kararlı ve onurlu bir insan” tabirini de kullanmıştır. Sperco’nun İtalya Devlet Nişanı sahibi bir müellif olduğunu hatırlatmakta da yarar var.

Hayalet Süvari - Ray Brock


Atatürk’ün hayatını romanlaştırarak anlatan Ray Brock’un bu yapıtının art kapağında Mustafa Kemal’e ithafen Alexandra Dumas’a ilişkin çok manidar bir kelam alıntılanmıştır: “Bana ömrü iki şey sevdirir: Özgürlük ve aşk! Aşk için hayatımı veririm; lakin özgürlük için aşkımdan vazgeçerim".

Ölümsüz Atatürk - Norman Itzkowitz


Dünyanın sayılı üniversitelerinden biri olan Princeton Üniversitesi’nde Yakın Doğu Araştırmaları Profesörü olan Amerikalı Itzkowitz, bu yapıtında Atatürk’ün ömrünü çocukluk devrinden itibaren incelemiştir. Birtakım okuyucular kitapta yanlış karakter tahlilleri olabileceğini tabir ediyor, bakalım sizler okuyunca neler düşüneceksiniz?

Demokrat (Demokratik) Diktatör Atatürk - Paraşkev Paruşev


Her ne kadar başlığında diktatör sözü geçse de, içeriği pek de o denli değil üzere güya... Bulgar müellif Paraşkev Paruşev’in bu yapıtı Türkiye Cumhuriyeti'nin ellinci yılı hasebiyle yazdığını da hatırlatalım.

Mustafa Kemal, Bir İmparatorluğun Mevti - Benoist Mechin


Atatürk’ün ömründe bilhassa Ulusal Gayret Dönemi’ne odaklanan kitapta Fransız siyasetçi ve muharrir Mechin, Atatürk’e olan hayranlığını şu sözlerle ifade ediyor: “Görüleceği üzere, gerçek bir sefer daha, hayal edilebileceklerin hepsini aşıyor, çünkü Mustafa Kemal'in yapıtının bir gibisi daha tarihte yoktur".

Atatürk, Çağdaş Türkiye’nin Kurucusu Dahi Generalden Liderlik Üzerine Dersler - Austin Bay


ABD ordusuna hizmet etmiş başarılı bir albay ve askeri tarihçi olan Austin Bay, bu kitabında Mustafa Kemal’in askerlik ömrünü ele alıyor. Atatürk’ü askerî manada bir deha olarak söz eden Bay, bu yapıtında günümüzdeki kimi olaylara da değinerek, kimi gelişmeleri mukayese ediyor.

Atatürk, Bir Milletin Doğuşu – Lord Kinross


Ve sıra bizce “yabancı muharrirlerin Atatürk hakkında yazdığı en düzgün kitap” olan Lord Kinross’un yapıtına geldi. Atatürk’ü daha çocukluk periyodundan başlayıp, ebedî seyahatine kadar olan sürece kadar tüm çizgileriyle anlatan Kinross, bu eserler birçok ödül de aldı. Her Türk gencinin okuması gereken bu eser okuyucularda; bir yabancı bizim Atamız’ı nasıl bu kadar güzel anlatabiliyor merakına da sebep oluyor. Düzgün bir araştırmacı olan Kinross, bu yapıtı şahsen İngiliz Hükümeti’nin yazılı buyruğu ile yazmaya başlamıştır. Eser, İngiltere başta olmak üzere dünya genelinde Atatürk’ü mevzu alan en ünlü biyografi yapıtlarının başında geliyor.

Kitap yayımlandığı vakitte o kadar çok beğenilmiştir ki, The Times "Bu kitap çağdaş Türkiye'yi yaratan ve tarihin akışını değiştiren Büyük Lider hakkındaki birçok bilgi eksiğini giderecek bir araştırma eseri, şimdiye kadar yayımlanmış en kapsamlı Atatürk incelemesi.” yorumunda bulunmuştur.

Ulu Başkan, bir kelamında “Beni görmek demek, yalnızca yüzümü görmek değildir; Benim fikirlerimi, benim hislerimi anlıyorsanız ve hissediyorsanız, bu yeterlidir” diyor. Ulu Önderimiz’i anlamak için de yapmamız gereken birinci şey elbet Atatürk’ü bahis edinen biyografik yapıtları okumaktır. Bu sebeple bugün 10 Kasım vesilesiyle sizleri yabancı müelliflerin Atatürk biyografileri ile tanıştırmak istedik.

Pekala ya sizler Atatürk’ü husus alan hangi kitapları okudunuz?