Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Atatürk'ün Hesaplı Alanda Yaptığı İnkılaplar nelerdir
Atatürk'ün Ekonomik Alanda Yaptığı yenilikler
Atatürk'ün Hesaplı Alanda Yaptığı İnkılaplar hakkında bilgi
Atatürk'ün Idareli Alanda Yaptığı İnkılaplar
HESAPLI ALANDA YAPILAN İNKILAPLAR
Osmanlı İmparatorluğunun gerilemeye başladığı zamanlardan itibaren sürekli yenilgilerle neticelenensavaşlar yüzünden çok sarsılan ekonomisini, Trablus, Balkan ve Birinci Dünya Savaşları ile Kurtuluş Savaşı tamamen sarsmıştı
Mal, para, insan gücü, teknik vasıtalar ve uzmanlar, ulaşım (Demiryolu olarak, Haydarpaşa Bağdat demiryolu ile Batı Anadolu'da bazı demiryolları vardı Onların yapımında da yabancıların özel çıkarları rol oynamıştı) itibariyle zaten cılız olan idareli kaynaklar az daha kurumuştu Yerli sanayimiz değil denecek kadar zayıf ve ilkeldi Bu sebeple sanayi ürünleri yönünden tamamen dışarıya emrindeki idik
Türkiye'nin en ilk önce gelmesi gereken tarımı da araçların iptidaiiliği ve yalnız tabiat ve iklim şartlarına emrindeki olacak değin yoksulluğu sebebiyle aşağı yukarı aynı durumda idi Maliye işleri de bozuktu
Devlet gelirlerinin manâlı bir kısmını fakir köylünün tarım ürünlerinin % 1O'unun para karşılığı olan ve aşar adı bahşedilen vergi sağlardı Bu Ortaçağ tipindeki aidat mültezim denilen kisiler tarafmdan, üstelik Devletin de yardımı ile, toplandığı için köylüyü sömürücü, geri bir ödenti sistemi idi
Devlet gelirlerinin bir kısmı, Düyunu umumiye denilen dış borçlara gittiği, modern bir vergi politikası olmadığı için Devlet hazinesi fakirdi Dışa bağlı bir ekonomi ve kapitülasyonlardan faydalanan tanıdık olmayan anapara yüzünden, o kadar düşük de olsa, milli gelir haricen akıyordu Sermaye birikimi yoktu
Ziraat Bankası ve Güvenlik Sandığı dışarıda milli Bankalar da kurulmamıştı Hatta Devletin para işleri yabancılar tarafmdan kurulan ve merkezi Avrupa'da yer alan Osmanlı Bankası tarafından yürütülüyordu Azınlıklar haricen, sağlam bir tüccar sınıfı yoktu Mucizevi bin bir fedakarlıklara mülk olan Kurtuluş Savaşı bu idareli durumu daha da ağırlaştırmıştı Her şeye neredeyse sıfırdan açmak gerekiyordu Atatürk zamanındaki idareli politikası Atatürk Anadolu'da Ulusal Devletin kurulmasından, Kurtuluş Savaşının zaferle neticelenmesinden, Lozan Barışının sağlanarak Cumhuriyetin ilanından sonradan sıranın hesapli kalkınmamızın, bunun için de ekonomik bağımsızlığımızın gerçekleştirilmesine geldiğine haklı olarak inanmakta idi
Bu hedefe varmak için zorunlu çareleri, yerinde ekonomi politikasının esaslarını tesbit etmek üzere İzmir'de bir İktisat Kongresinin toplanmasını istedi 17 Şubat 1923 günü çiftlik sahibi, işçi, tüccar ve sanayici temsilcileri olarak 1135 kisinin katıldığı 15 gün süren kongrenin açılışında uzun bir konuşma yapan Atatürk şöyle söylüyordu: «Arkadaşlar, sizler direkt milletimizi teşkil eden halkın sınıflarının içinden geliyorsunuz ve onlar tarafından seçilmiş olarak geliyorsunuz
Bu itibarla memleketimizin milletimizin halini, ihtiyacını ve milletmizin emellierini ve elemlerini yakından biliyorsunuz Sizin söyleyeceğiniz sözler, alınmasının lüzumunu açıklama edeceğiniz tedbirler direkt halkın lisanından söylemiş gibi telakki olunur Halkın sesi hakkın sesidir Kılıç ile fütuhat yapanlar, sapanla fütuhat yapanlara mağlüp olmaya ve binnetice yerlerini terk etmeye mecburdurlar Nitekim Osmanlı Saltanatı da böyle olmuştur Kılıç kullanan kol yorulur, nihayet kılıcı kınına koyar ve belki kılıç o kında küflenrneye, paslanmaya hükümlü olur Fakat sapan kullanan kol gittikçe daha ziyade kuvvetlenir ve daha çok kuvvetlendikçe daha fazla toprağa malik ve sahip olur» Atatürk' ün devletçilik görüşünden daha önce bahsederken belirttiğimiz gibi, 0 bu sözleri ile de ulusal bağımsızlığın temelinin ekonomi olduğunu anlatmak istiyordu
Kongrenin ilk yaptığı iş «Türk milletinin kan dökerek sahip olduğu milli özgür prensibinden hiç bir şekilde fedakarlık yapmıyacağını, idareli kalkınmamızın bu özgür içinde sağlanacağını, siyasi bağımsızlık gibi idareli bağımsızlığın da esas olduğunu» açıklayan bir «İktisadi Misak» yani İktisat Andı kabul etmesi olmuş ve uzun tartışmalardan daha sonra alınması gerekli idareli tedbirleri tesbit etmiştir Bu tedbirlerin başlıcaları ücret sisteminde reform yapılması, kredi müesseselerinin düzenlenmesi, ulaştırma meselesinin çözümlenmesi, işçilerin hayat şeklinin düzeltilmesi, topraksız çiftçiye toprak verilmesi, tarımın ilkel usullerden kurtanlması, ticari spekülasyonlara mani olunması, yeraltı servetlerinin tesbiti ve işletilmesi, sanayiciye giimrük himayesinin sağlanması, ekonomi ve ticaret işlerini düzene koyacak kanuni tedbirlerin alınması idi
Ekonomik politikanın uygulanması, idareli reformlar: Mahiyetini belirttiğim ekonomik politikayı göstermek üzere, iki dönemde çesitli idareli alanlarda yapılan reformlar şunlardır:
Atatürk'ün Sanayi, ticaret ve maliye alanında yapılan inkılapları
Atatürk'ün madencilik alanında yaptığı inkılapları
Atatürk'ün tarım alanında yaptığı inkılapları
Atatürk'ün ulaşım alanında yaptığı inkılapları
BAYINDIRLIK ALANINDA GELİŞMELER
SANAYİ ALANINDA GELİŞMELER
TARIM ALANINDA GELİŞMELER
TİCARET ALANINDA GELİŞMELER *
Atatürk'ün Ekonomik Alanda Yaptığı yenilikler
Atatürk'ün Hesaplı Alanda Yaptığı İnkılaplar hakkında bilgi
Atatürk'ün Idareli Alanda Yaptığı İnkılaplar
HESAPLI ALANDA YAPILAN İNKILAPLAR
Osmanlı İmparatorluğunun gerilemeye başladığı zamanlardan itibaren sürekli yenilgilerle neticelenensavaşlar yüzünden çok sarsılan ekonomisini, Trablus, Balkan ve Birinci Dünya Savaşları ile Kurtuluş Savaşı tamamen sarsmıştı
Mal, para, insan gücü, teknik vasıtalar ve uzmanlar, ulaşım (Demiryolu olarak, Haydarpaşa Bağdat demiryolu ile Batı Anadolu'da bazı demiryolları vardı Onların yapımında da yabancıların özel çıkarları rol oynamıştı) itibariyle zaten cılız olan idareli kaynaklar az daha kurumuştu Yerli sanayimiz değil denecek kadar zayıf ve ilkeldi Bu sebeple sanayi ürünleri yönünden tamamen dışarıya emrindeki idik
Türkiye'nin en ilk önce gelmesi gereken tarımı da araçların iptidaiiliği ve yalnız tabiat ve iklim şartlarına emrindeki olacak değin yoksulluğu sebebiyle aşağı yukarı aynı durumda idi Maliye işleri de bozuktu
Devlet gelirlerinin manâlı bir kısmını fakir köylünün tarım ürünlerinin % 1O'unun para karşılığı olan ve aşar adı bahşedilen vergi sağlardı Bu Ortaçağ tipindeki aidat mültezim denilen kisiler tarafmdan, üstelik Devletin de yardımı ile, toplandığı için köylüyü sömürücü, geri bir ödenti sistemi idi
Devlet gelirlerinin bir kısmı, Düyunu umumiye denilen dış borçlara gittiği, modern bir vergi politikası olmadığı için Devlet hazinesi fakirdi Dışa bağlı bir ekonomi ve kapitülasyonlardan faydalanan tanıdık olmayan anapara yüzünden, o kadar düşük de olsa, milli gelir haricen akıyordu Sermaye birikimi yoktu
Ziraat Bankası ve Güvenlik Sandığı dışarıda milli Bankalar da kurulmamıştı Hatta Devletin para işleri yabancılar tarafmdan kurulan ve merkezi Avrupa'da yer alan Osmanlı Bankası tarafından yürütülüyordu Azınlıklar haricen, sağlam bir tüccar sınıfı yoktu Mucizevi bin bir fedakarlıklara mülk olan Kurtuluş Savaşı bu idareli durumu daha da ağırlaştırmıştı Her şeye neredeyse sıfırdan açmak gerekiyordu Atatürk zamanındaki idareli politikası Atatürk Anadolu'da Ulusal Devletin kurulmasından, Kurtuluş Savaşının zaferle neticelenmesinden, Lozan Barışının sağlanarak Cumhuriyetin ilanından sonradan sıranın hesapli kalkınmamızın, bunun için de ekonomik bağımsızlığımızın gerçekleştirilmesine geldiğine haklı olarak inanmakta idi
Bu hedefe varmak için zorunlu çareleri, yerinde ekonomi politikasının esaslarını tesbit etmek üzere İzmir'de bir İktisat Kongresinin toplanmasını istedi 17 Şubat 1923 günü çiftlik sahibi, işçi, tüccar ve sanayici temsilcileri olarak 1135 kisinin katıldığı 15 gün süren kongrenin açılışında uzun bir konuşma yapan Atatürk şöyle söylüyordu: «Arkadaşlar, sizler direkt milletimizi teşkil eden halkın sınıflarının içinden geliyorsunuz ve onlar tarafından seçilmiş olarak geliyorsunuz
Bu itibarla memleketimizin milletimizin halini, ihtiyacını ve milletmizin emellierini ve elemlerini yakından biliyorsunuz Sizin söyleyeceğiniz sözler, alınmasının lüzumunu açıklama edeceğiniz tedbirler direkt halkın lisanından söylemiş gibi telakki olunur Halkın sesi hakkın sesidir Kılıç ile fütuhat yapanlar, sapanla fütuhat yapanlara mağlüp olmaya ve binnetice yerlerini terk etmeye mecburdurlar Nitekim Osmanlı Saltanatı da böyle olmuştur Kılıç kullanan kol yorulur, nihayet kılıcı kınına koyar ve belki kılıç o kında küflenrneye, paslanmaya hükümlü olur Fakat sapan kullanan kol gittikçe daha ziyade kuvvetlenir ve daha çok kuvvetlendikçe daha fazla toprağa malik ve sahip olur» Atatürk' ün devletçilik görüşünden daha önce bahsederken belirttiğimiz gibi, 0 bu sözleri ile de ulusal bağımsızlığın temelinin ekonomi olduğunu anlatmak istiyordu
Kongrenin ilk yaptığı iş «Türk milletinin kan dökerek sahip olduğu milli özgür prensibinden hiç bir şekilde fedakarlık yapmıyacağını, idareli kalkınmamızın bu özgür içinde sağlanacağını, siyasi bağımsızlık gibi idareli bağımsızlığın da esas olduğunu» açıklayan bir «İktisadi Misak» yani İktisat Andı kabul etmesi olmuş ve uzun tartışmalardan daha sonra alınması gerekli idareli tedbirleri tesbit etmiştir Bu tedbirlerin başlıcaları ücret sisteminde reform yapılması, kredi müesseselerinin düzenlenmesi, ulaştırma meselesinin çözümlenmesi, işçilerin hayat şeklinin düzeltilmesi, topraksız çiftçiye toprak verilmesi, tarımın ilkel usullerden kurtanlması, ticari spekülasyonlara mani olunması, yeraltı servetlerinin tesbiti ve işletilmesi, sanayiciye giimrük himayesinin sağlanması, ekonomi ve ticaret işlerini düzene koyacak kanuni tedbirlerin alınması idi
Ekonomik politikanın uygulanması, idareli reformlar: Mahiyetini belirttiğim ekonomik politikayı göstermek üzere, iki dönemde çesitli idareli alanlarda yapılan reformlar şunlardır:
Atatürk'ün Sanayi, ticaret ve maliye alanında yapılan inkılapları
Atatürk'ün madencilik alanında yaptığı inkılapları
Atatürk'ün tarım alanında yaptığı inkılapları
Atatürk'ün ulaşım alanında yaptığı inkılapları
BAYINDIRLIK ALANINDA GELİŞMELER
SANAYİ ALANINDA GELİŞMELER
TARIM ALANINDA GELİŞMELER
TİCARET ALANINDA GELİŞMELER *
