Ataturk'un gozunden Ataturk
Ataturk'un gozuyle Ataturk
Ataturkun kendiyle ilgili sozleri
Ben olursem soylu milletimizin beraber yuruduğumuz yoldan asla ayrılmayacağına eminim; bununla gonlum rahat!
Ben vazifemin bitmediğini, yuklendiğim sorumluluğun da yuksek ve cetin olduğunu anlıyorum Arkadaşlar, bu vazife bitmeyecektir; ben toprak olduktan sonra da devam edecektir! Ben seve seve, sevine sevine butun varlığımı bu kutsal vazifeye vereceğim ve onun yuksek sorumluluğunu yuklenmekle mesut olacağım Vazifeme başarı ile devam edebileceğim Cunku buyuk milletimizin kalp ve vicdanında bana karşı sarsılmaz bir guven ve itimat taşımakta olduğunu goruyorum Bu benim icin buyuk kuvvettir, buyuk yetkidir
***
Biz, eğer millet ve tarih onunde herhangi bir hata işliyorsak, bunun sorumluluğunu vicdan ve sağduyumuzda hissetmekten ve odemekten, hicbir zaman cekinecek insanlar değiliz
***
Millet ve memleketin sayesinde kazanılan rutbe ve refahın bir ehemmiyeti, bir kutsallığı vardır Biz bunlardan, ancak yine bu aziz millet ve memlekete borclu olduğumuz son bir namus vazifesini yapmak icin ayrıldık Milletin kendi hayatını kurtarmak, kendi meşru hakkını mudafaa etmek icin cıkardığı sese iştirak etmek, her kendini bilen vatandaşın vazifesidir Eğer bu millet, bu memleket parcalanacak olursa umumi şerefsizliğin yıkıntısı altında, şunun bunun kişisel şerefi de parca parca olur Biz, o umumi şerefi kurtarabilmek icin harekete gelen millete ruhumuzla iştirak ettik, iştirakimize mani olabilecek şahsi rutbeleri, mevkileri de umumi şerefi kurtarmaya yonelik bir gaye uğruna feda ettik
***
Ben, gerektiği zaman, en buyuk hediyem olmak uzere Turk milletine canımı vereceğim
***
(Mallarını millete bağışlaması nedeniyle soylemiştir) :
Mal ve mulk, bana ağırlık veriyor Bunları, soylu milletime geri vermekle buyuk ferahlık duyuyorum Zenginlikten ne cıkar; insanın serveti, kendi manevi şahsiyetinde olmalıdır!
***
Hurriyet ve bağımsızlık benim karakterimdir Ben, milletimin ve buyuk ecdadımın en kıymetli mirasından olan bağımsızlık aşkı ile yaratılmış bir adamım! Cocukluğumdan bugune kadar ailevi, hususi ve resmi hayatımın her safhasını yakından tanıyanlarca bu aşkım bilinir Bence bir millette şerefin, haysiyetin, namusun ve insanlığın yerleşmesi ve yaşaması, mutlaka o milletin hurriyet ve bağımsızlığına sahip olmasına bağlıdır Ben şahsen, bu
saydığım ozelliklere cok ehemmiyet veririm ve bu ozelliklerin kendimde varlığını iddia edebilmek icin milletimin de aynı ozellikleri taşımasını şart ve esas bilirim Ben yaşayabilmek icin mutlaka bağımsız bir milletin evladı
kalmalıyım! Bu sebeple milli bağımsızlık, bence bir hayat meselesidir Millet ve memleketin menfaatleri gerektirdiği takdirde insanlığı teşkil eden milletlerden her biriyle medeniyet gereğinden olan dostluk ve siyaset munasebetlerini, buyuk bir hassasiyetle takdir ederim Ancak, benim milletimi esir etmek isteyen herhangi bir milletin de bu arzusundan vazgecinceye kadar amansız duşmanıyım!
***
(Savarona yatında kabul ettiği Romanya Kralı Karol 'un, goruşme sırasında Almanya ile Cekoslovakya arasındaki Sudet meselesine temas etmesi ve Ataturk'ten Cekoslovakya Cumhurbaşkanı Beneş 'e bazı telkinlerde bulunmasını rica etmesi uzerine, goruşmeyi dinlemekte olan zamanın Dışişleri Bakam Tevfık Ruştu Aras 'a soyledikleri):
Majeste Kral'm soylediklerini dikkatle dinledim Benden, bir devlet reisine kendi ulkesinden bir parcayı Almanlar'a terk etmesini tavsiye etmekliğimi mi istiyorlar? Benim gibi, butun omru boyunca yurdunun bağımsızlığı ve bir karış toprağım başkasına vermemek icin savaşan bir adam, inanclarına aykırı bir şeye nasıl aracı olur? Goruyorum ki Majeste Kral, beni ve karakterimi iyi tanımıyorlar
***
Olume doğru en cok atılanlardan biriyim Kurşun ve gulle yağmuru altında bircok muharebelere iştirak ettim Hatta olum bir defa, kalbimin yanından sıyırarak gecti Kalbimin uzerinde bir saat vardı ve bu saat, mermi parcasının şiddetini kırdı
***
Her zaman tekrar mecburiyetinde kalıyor ve tekrarı da faydalı goruyorum ki, eğer ben milletime herhangi bir hizmette bulunmuşsam, eğer ben herhangi bir teşebbuste on ayak olmuşsam, bu hizmet ve teşebbusun temel kaynağı, saygılar ve sevgilerle bağlı olduğum, bundan sonra da saygı ve sevgiyle mutluluk ve refahına varlığımı, hayatımı vereceğim aziz milletime, sizlere dayanmaktadır Bir millette guzel şeyler duşunen insanlar, fevkalade işler yapmaya kabiliyetli kahramanlar bulunabilir Ama oyle kimseler yalnız başına hicbir şey olamazlar; meğer ki bir umumi hissin ifadesi, temsilcisi olsunlar! Ben milletimin duşunce ve duygularını yakından tanımaktan, aziz milletimde gorduğum kabiliyet ve ihtiyacı belirtmekten başka bir şey yapmadım Onun bu kabiliyet ve duygularını sezip tanımakla ovunuyorum Milletimdeki, bugunku zaferleri doğurabilecek ozelliği gormuş olmak Butun bahtiyarlığım işte bundan ibarettir
***
Arkadaşlarımız ve milletin butun fertleri gibi, milli davamızda benim de emeğim gecmiş ise, bu calışmada iş yapma kuvveti ve başarı varsa, bunu şahsıma atfetmeyiniz Ancak ve ancak butun milletin manevi şahsiyetine atfediniz Ben, milletin bu yuksek, manevi şahsiyeti icinde bir naciz fert olmakla bahtiyarım Efendiler, millet butunuyle manevi bir şahıs halinde ve bir birleşmiş kitle şeklinde belirdi ve bu yuce birliği koruyarak ona duşman olanları ortadan kaldırdı
***
Milletimle yakından ve gosterişten uzak karşılıklı goruşmenin zevkini, bahtiyarlığını anlatamam Her ne vakit milletimin karşısında kendimi gorsem, her ne vakit milletimin fertlerinden birkacının yuzune baksam, oradan ruh
ve vicdanıma gelen ışık, benim icin en kıymetli bir ilham ve verim alevi oluyor!
***
30 Ağustos'ta sevk ve idare ettiğim muharebe, Turk Milleti'nin yanımda bulunduğu halde, idare ettiğim ilk ve son muharebedir Bir insan kendini, milletle beraber hissettiği zaman, ne kadar kuvvetli buluyor bilir misiniz? Bunu tarif muşkuldur
***
Hayatımda en buyuk dayanak ve kuvvetim, vatandaşlarımdan gorduğum itimat ve destekdir Butun vazifelerimde manevi, vicdani olan en buyuk endişem, emanetinizin hurmet ve kutsallığına devamlı olarak dikkat etmektir
***
Samimi olarak bu memleketin, bu milletin menfaatine yapılacak bir iş olsun, ben onu goz onune almayayım; bu, mumkun değildir Yalnız, işin gercekten millete menfaati olmalı ve teklifin samimi olarak yapıldığına ben inanmalıyım
***
Benim icin dunyada en buyuk mevki ve mukafat, milletin bir ferdi olarak yaşamaktır Eğer Cenabı Hak beni bunda muvaffak etmiş ise, şukrederim Bugun olduğu gibi omrumun nihayetine kadar milletin hizmetinde olmakla iftihar edeceğim
***
Şimdiye kadar millete yapamayacağım bir şeyi vaat etmedim Ben yapacağım dediğim zaman, buna inanmayanlar vardı Buna rağmen hareket ettim Goruyorsunuz ki başardık Benim ve benimle calışanların guveni vardır ki, yeni hedeflerimize de başarıyla varacağız Şimdiye kadar soylediklerimin gercekleşmiş olması, butun tasavvurlarımın beni yalanlamaması, milletin ciddi ve samimi olarak bana yardımcı ve destek olmasıyla mumkun olmuştur Onun icin yeni gayelere erişmek icin de bu yardım ve desteğe ihtiyacım vardır; onu benden esirgemeyiniz!
***
Benim şan ve şerefimden bahsetmek de hatadır İyi dinleyiniz oğudum budur ki, icinizden herhangi bir adam cıkar, şan, şeref davası guder ve benzersiz olmak isterse, başınızın belasıdır; ilk once kafası kırılacak adam budur! Mensup olduğum Turk milletinin şan ve şerefi varsa, benim de bir ferdi olmak sıfatıyla şanım şerefim vardır, asla başka değilim
***
Ben zannediyorum ki, millet fertlerinin hic birinden fazla yuksekliğe sahip değilim Bende fazla girişim gorulduyse bu benden değil, milletin bileşkesinden cıkan bir girişimdir Sizler olmasaydınız, sizlerin vicdani eğilimleriniz bana dayanak noktası teşkil etmemiş olsaydı; bendeki girişimlerin hicbiri olmazdı Millete ait meziyetleri yalnız şahıslara bırakan anlayış, eski idarelerin sistem ve usul meselesinden doğuyordu Vaktiyle mevcut devlet ve devletlerin kuruluş şekli, sadece bir şahsın menfaatlerini ve arzularını tatmine yonelmiş idi Şahısların bu arzu ve emellerine hizmet eden millet, gosterilen buyukluklerin şerefinden asla payını alamaz, ancak hata ve beceriksizlik olursa onlar millete yuklenirdi Bugun bu hal mevcut değilse, millet kendi buyukluğunu olduğu gibi dunyaya gostermişse, fazlalık bende değil, bugunku idarenin niteliğindedir Bu şekil mevcut oldukca, bu mevkie cıkacak herkesin yapacağı şey bundan başka turlu olamaz
***
Sizden olan bir şahsa, sizden fazla ehemmiyet vermek, her şeyi milletin bir ferdinin şahsiyetinde odaklaştırmak, gecmişe, bugune, geleceğe, butun bu zamanlara ait bir toplumun meselelerinin aydınlatılması ve belirtilmesini yuksek bir topluluğun tek bir şahsiyetinden beklemek elbette ki layık değildir, elbette ki lazım değildir
***
Ben duşunduklerimi, sevdiklerime olduğu gibi soylerim Aynı zamanda gerekli olmayan bir sırrı kalbimde taşımak kudretinde olmayan bir adamım Cunku ben, bir halk adamıyım Ben duşunduklerimi daima halkın onunde soylemeliyim Yanlışım varsa halk beni yalanlar Fakat şimdiye kadar bu acık konuşmada halkın beni yalanladığını gormedim
***
Ben, ancak daha iyisini yapabildiğim şeyi tahrip edebilirim; yapamayacağım şeyi de tahrip edemem
***
Ben o adamım ki ordunun memleketi, milleti muhakkak bir neticeye goturebileceği noktalarda emir veririm Fakat ilim ve bilhassa sosyal ilim sahasına dahil işlerde ben emir vermem Bu alanda, isterim ki bana bilginler doğru yolu gostersinler Onun icin, siz kendi ilminize, kulturunuze guveniyorsanız, bana soyleyiniz Sosyal ilmin guzel yonlerini gosteriniz, ben takip edeyim
***
Ben, sadece evlenmek icin evlenmek istemiyorum Vatanımızda yeni bir aile hayatı yaratmak icin once kendim ornek olmalıyım Kadın boyle umacı gibi kalır mı?
***
Hayat kısadır Bunu kutlama ve taclandırma icin, insanların genellikle makul gordukleri vasıta evliliktir Bu umumi kurala uymayanlar, pek sınırlı ve mustesnadırlar Bu istisnaları oluşturanlar da, esas kuralın fenalığından değil ve fakat tersine bu guzel kurala inanmadan kendilerini meneden sebeplerin mahkUmu olduklarından, belki evlenmiş olmaktan korktuklarından fazla bedbaht olanlardır, inkar edilmez bir gercektir ki insanlar, hayat, kadınsız olamaz Evli olanlar, hayatın vazgecilmezini temin etmiş ve butun duşunce ve isteklerini bir maksat, bir meslek, bir amaca yoneltmiş olur Ancak talih, eşlerin ruh ve kalplerini iyi gecindirsin!
***
Eşini mesut edebilecek herkes evlenmelidir, colukcocuk sahibi olmalıdır Bana bakmayınız; bu meselede ornek İsmet Paşa'dır Benim hayatım başka turlu duzenlenmiştir Buna rağmen tecrubesini yaptım Sonradan anladım ki bu iş benim başarabileceğim iş değilmiş
***
(Bursa'da kendisini karşılayan cocuklara soylemiştir):
Kucuk hanımlar, kucuk beyler! Sizler hepiniz geleceğin bir gulu, yıldızı, bir mutluluk parıltısısınız! Memleketi asıl aydınlığa boğacak sizsiniz Kendinizin ne kadar muhim, kıymetli olduğunuzu duşunerek ona gore calışınız Sizlerden cok şeyler bekliyoruz; kızlar, cocuklar!
***
(Bir alay karargahının temel atma toreni esnasında bir koyunun temel icin acılan cukura doğru, yere yatırılıp boğazından kesilmek uzere olduğunu gorduğu zaman, İran Şahı Rıza Pehlevi ile aralarında gecen konuşma):
Ataturk Ben kana bakamam! Bir tavuğun dahi boğazlandığını gormeye tahammulum yoktur
Şahinşah Ya bu kadar cok bulunduğunuz buyuk ve kanlı muharebe meydanları?
Ataturk Ha, o başka meseledir; oyle yerlerde cesetlerin uzerinden atlayarak yururum O bambaşka bir iştir
***
Bircok zaferler kazandım Fakat, bunların en buyuğunden sonra bile her akşam, savaş alanlarında olen butun askerleri duşunerek icimde derin bir keder duyuyorum
***
Ben, muharebelerde dahi duşmanın uzerinde bir kin duymam; yalnız askerlik kurallarının tatbikini duşunurum
***
Ben başkalarının yaptığı ilkelere değil, ancak kendi ilkelerime uyarım
***
Benim gozumde hicbir şey yoktur; ben yalnız liyakat aşığıyım
***
Hicbir zaman şahsi gucenikliklerimi, birtakım olumsuz girişimlerle tatmine kalkmak adiliğine tenezzul etmem
***
Benim mustesna olduğuma dair bir kanım yoktur
***
Ben olursem soylu milletimizin beraber yuruduğumuz yoldan asla ayrılmayacağına eminim; bununla gonlum rahat!
Ataturk'un gozuyle Ataturk
Ataturkun kendiyle ilgili sozleri
Ben olursem soylu milletimizin beraber yuruduğumuz yoldan asla ayrılmayacağına eminim; bununla gonlum rahat!
Ben vazifemin bitmediğini, yuklendiğim sorumluluğun da yuksek ve cetin olduğunu anlıyorum Arkadaşlar, bu vazife bitmeyecektir; ben toprak olduktan sonra da devam edecektir! Ben seve seve, sevine sevine butun varlığımı bu kutsal vazifeye vereceğim ve onun yuksek sorumluluğunu yuklenmekle mesut olacağım Vazifeme başarı ile devam edebileceğim Cunku buyuk milletimizin kalp ve vicdanında bana karşı sarsılmaz bir guven ve itimat taşımakta olduğunu goruyorum Bu benim icin buyuk kuvvettir, buyuk yetkidir
***
Biz, eğer millet ve tarih onunde herhangi bir hata işliyorsak, bunun sorumluluğunu vicdan ve sağduyumuzda hissetmekten ve odemekten, hicbir zaman cekinecek insanlar değiliz
***
Millet ve memleketin sayesinde kazanılan rutbe ve refahın bir ehemmiyeti, bir kutsallığı vardır Biz bunlardan, ancak yine bu aziz millet ve memlekete borclu olduğumuz son bir namus vazifesini yapmak icin ayrıldık Milletin kendi hayatını kurtarmak, kendi meşru hakkını mudafaa etmek icin cıkardığı sese iştirak etmek, her kendini bilen vatandaşın vazifesidir Eğer bu millet, bu memleket parcalanacak olursa umumi şerefsizliğin yıkıntısı altında, şunun bunun kişisel şerefi de parca parca olur Biz, o umumi şerefi kurtarabilmek icin harekete gelen millete ruhumuzla iştirak ettik, iştirakimize mani olabilecek şahsi rutbeleri, mevkileri de umumi şerefi kurtarmaya yonelik bir gaye uğruna feda ettik
***
Ben, gerektiği zaman, en buyuk hediyem olmak uzere Turk milletine canımı vereceğim
***
(Mallarını millete bağışlaması nedeniyle soylemiştir) :
Mal ve mulk, bana ağırlık veriyor Bunları, soylu milletime geri vermekle buyuk ferahlık duyuyorum Zenginlikten ne cıkar; insanın serveti, kendi manevi şahsiyetinde olmalıdır!
***
Hurriyet ve bağımsızlık benim karakterimdir Ben, milletimin ve buyuk ecdadımın en kıymetli mirasından olan bağımsızlık aşkı ile yaratılmış bir adamım! Cocukluğumdan bugune kadar ailevi, hususi ve resmi hayatımın her safhasını yakından tanıyanlarca bu aşkım bilinir Bence bir millette şerefin, haysiyetin, namusun ve insanlığın yerleşmesi ve yaşaması, mutlaka o milletin hurriyet ve bağımsızlığına sahip olmasına bağlıdır Ben şahsen, bu
saydığım ozelliklere cok ehemmiyet veririm ve bu ozelliklerin kendimde varlığını iddia edebilmek icin milletimin de aynı ozellikleri taşımasını şart ve esas bilirim Ben yaşayabilmek icin mutlaka bağımsız bir milletin evladı
kalmalıyım! Bu sebeple milli bağımsızlık, bence bir hayat meselesidir Millet ve memleketin menfaatleri gerektirdiği takdirde insanlığı teşkil eden milletlerden her biriyle medeniyet gereğinden olan dostluk ve siyaset munasebetlerini, buyuk bir hassasiyetle takdir ederim Ancak, benim milletimi esir etmek isteyen herhangi bir milletin de bu arzusundan vazgecinceye kadar amansız duşmanıyım!
***
(Savarona yatında kabul ettiği Romanya Kralı Karol 'un, goruşme sırasında Almanya ile Cekoslovakya arasındaki Sudet meselesine temas etmesi ve Ataturk'ten Cekoslovakya Cumhurbaşkanı Beneş 'e bazı telkinlerde bulunmasını rica etmesi uzerine, goruşmeyi dinlemekte olan zamanın Dışişleri Bakam Tevfık Ruştu Aras 'a soyledikleri):
Majeste Kral'm soylediklerini dikkatle dinledim Benden, bir devlet reisine kendi ulkesinden bir parcayı Almanlar'a terk etmesini tavsiye etmekliğimi mi istiyorlar? Benim gibi, butun omru boyunca yurdunun bağımsızlığı ve bir karış toprağım başkasına vermemek icin savaşan bir adam, inanclarına aykırı bir şeye nasıl aracı olur? Goruyorum ki Majeste Kral, beni ve karakterimi iyi tanımıyorlar
***
Olume doğru en cok atılanlardan biriyim Kurşun ve gulle yağmuru altında bircok muharebelere iştirak ettim Hatta olum bir defa, kalbimin yanından sıyırarak gecti Kalbimin uzerinde bir saat vardı ve bu saat, mermi parcasının şiddetini kırdı
***
Her zaman tekrar mecburiyetinde kalıyor ve tekrarı da faydalı goruyorum ki, eğer ben milletime herhangi bir hizmette bulunmuşsam, eğer ben herhangi bir teşebbuste on ayak olmuşsam, bu hizmet ve teşebbusun temel kaynağı, saygılar ve sevgilerle bağlı olduğum, bundan sonra da saygı ve sevgiyle mutluluk ve refahına varlığımı, hayatımı vereceğim aziz milletime, sizlere dayanmaktadır Bir millette guzel şeyler duşunen insanlar, fevkalade işler yapmaya kabiliyetli kahramanlar bulunabilir Ama oyle kimseler yalnız başına hicbir şey olamazlar; meğer ki bir umumi hissin ifadesi, temsilcisi olsunlar! Ben milletimin duşunce ve duygularını yakından tanımaktan, aziz milletimde gorduğum kabiliyet ve ihtiyacı belirtmekten başka bir şey yapmadım Onun bu kabiliyet ve duygularını sezip tanımakla ovunuyorum Milletimdeki, bugunku zaferleri doğurabilecek ozelliği gormuş olmak Butun bahtiyarlığım işte bundan ibarettir
***
Arkadaşlarımız ve milletin butun fertleri gibi, milli davamızda benim de emeğim gecmiş ise, bu calışmada iş yapma kuvveti ve başarı varsa, bunu şahsıma atfetmeyiniz Ancak ve ancak butun milletin manevi şahsiyetine atfediniz Ben, milletin bu yuksek, manevi şahsiyeti icinde bir naciz fert olmakla bahtiyarım Efendiler, millet butunuyle manevi bir şahıs halinde ve bir birleşmiş kitle şeklinde belirdi ve bu yuce birliği koruyarak ona duşman olanları ortadan kaldırdı
***
Milletimle yakından ve gosterişten uzak karşılıklı goruşmenin zevkini, bahtiyarlığını anlatamam Her ne vakit milletimin karşısında kendimi gorsem, her ne vakit milletimin fertlerinden birkacının yuzune baksam, oradan ruh
ve vicdanıma gelen ışık, benim icin en kıymetli bir ilham ve verim alevi oluyor!
***
30 Ağustos'ta sevk ve idare ettiğim muharebe, Turk Milleti'nin yanımda bulunduğu halde, idare ettiğim ilk ve son muharebedir Bir insan kendini, milletle beraber hissettiği zaman, ne kadar kuvvetli buluyor bilir misiniz? Bunu tarif muşkuldur
***
Hayatımda en buyuk dayanak ve kuvvetim, vatandaşlarımdan gorduğum itimat ve destekdir Butun vazifelerimde manevi, vicdani olan en buyuk endişem, emanetinizin hurmet ve kutsallığına devamlı olarak dikkat etmektir
***
Samimi olarak bu memleketin, bu milletin menfaatine yapılacak bir iş olsun, ben onu goz onune almayayım; bu, mumkun değildir Yalnız, işin gercekten millete menfaati olmalı ve teklifin samimi olarak yapıldığına ben inanmalıyım
***
Benim icin dunyada en buyuk mevki ve mukafat, milletin bir ferdi olarak yaşamaktır Eğer Cenabı Hak beni bunda muvaffak etmiş ise, şukrederim Bugun olduğu gibi omrumun nihayetine kadar milletin hizmetinde olmakla iftihar edeceğim
***
Şimdiye kadar millete yapamayacağım bir şeyi vaat etmedim Ben yapacağım dediğim zaman, buna inanmayanlar vardı Buna rağmen hareket ettim Goruyorsunuz ki başardık Benim ve benimle calışanların guveni vardır ki, yeni hedeflerimize de başarıyla varacağız Şimdiye kadar soylediklerimin gercekleşmiş olması, butun tasavvurlarımın beni yalanlamaması, milletin ciddi ve samimi olarak bana yardımcı ve destek olmasıyla mumkun olmuştur Onun icin yeni gayelere erişmek icin de bu yardım ve desteğe ihtiyacım vardır; onu benden esirgemeyiniz!
***
Benim şan ve şerefimden bahsetmek de hatadır İyi dinleyiniz oğudum budur ki, icinizden herhangi bir adam cıkar, şan, şeref davası guder ve benzersiz olmak isterse, başınızın belasıdır; ilk once kafası kırılacak adam budur! Mensup olduğum Turk milletinin şan ve şerefi varsa, benim de bir ferdi olmak sıfatıyla şanım şerefim vardır, asla başka değilim
***
Ben zannediyorum ki, millet fertlerinin hic birinden fazla yuksekliğe sahip değilim Bende fazla girişim gorulduyse bu benden değil, milletin bileşkesinden cıkan bir girişimdir Sizler olmasaydınız, sizlerin vicdani eğilimleriniz bana dayanak noktası teşkil etmemiş olsaydı; bendeki girişimlerin hicbiri olmazdı Millete ait meziyetleri yalnız şahıslara bırakan anlayış, eski idarelerin sistem ve usul meselesinden doğuyordu Vaktiyle mevcut devlet ve devletlerin kuruluş şekli, sadece bir şahsın menfaatlerini ve arzularını tatmine yonelmiş idi Şahısların bu arzu ve emellerine hizmet eden millet, gosterilen buyukluklerin şerefinden asla payını alamaz, ancak hata ve beceriksizlik olursa onlar millete yuklenirdi Bugun bu hal mevcut değilse, millet kendi buyukluğunu olduğu gibi dunyaya gostermişse, fazlalık bende değil, bugunku idarenin niteliğindedir Bu şekil mevcut oldukca, bu mevkie cıkacak herkesin yapacağı şey bundan başka turlu olamaz
***
Sizden olan bir şahsa, sizden fazla ehemmiyet vermek, her şeyi milletin bir ferdinin şahsiyetinde odaklaştırmak, gecmişe, bugune, geleceğe, butun bu zamanlara ait bir toplumun meselelerinin aydınlatılması ve belirtilmesini yuksek bir topluluğun tek bir şahsiyetinden beklemek elbette ki layık değildir, elbette ki lazım değildir
***
Ben duşunduklerimi, sevdiklerime olduğu gibi soylerim Aynı zamanda gerekli olmayan bir sırrı kalbimde taşımak kudretinde olmayan bir adamım Cunku ben, bir halk adamıyım Ben duşunduklerimi daima halkın onunde soylemeliyim Yanlışım varsa halk beni yalanlar Fakat şimdiye kadar bu acık konuşmada halkın beni yalanladığını gormedim
***
Ben, ancak daha iyisini yapabildiğim şeyi tahrip edebilirim; yapamayacağım şeyi de tahrip edemem
***
Ben o adamım ki ordunun memleketi, milleti muhakkak bir neticeye goturebileceği noktalarda emir veririm Fakat ilim ve bilhassa sosyal ilim sahasına dahil işlerde ben emir vermem Bu alanda, isterim ki bana bilginler doğru yolu gostersinler Onun icin, siz kendi ilminize, kulturunuze guveniyorsanız, bana soyleyiniz Sosyal ilmin guzel yonlerini gosteriniz, ben takip edeyim
***
Ben, sadece evlenmek icin evlenmek istemiyorum Vatanımızda yeni bir aile hayatı yaratmak icin once kendim ornek olmalıyım Kadın boyle umacı gibi kalır mı?
***
Hayat kısadır Bunu kutlama ve taclandırma icin, insanların genellikle makul gordukleri vasıta evliliktir Bu umumi kurala uymayanlar, pek sınırlı ve mustesnadırlar Bu istisnaları oluşturanlar da, esas kuralın fenalığından değil ve fakat tersine bu guzel kurala inanmadan kendilerini meneden sebeplerin mahkUmu olduklarından, belki evlenmiş olmaktan korktuklarından fazla bedbaht olanlardır, inkar edilmez bir gercektir ki insanlar, hayat, kadınsız olamaz Evli olanlar, hayatın vazgecilmezini temin etmiş ve butun duşunce ve isteklerini bir maksat, bir meslek, bir amaca yoneltmiş olur Ancak talih, eşlerin ruh ve kalplerini iyi gecindirsin!
***
Eşini mesut edebilecek herkes evlenmelidir, colukcocuk sahibi olmalıdır Bana bakmayınız; bu meselede ornek İsmet Paşa'dır Benim hayatım başka turlu duzenlenmiştir Buna rağmen tecrubesini yaptım Sonradan anladım ki bu iş benim başarabileceğim iş değilmiş
***
(Bursa'da kendisini karşılayan cocuklara soylemiştir):
Kucuk hanımlar, kucuk beyler! Sizler hepiniz geleceğin bir gulu, yıldızı, bir mutluluk parıltısısınız! Memleketi asıl aydınlığa boğacak sizsiniz Kendinizin ne kadar muhim, kıymetli olduğunuzu duşunerek ona gore calışınız Sizlerden cok şeyler bekliyoruz; kızlar, cocuklar!
***
(Bir alay karargahının temel atma toreni esnasında bir koyunun temel icin acılan cukura doğru, yere yatırılıp boğazından kesilmek uzere olduğunu gorduğu zaman, İran Şahı Rıza Pehlevi ile aralarında gecen konuşma):
Ataturk Ben kana bakamam! Bir tavuğun dahi boğazlandığını gormeye tahammulum yoktur
Şahinşah Ya bu kadar cok bulunduğunuz buyuk ve kanlı muharebe meydanları?
Ataturk Ha, o başka meseledir; oyle yerlerde cesetlerin uzerinden atlayarak yururum O bambaşka bir iştir
***
Bircok zaferler kazandım Fakat, bunların en buyuğunden sonra bile her akşam, savaş alanlarında olen butun askerleri duşunerek icimde derin bir keder duyuyorum
***
Ben, muharebelerde dahi duşmanın uzerinde bir kin duymam; yalnız askerlik kurallarının tatbikini duşunurum
***
Ben başkalarının yaptığı ilkelere değil, ancak kendi ilkelerime uyarım
***
Benim gozumde hicbir şey yoktur; ben yalnız liyakat aşığıyım
***
Hicbir zaman şahsi gucenikliklerimi, birtakım olumsuz girişimlerle tatmine kalkmak adiliğine tenezzul etmem
***
Benim mustesna olduğuma dair bir kanım yoktur
***
Ben olursem soylu milletimizin beraber yuruduğumuz yoldan asla ayrılmayacağına eminim; bununla gonlum rahat!