Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
atatürkün ı ölçülerde yaptığı degişikler
Yük ve Uzunluk Ölçülerinde Yapılan Değişiklikler
Osmanlı vaktinde kullanılan uzunluk ölçüleri genellikle endaze, parmak, arşın, adım, but ve kulaç olarak sıralanabilirOsmanlı döneminde 60 cm veya 65cm uzunluğa eşit olan endaze, parmak ucundan omuza kadar uzunluğu ifade eden ve ortalama 75,8 cm kabul edilen arşın ile adım, bacak, kulaç gibi uzunluk ölçüleri kullanılıyordu39 Bu ölçüler standart ölçüler değildi Hele adım, but, kulaç gibi ölçülerle sıhhatli bir iş yerine getirmek hiç olası değildi Bunların yerine 26 Mart 1931 tarih ve 1782 sayılı kanunla modern dünyanın kullandığı metre sistemi kabul edilmiştir Bundan Böyle uzunluk ölçümü milimetre, santimetre, desimetre, metre, dekametre, hektometre, kilometre ile açıklama edilecektir40
Osmanlı vaktinde kullanılan tartı birimi ise en yaygın itibari ile dirhemdiÖnem ölçülerine gelince bu gurubun esas birimi dirhem idi Dirhem Mısır ’da 3,0889 gram, İstanbul ’da 3207 gram idi 400 dirhem bir okkayı oluşturuyordu İstanbul için bir okka 1,282 gram ağırlığı ifade etmekte idi Diğer şehirlerde okkada ufak farklılıklar görülebiliyordu Okka yerine vakiyye ve kıyye tabirleri de kullanılıyordu 44 okka bir kantarı, 4 kantar da bir çekiyi ifade etmekte idi ki, bu hesaba kadar, 1 kantar 56,408, 1 çeki de 225,632 kilograma karşılık geliyordu Ancak sonradan 195 okka yani 250 kilogram 1 çeki denildi Bir diğer yük ölçüsü olan batman ise bununla beraber yüzey ölçüsü olarak da kullanılmış, öbür ülkelerde ayrı zamanlarda farklı standartları ifade etmiştir Altın ve kıymetli taşların ölçümünde kullanılan esas bölüm ise de kırattır Kıratın daha aşağı ve üstteki birimleri ve bunların birbirlerine oranları şu şekildedir 1 37 (Bir tam üç bolü yedi) dirhem bir miskali oluşturur Miskalin 14 ’üne denk, dengin 14 ’üne kırat, kıratın 14 ’üne buğday, buğdayın 14 ’üne fitil, fitilin 1 2 ’sine nakir, nakirin 12 ’sine kıtmir, kıtmirin 12 ’sine zerre denilirdi41
1782 sayılı kanun siklet ölçülerinde de batı standartlarını hakim kılmıştır Bundan Böyle ülke içinde ve dışındaki alışverişlerde miligramdan tona dek uzanan çağdaş dünyanın ölçü sistemi başlıca alınacaktır Kuyumculukta ise yeni şekli ile 2 desigram ağırlığa tekabül eden kırat da kullanılabilecektir42
Hacim ölçüleri ile tartılan hububat cinsi ticari emtiada ise kile, şinik, tas, ölçek vb ölçü birimleri kullanılmakta idi Bu ölçümlerin kendi içerisinde bile tutarlılıkları yoktu İstanbul kilesi sıradan 25 kilo, ibrail kilesi 100 kilo idi Kilenin küsuratına kutu denilirdi 8 kutu 1 İstanbul kilesini teşkil ederdi Kilenin 14 ’üne de şinik adı verilirdi43 26 Mart 1931 tarihli kanunla sıvı maddelerin hacim ölçümlerinde litre sistemi getirilmiştir Bu sistemde mililitreden kilo litreye dek uzanan bir dereceleme sistemi mevcuttur Katı ve gaz maddelerin hacimlerinin ölçülmesinde ise milimetreküpten kilometreküpe kadar uzanan bir sistem getirilmiştir44
Osmanlı Devleti ’nde tarla, bahçe gibi arazilerin yüzey ölçümünde dönüm ve çiftlik tabirleri kullanılmıştır Bir çiftlik arazi verim durumuna kadar 60 ile 150 dönüm aralarında değişebiliyordu Dönüm adım hesabı ile tespit edilirdi Orta adımlarla eni ve boyu 40 adım olan araziye dönüm denilirdi45 Ölçüler kanunu ile yüzey ölçüsü olarak metrekareden kilometrekareye kadar uzanan bir sistem getirilmiştir *
Yük ve Uzunluk Ölçülerinde Yapılan Değişiklikler
Osmanlı vaktinde kullanılan uzunluk ölçüleri genellikle endaze, parmak, arşın, adım, but ve kulaç olarak sıralanabilirOsmanlı döneminde 60 cm veya 65cm uzunluğa eşit olan endaze, parmak ucundan omuza kadar uzunluğu ifade eden ve ortalama 75,8 cm kabul edilen arşın ile adım, bacak, kulaç gibi uzunluk ölçüleri kullanılıyordu39 Bu ölçüler standart ölçüler değildi Hele adım, but, kulaç gibi ölçülerle sıhhatli bir iş yerine getirmek hiç olası değildi Bunların yerine 26 Mart 1931 tarih ve 1782 sayılı kanunla modern dünyanın kullandığı metre sistemi kabul edilmiştir Bundan Böyle uzunluk ölçümü milimetre, santimetre, desimetre, metre, dekametre, hektometre, kilometre ile açıklama edilecektir40
Osmanlı vaktinde kullanılan tartı birimi ise en yaygın itibari ile dirhemdiÖnem ölçülerine gelince bu gurubun esas birimi dirhem idi Dirhem Mısır ’da 3,0889 gram, İstanbul ’da 3207 gram idi 400 dirhem bir okkayı oluşturuyordu İstanbul için bir okka 1,282 gram ağırlığı ifade etmekte idi Diğer şehirlerde okkada ufak farklılıklar görülebiliyordu Okka yerine vakiyye ve kıyye tabirleri de kullanılıyordu 44 okka bir kantarı, 4 kantar da bir çekiyi ifade etmekte idi ki, bu hesaba kadar, 1 kantar 56,408, 1 çeki de 225,632 kilograma karşılık geliyordu Ancak sonradan 195 okka yani 250 kilogram 1 çeki denildi Bir diğer yük ölçüsü olan batman ise bununla beraber yüzey ölçüsü olarak da kullanılmış, öbür ülkelerde ayrı zamanlarda farklı standartları ifade etmiştir Altın ve kıymetli taşların ölçümünde kullanılan esas bölüm ise de kırattır Kıratın daha aşağı ve üstteki birimleri ve bunların birbirlerine oranları şu şekildedir 1 37 (Bir tam üç bolü yedi) dirhem bir miskali oluşturur Miskalin 14 ’üne denk, dengin 14 ’üne kırat, kıratın 14 ’üne buğday, buğdayın 14 ’üne fitil, fitilin 1 2 ’sine nakir, nakirin 12 ’sine kıtmir, kıtmirin 12 ’sine zerre denilirdi41
1782 sayılı kanun siklet ölçülerinde de batı standartlarını hakim kılmıştır Bundan Böyle ülke içinde ve dışındaki alışverişlerde miligramdan tona dek uzanan çağdaş dünyanın ölçü sistemi başlıca alınacaktır Kuyumculukta ise yeni şekli ile 2 desigram ağırlığa tekabül eden kırat da kullanılabilecektir42
Hacim ölçüleri ile tartılan hububat cinsi ticari emtiada ise kile, şinik, tas, ölçek vb ölçü birimleri kullanılmakta idi Bu ölçümlerin kendi içerisinde bile tutarlılıkları yoktu İstanbul kilesi sıradan 25 kilo, ibrail kilesi 100 kilo idi Kilenin küsuratına kutu denilirdi 8 kutu 1 İstanbul kilesini teşkil ederdi Kilenin 14 ’üne de şinik adı verilirdi43 26 Mart 1931 tarihli kanunla sıvı maddelerin hacim ölçümlerinde litre sistemi getirilmiştir Bu sistemde mililitreden kilo litreye dek uzanan bir dereceleme sistemi mevcuttur Katı ve gaz maddelerin hacimlerinin ölçülmesinde ise milimetreküpten kilometreküpe kadar uzanan bir sistem getirilmiştir44
Osmanlı Devleti ’nde tarla, bahçe gibi arazilerin yüzey ölçümünde dönüm ve çiftlik tabirleri kullanılmıştır Bir çiftlik arazi verim durumuna kadar 60 ile 150 dönüm aralarında değişebiliyordu Dönüm adım hesabı ile tespit edilirdi Orta adımlarla eni ve boyu 40 adım olan araziye dönüm denilirdi45 Ölçüler kanunu ile yüzey ölçüsü olarak metrekareden kilometrekareye kadar uzanan bir sistem getirilmiştir *
