iltasyazilim
FD Üye
Atatürk'ün Meclisteki birincil Konuşması
Muhterem Milletvekilleri;
Bugün içinde bulunduğumuz vaziyeti, Meclisi alinizin nazarında bütünüyle tecilli ettirebilmek iin bir takım beyanatta bulunmak istiyorum Vukubulacak maruzatım bir kaç devreye ayrılabilir Birincisi, Mütereke'den Erzurum Kongresi'ne değin geçen süre zarfındaki ahvele dairdir İkincisi, Erzurum Kongresin'den 16 Mart tarihine kadar, yani İstanbul'un düşmanlar göre işgal edildiği güne değin; üçüncü safhası da 16 marttan bu dakikaya değin olan ahvale dair olacaktır
Maruzatım bir takım vesaike müstenittir fakat müsaade buyururlarsa o vesaiki icip ettikçe burada okuyacağım Yalnız birinci safhaya ait olacak maruzatım şayet azıcık kişisel olacaktır Lakin vaziyeti tamamen tenvir edebilmek için ondan bahsetmeyi gereksinim görüyorum
Malümu alileridir fakat Ahmet İzzet Paşa hükümeti miliyetler esasına müstenit güzelce bir sulha nail almak emeliyle müterekeye talip oldu İstiklal uğrunda namus ve şahametle dögüşen milletimiz 30 Teşrinievevlet 1334 tarihinde imza olunan müterekaname ahkamı bir tarafa bırakıldı Gün geçtikçe çoğalan bir kuvvetle, hukukı saltanat haysiyeti hükümet, izzeti nefsi millimiz tadiyata uğradı Heyeti itilafiyeden gördükleri tevvik ve fiili himaye bir uçtan bir uca taabi osmaniyeden olan anasırı gayri müslime her yerde küstahane tecavize başladılar Meclisi Mebusan'ın feshi, kuvvetini milletten almayan hükümetimerkeziyenin sık sık değişmesi ve halkın vicdanından doğan milli birlik uğrundaki teşebbüsatın maalesef ihtirasatı siyasiyeye kurban edilmesi yüzünden aleme karşı mevcudiyeti milliyemiz ihsas edilemedi
Ecnebi kuvvetlerinin işgali aşağı inleyen payitahtımızda kan acıklı bilumum erbabı hamiyet, münevveranı ahali ve din ve devlete hizmetleri mesbuk zevatı aliye,makamı hilafet ve saltanatın ve istiklali millinin bu hatarnak vaziyeten kurtarılması fakat vicdaenı miliden doğan birliğin azmu iradeine müftekir bulunduğuna iman getirdiler Fakat İstanbul'un tahti tazyikve muhasarada yer alan muhittinde icabatı hamiyeti ifaya maddeten imkan kalmamıştır İşte bu bırada idi fakat Anadolu'ya mülki ve askeri hususatla muvazzaf edinmek üzere ordu müfettişliğine ödev edildim Bu teveccühü din ve millete hizmet etmek için en büyür bir mazhariyeti ilahiye addeyledim
Vicdanı millinin iradei aliyesine ast olarak mileti müstakil, vatanımızı masum görünceye dek kastetmek ahdiyle 16 Mayıs 1335 günü Dersaadet'I terk eyledim Samsun'da işe başladım
Ilk düşündüğüm, memleketimizde aşayişinistikrarına kendi vasaitimiz ile muktedir bulunduğumzu görmek oldu Aslında Canik livasının vaziyeti hususiyesi de bu bapta en seri davranmayı müstelzim bulunmakta idi Filhakika Rumların hakimiyetini ve İslam unsurunun esaretini istihdaf eden ve Atina ve Dersaneadet komiteleri tarafından yöneticilik olunan Pontus hükümeti amali, Karadeniz sahili ile kısmen Amasya ve Tokat'ın şimal kazalarında mukim Osmanlı Rumlarının hayalhanelerini çılgınca bürümüştü İttihaz olunan tedabir sayesinde muvaffakıyetli netayic istihsal edildi Lakin ittihaz olunan tedabir ve muvaffakıyet, yalnız Pontus havalisine ait ve mevzii idi Halbuki hergin haksızlıklarını arttıran İtilaf Devletlerine mevcudiyeti milliyetimizi siyaseten isbat etmek ve fiili tecavüzler karşı milletin inamus ve istiklalini bilfiil savunmak o kadar mühimdi Esasen şarkta ve garpta henem memleketimizin boyunca müdafaa ve muhafazai hakuki millet ve memleket için cemiyetler teşkil edilmişti Bu cemiyetler düşmanların tutsaklık boyunduruğuna girmemek kastiyle ulusal vicdanın azim ve iradesindendoğmuş yegane tetkilat idi Bu sıralarda idi fakat, mumum belediye riyasetlerine, Dersaadet'te İngiliz Muhipler Cemiyeti teşekkül ettiği ve baştan bu Cemiyete iştirak ile İngiltere müzaheretinin istek edilmesi lüzumu hakkında Sait Molla imzasıyla bir telgraf geldi Bu meselede Hükümetin alakasının derecesini bilmek için sadrazam olan Ferit Paşa'dan keyfiyeti istilam ettim Hiç bir cevap alamadım Kendisinin eşhası meçhule tarafından böyle gayrı muttarit ve muhtelif siyasi maceralara teveccühündeki teşebbüsatın azim fekaletlere sebep olacağını takdir eden milet Sait Molla'nın tebliğine havalei sem'I haysiyet etmedi Binlerce tecavüz ve haksızlılar aşağıda inleyen ve İzmir vakayı feciası aleyhinde kan dertli ahali, hükümeti merkeziye ve İtilaf Devletleri mümessillerinden gözyaşları içinde istimdat ve istidayı yargı ederken,müteaddit beledeyi riyasetleri ve birçok Müdafaai Yasal Milliye cemiyetleri mariftiyle aldığım telgrafnamelerde hakkımda itimat demeç olunarak benden bu hususta hizmet ve fedakarlık istek ediliyordu
Yaşam ve şahsiyetim kendi malı olan necip ve mazlum milletimizin bu haklı talebi üstüne artık benim için en mukaddes vazife, iradei milliyeye mutavaatı her şeyin fevkinde görmekti Bunun üzeirne yaptığım bir tamimle kat'I sözümü verdim İşbu tamimin son cümleleri tuydu
Geçirdiğimiz şu yaşam ve memat günlerinde umum miletçe her taraftaki amal ve tezahürat ile temine azmedilen istiklali millimiz uğrunda bütün mevcudiyetimle çalıştığımı tedarik eylerim Bu emeli mukaddes uğrunda miletle beraber nihayete değin çalışacağımı da mukaddesatım namına laf veririm *
Muhterem Milletvekilleri;
Bugün içinde bulunduğumuz vaziyeti, Meclisi alinizin nazarında bütünüyle tecilli ettirebilmek iin bir takım beyanatta bulunmak istiyorum Vukubulacak maruzatım bir kaç devreye ayrılabilir Birincisi, Mütereke'den Erzurum Kongresi'ne değin geçen süre zarfındaki ahvele dairdir İkincisi, Erzurum Kongresin'den 16 Mart tarihine kadar, yani İstanbul'un düşmanlar göre işgal edildiği güne değin; üçüncü safhası da 16 marttan bu dakikaya değin olan ahvale dair olacaktır
Maruzatım bir takım vesaike müstenittir fakat müsaade buyururlarsa o vesaiki icip ettikçe burada okuyacağım Yalnız birinci safhaya ait olacak maruzatım şayet azıcık kişisel olacaktır Lakin vaziyeti tamamen tenvir edebilmek için ondan bahsetmeyi gereksinim görüyorum
Malümu alileridir fakat Ahmet İzzet Paşa hükümeti miliyetler esasına müstenit güzelce bir sulha nail almak emeliyle müterekeye talip oldu İstiklal uğrunda namus ve şahametle dögüşen milletimiz 30 Teşrinievevlet 1334 tarihinde imza olunan müterekaname ahkamı bir tarafa bırakıldı Gün geçtikçe çoğalan bir kuvvetle, hukukı saltanat haysiyeti hükümet, izzeti nefsi millimiz tadiyata uğradı Heyeti itilafiyeden gördükleri tevvik ve fiili himaye bir uçtan bir uca taabi osmaniyeden olan anasırı gayri müslime her yerde küstahane tecavize başladılar Meclisi Mebusan'ın feshi, kuvvetini milletten almayan hükümetimerkeziyenin sık sık değişmesi ve halkın vicdanından doğan milli birlik uğrundaki teşebbüsatın maalesef ihtirasatı siyasiyeye kurban edilmesi yüzünden aleme karşı mevcudiyeti milliyemiz ihsas edilemedi
Ecnebi kuvvetlerinin işgali aşağı inleyen payitahtımızda kan acıklı bilumum erbabı hamiyet, münevveranı ahali ve din ve devlete hizmetleri mesbuk zevatı aliye,makamı hilafet ve saltanatın ve istiklali millinin bu hatarnak vaziyeten kurtarılması fakat vicdaenı miliden doğan birliğin azmu iradeine müftekir bulunduğuna iman getirdiler Fakat İstanbul'un tahti tazyikve muhasarada yer alan muhittinde icabatı hamiyeti ifaya maddeten imkan kalmamıştır İşte bu bırada idi fakat Anadolu'ya mülki ve askeri hususatla muvazzaf edinmek üzere ordu müfettişliğine ödev edildim Bu teveccühü din ve millete hizmet etmek için en büyür bir mazhariyeti ilahiye addeyledim
Vicdanı millinin iradei aliyesine ast olarak mileti müstakil, vatanımızı masum görünceye dek kastetmek ahdiyle 16 Mayıs 1335 günü Dersaadet'I terk eyledim Samsun'da işe başladım
Ilk düşündüğüm, memleketimizde aşayişinistikrarına kendi vasaitimiz ile muktedir bulunduğumzu görmek oldu Aslında Canik livasının vaziyeti hususiyesi de bu bapta en seri davranmayı müstelzim bulunmakta idi Filhakika Rumların hakimiyetini ve İslam unsurunun esaretini istihdaf eden ve Atina ve Dersaneadet komiteleri tarafından yöneticilik olunan Pontus hükümeti amali, Karadeniz sahili ile kısmen Amasya ve Tokat'ın şimal kazalarında mukim Osmanlı Rumlarının hayalhanelerini çılgınca bürümüştü İttihaz olunan tedabir sayesinde muvaffakıyetli netayic istihsal edildi Lakin ittihaz olunan tedabir ve muvaffakıyet, yalnız Pontus havalisine ait ve mevzii idi Halbuki hergin haksızlıklarını arttıran İtilaf Devletlerine mevcudiyeti milliyetimizi siyaseten isbat etmek ve fiili tecavüzler karşı milletin inamus ve istiklalini bilfiil savunmak o kadar mühimdi Esasen şarkta ve garpta henem memleketimizin boyunca müdafaa ve muhafazai hakuki millet ve memleket için cemiyetler teşkil edilmişti Bu cemiyetler düşmanların tutsaklık boyunduruğuna girmemek kastiyle ulusal vicdanın azim ve iradesindendoğmuş yegane tetkilat idi Bu sıralarda idi fakat, mumum belediye riyasetlerine, Dersaadet'te İngiliz Muhipler Cemiyeti teşekkül ettiği ve baştan bu Cemiyete iştirak ile İngiltere müzaheretinin istek edilmesi lüzumu hakkında Sait Molla imzasıyla bir telgraf geldi Bu meselede Hükümetin alakasının derecesini bilmek için sadrazam olan Ferit Paşa'dan keyfiyeti istilam ettim Hiç bir cevap alamadım Kendisinin eşhası meçhule tarafından böyle gayrı muttarit ve muhtelif siyasi maceralara teveccühündeki teşebbüsatın azim fekaletlere sebep olacağını takdir eden milet Sait Molla'nın tebliğine havalei sem'I haysiyet etmedi Binlerce tecavüz ve haksızlılar aşağıda inleyen ve İzmir vakayı feciası aleyhinde kan dertli ahali, hükümeti merkeziye ve İtilaf Devletleri mümessillerinden gözyaşları içinde istimdat ve istidayı yargı ederken,müteaddit beledeyi riyasetleri ve birçok Müdafaai Yasal Milliye cemiyetleri mariftiyle aldığım telgrafnamelerde hakkımda itimat demeç olunarak benden bu hususta hizmet ve fedakarlık istek ediliyordu
Yaşam ve şahsiyetim kendi malı olan necip ve mazlum milletimizin bu haklı talebi üstüne artık benim için en mukaddes vazife, iradei milliyeye mutavaatı her şeyin fevkinde görmekti Bunun üzeirne yaptığım bir tamimle kat'I sözümü verdim İşbu tamimin son cümleleri tuydu
Geçirdiğimiz şu yaşam ve memat günlerinde umum miletçe her taraftaki amal ve tezahürat ile temine azmedilen istiklali millimiz uğrunda bütün mevcudiyetimle çalıştığımı tedarik eylerim Bu emeli mukaddes uğrunda miletle beraber nihayete değin çalışacağımı da mukaddesatım namına laf veririm *