Atatürk'ün ölümü,resimleri ve sözleri

Yugoslavya Savunma Bakanı Orgeneral Ljubomir Mariç'i kabul ederken (19 Mayıs 1938'de Ankara Stadyumu'nda)


Atatürk kendisine son darbeyi vuran güney illeri seyahati esnasında Adana'da (24 Mayıs 1938)

Mustafa Kemal Atatürk'ün sıhhat 1937 yılından itibaren bozulmaya başladı1938 başlarında Atatürk'ün genel halinde başlayan iştahsızlık ve halsizliğe diğer taraftan burun kanamaları ve kaşıntılar eklendi Vücudunun farklı alanlara yönlendirilmiş yerlerinde durduk yerde kaşntılar meydana geliyor ve burun kanamaları güçlükle önleniyorduBu kaşıntıların Çankaya Köşkü'ndeki karıncalardan meydana geldiği öne sürüldü ve köşk ilaçlamaya alındı,Atatürk de özel bir kür tedavisi için


Yalova Termal'e gönderildiTermal Otel'de,22 Ocak 1938 günü Atatürk'ü muayene eden DrNihat Reşat Belger, karaciğerden kuşkulandı ve Atatürk'e siroz teşhisi koyduDoktor Belger, Atatürk'e mutlak surette perhiz yapmasını öğüt etti Atatürk, Termal Otel'deki tedavisinie bir zaman daha devam etti, fakat doktorların tüm itirazlarına rağmen 1 Şubat 1938'de tedaviyi yarıda bırakarak Bursa'ya hareket etti

Atatürk'ün sağlık durumu durumunun ciddiyet göstermesi hükümeti de telaşlandırdıBaşbakan Celal Bayar,Avrupa'dan iki hekim getirilmesini önerse de Atatürk o günlerdeki Hatay meselesi yüzünden hastalığının açık havada duyulmasının iyi olmayacağını düşündüğünü belirtti ve bunu reddetti Türk doktorların kapsamlı bir muayene yapmasını kabul etti Nihayet 6 Mart 1938 günü beş hekim Çankaya Köşkü'nde Atatürk'e bir konsültasyon yaptılar ve siroz hastalığı teşhisini yinelediler Atatürk'ün muhakkak alkolü kesmesi gerektiğini ve yoğun egzersiz temposunu azıcık düşürmesini istediler Atatürk bu önerilere olumlu yanıt verdi Bu muayeneden bir zaman sonra Başbakan Celal Bayar'ın tavsiyesi üzerine Paris Tıp Fakültesi'nden ProfDrNoel Fissenger Ankara'ya ziyafet edildi Fransız doktor Atatürk'ü muayene etti ve öteki doktorların tanı ve tavsiyeleriyle örtüşen bir teşhisçare ortaya koydu2 Atatürk'ün rahatsızlığı ve özellikle Avrupa'dan hekim getirilmesi, dünyada geniş bir yankı buldu Atatürk'ün vefat etmek üzere olduğu ve siyasi mirasını kime bırakacağı yönündeki haberler üstüne Atatürk tüm dünyaya dinç olduğunu uygulamak istercesine 19 Mayıs 1938 günü Ankara Stadyumu'nda halkın karşısına çıktı O gün son kere Ankaralılar'ın karşısındaydı,kutlamalar fazla aydınlık geçti hatta o günün anısına Ankara Stadyumu'nun adı 19 Mayıs Stadyumu olarak değiştirildi

Atatürk anında benzer gün törenden sonradan Mersin'e hareket ettiDaha sonradan Adana'ya geçtiAskeri geçit törenleri yaptırdı ve ordunun başında olduğunu herkese gösterdi Yaptıkları işe yaramıştı, dış basında rahatsızlık hatta ölüyortarzı haberler kesildi Fransızlar Hatay konusunda bütün şartları kabul ettiklerini bildirdiler Ancak bu seyahat Atatürk'ün hastalığını iyiden iyiye arttırmıştı Atatürk 26 Mayıs 1938 günü son kez Ankara'dan ayrıldı, İstanbul'a hareket etti

Atatürk, İstanbul'da 1 Haziran 1938'den 25 Temmuz 1938'e kadar Savarona Yatı'nda kaldıYaz sıcakları üstüne her tarafta Dolmabahçe Sarayı'na döndü Sırası Gelmişken Hatay sorunu da çözüldü ve Türk Ordusu temmuz ayı başlarında Hatay'a girdi

Atatürk'ün karaciğerindeki rahatsızlık iyiden iyiye artmıştı,hekim Fissenger ve Türk doktorların her yerde yaptıkları muayeneler karında su toplanmaya başladığını gösteriyordu

5 Eylül 1938 günü Atatürk vasiyetini yazdı ve tüm malvarlığını açıklanmış şartlarla, genel başkanı olduğu Cumhuriyet Millet Partisi'ne bıraktı Kız kardeşine ve manevi çocuklarına, İsmet İnönü'nün çocuklarına para yardımı yapılmasını belirtti Keza Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu'na da belirtilen miktarlarda takviye yapılmasını istedi

6 Eylül 1938'de Fransız doktor Fissenger üçüncü kere İstanbul'a geldi Atatürk'ün karnında biriken su ayrıntılarıyla artmıştı O gün yapılan su alma işlemi ile Atatürk'ün karnından bütün 6 litre su alındı Ama buna karşılık Atatürk'ü daha da rahatlatmak için 12 litre su alındığı söylendi18 Eylül 1938'de Başbakan Celal Bayar, Dolmabahçe Sarayı'na geldi ve dört yıllık hesaplı plan dosyasını Atatürk' sundu Atatürk ülke ekonomisi için fazla önem taşıyan projelerin gerçekleştirilmesi için Türkiye'nin önünde maksimum üç sene olduğunu, bir dünya savaşı çıkacağını ve bir lahza önce bu projelerin hayata geçirilmesini istedi



Cumhuriyet Gazetesi,11 Kasım 1938 günü Atatürk'ün ölümünü duyuruyor


Atatürk'ün cenaze töreni (Ankara 21 Kasım 1938)


Anıtkabir'de Atatürk'ün mozolesi

Anıtkabir'de Atatürk'ün mozolesiHastalık gitgidie ilerlemekteydi Atatürk'ün karnında bitmiş su toplanmıştı Ekim ayında yapılan bir işlemle bu su da alındıİşlemin peşinde 16 Ekim 1938 günü öğleden daha sonra Atatürk ağır bir komaya girdi Hükümet, ulusu Atatürk'ün sağlık durumundan bildirmek için 17 Ekim 1938'den itibaren Anadolu Ajansı aracılığı ile devlete ait tebliğler yayınlamaya başladı Atatürk girdiği komadan 21 Ekim günü çıktıBüyük Önder çok istemesine karşın sağlık durumu elvermediği için 29 Ekim 1938 günü Ankara'da cumhuriyetin onbeşinci yıldönümü kutlamalarına katılamadıBayram sebebiyle Ankara'da düzenlenen törenlerde Türk Ordusu'na hitaben yazdığı bayram konuşmasını



Başbakan Celal Bayar okuduAtatürk'ün hastalığı ve Dolmabahçe Sarayı'ndan çıkamayışı bayrama hüzün düşürdü29 Ekim akşamı Ankara'dan dönen Kuleli Askeri Lisesi öğrencileri Dolmabahçe Sarayı önünden geçerken Atatürk'e büyük sevgi gösterilerinde bulundularAtatürk'ün TBMM beşinci dönem dördüncü yasama yılını açış konuşmasını da 1 Kasım 1938'de Başbakan Celal Bayar okudu
7 Kasım 1938 günü üçüncü ve son kere Atatürk'ün karnından su alınması işlemi yapıldı 8 Kasım 1938 akşamı saat 1900'da Atatürk doktoru Neşet Ömer İrdelp'e bakarak aleykümesselamdedi ve son büyük komaya girdi

9 Kasım günü ve gecesi bu ağır koma devam etti Atatürk, 10 Kasım 1938 perşembe sabahı saat 9'u 5 geçe, İstanbul Dolmabahçe Sarayı'nda hayata gözlerini yumdu Atatürk'ün ölümü Türkiye'yi yasa boğarken hemencecik ertesi gün toplanan Türkiye Büyük Insanlar Meclisi, Atatürk'ün tabanca arkadaşı ve 1937'ye değin başbakanı olan Cumhuriyet Halk Partisi Malatya milletvekili İsmet İnönü'yü 348 milletvekilinin oy birliği ile Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci cumhurbaşkanlığına seçti

Cumhuriyet Gazetesi,11 Kasım 1938 günü Atatürk'ün ölümünü duyuruyor
Atatürk'ün naaşı 16 Kasım 1938 günü Dolmabahçe Sarayı merasim salonunda katafalka konuldu İstanbul halkı Büyük Önder'in önünden saygıyla geçti Atatürk'ün cenaze namazı 19 Kasım 1938 günü Dolmabahçe Sarayı'nda Diyanet İşleri Başkanı ProfDrŞerafettin Yaltkaya tarafından Türkçe dualarla kıldırıldı Aynı gün koskocoman bir kalabalıkla cenaze Yavuz Zırhlısı ile İzmit'e oradan da aynı günün akşamı 2030'da Ankara'ya uğurlandıErtesi gün (20 Kasım 1938)Ankara'da ilk olarak Cumhurbaşkanı İsmet İnönü almak üzere devlet erkanı tarafından karşılanan cenaze TBMM önünde hazorlanan katafalka konulduAnkara halkı Atatürk'ün önünden saygı geçişlerini yaptı21 Kasım1938 günü tanıdık olmayan devletlerden gelenlerin de katıldığı koskocoman bir cenaze töreni ile Atatürk'ün cenazesi Ankara Etnografya Müzesi'ndeki geçici kabrine konuldu
Aynı günün akşamı Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Atatürk üstüne oldukça etkileyici bir radyo konuşması yaptı




Atatürk'ün ölümsüz istirahatgahı Anıtkabir'in yapımına 1944 yılında başlandıİnşaat aşaması epeyce uzun sürdü ve 1953 ylında tamamlanabildiÖlümünden 15 yıl daha sonra 10 Kasım 1953'te Atatürk'ün cenazesi Ankara Etnografya Müzesi'nden alınarak törenle Anıtkabir'e getirildi ve toprağa verildi *