Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Atatürk'ün Yatı Savanora Hakkında Bilgi
Savanora Yatı
İsmini Hint okyanusundaki bir deniz kuşundan alan Savarona yatı, Golden Gate ve Brooklyn köprülerini imal ederek mal varlığı sahibi olmuş olan John Roebling isimli mühendisin torunu, Richard M Cadwalladerin dul eşi Bayan Emily Roebling Cadwallader tarafından Almanyanın Hamburg şehrinde, Blohm und Woss tersanesine Gibbs ve Cox dizaynı olarak sipariş edilmiştir Yapımına 29 Temmuz 1930 tarihinde başlanan yat 28 Mart 1931 tarihinde denize indirilmiştir Yat 4000000,USDa üretim edilmiştir
Yat, döneminin en büyük özel yatı olup, içi antika meraklısı sahibinin ricası doğrultusunda dünyanın dört bir yanından getirilmiş özel ve tarihi eşyalarla zenginleştirilmiştir
Savarona denize indikten sonradan Atlantikte, Akdenizde ve Kuzey Afrika sularında dolaştı Yatını fazla seven Bayan Cadwallader, Amerikan hükümetince ülke dıştan üretim edilmiş teknelerden istenen kayıt ile ( teknenin bedeli kadar ) gümrük vergilerinin yüksekliği nedeniyle yatını Amerikaya götürememişti Bu sebeple yatını kullanamayan sahibesi onu satmaya karar verdi
Yüce Önder Atatürk döneminde uzun bir zaman Cumhurbaşkanlığı Yatı olarak Ertuğrul Yatı kullanılmıştı
Atatürk, denize olan büyük sevgisi sebebiyle İstanbulda bulunduğu yaz aylarında bilhassa Moda Koyunda yapılan yelken ve kürek yarışlarını Acar Motoru ve Ertuğrul Yatından izlemekten de büyük bir tutku alırdı 1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı sebebiyle Moda Koyunda yapılan deniz şenlikleri öncelikle almak üzere kayda değer yarış günlerinde Acar Motoru ve Ertuğrul Yatı, Atatürkün yarışları en iyi biçimde izleyebileceği yere gelirdi Büyük önderin bu yarışları izlemeye gelmiş olması hiç kuşkusuz denizciler için de farklı bir coşku, şevk ve kibir kaynağı olurdu
Atatürk; İran Şahı Rıza Pehlevi, İngiliz Kralı VIII Edward ve Ürdün Kralı Abdullahı da Ertuğrul Yatında ağırlamıştır 1938 yılında Kral VII Edward İstanbulu ziyaret ettiğinde bacadan dökülen kurum Majestelerinin beyaz pazenlerini kirletince, Atatürk Ertuğrulun hurdaya gönderilmesine karar vererek yeni bir cumhurbaşkanlığı yatı araştırılması için dikte vermiştir
Başbakan Celal Bayar'ın fazla yakın ahbapları olan Zeki Rıza Sporel ile Mahmut Baler, İstanbul'da YunIs'in temsilciliğini yapıyorlardı Akıllı Rıza Bey de, İngiliz Vitol ailesinin kızı ile evliydi Eşinin kardeşleri de İngiliz Konsolosluğu'nda çalışıyorlardı
Bu iki İngiliz'in, satılan yattan bahsederek Zeki Rıza Bey'i haberdar etmesi ve Rıza Beyin de, o sırada Atatürk için bir yat alınması girişiminde yer alan Celal Bayar'a durumu anlatması ile hükümet Savarona'nın satışından farkında olmuştur Araştırmalar sonucu İngilterenin Southampton limanında satışa çıkarılan özgün Savarona yatı Atatürk için uygun görülmüştür
Hanımefendi Cadwallader görüşmeler sonunda, takdir edip hayranı olduğu Atatürkün kullanabilmesi için gemiyi imalat değerinin fazla aşağı ucuz bir fiyatla Türk hükümetine satmıştır
Ama Alman tekniğinin bir harikası olan Savarona'yı elinden kaçırmak istemeyen Almanya, Krupp firmasının desteği ile Savarona Yatı'na haciz koyar Fakat sonra, Atatürk'e aleyhinde büyük sempatisi olan Amerika'nın o zamanki başkanı Roosvelt, Savarona Yatı'nın üzerindeki Almanya'nın koymuş olduğu hacizin en kısa zamanda kaldırılarak, Türkiye'ye satılmasını; huysuz halde o sıralarda, New York Limanı'nda yer alan ünlü Alman transatlantiğinin haczedileceğini Hitler'e bildirir Sonunda Almanya haczi kaldırarak, Savarona'nın Hamburg Limanı'ndan çıkmasına müsade verir
Bundan sonra Amerikan bandırası ile İngiltere'nin Sauthampton Limanı'na getirilen Savarona'ya, 24 Mart 1938 tarihinde Türk Bayrağı çekilerek, satın edinmek için gelen heyet üyelerine (Londra Büyükelçimiz Fethi Okyar, Cumhurbaşkanlığı Başkatibi Hasan Rıza Soyak, Hava Müsteşarı Sadullah Güney, Meslek Bankası Genel Müdürü Muammer Eriş, Etibank Genel Müdürü İlhami Nafiz Pamir) teslim edilir
12041938 tarihinde her türlü hazırlığını yapmak üzere İngiltere'nin Southampton limanından baştan Almanya'nın Hamburg Limanı'na gelen Savarona Yatı, bazı döşemeleri yenilendikten sonra 22051938 tarihinde Gemi Süvarisi Sait Özege ve 45 karakter personeli ile İstanbul'a hareket etti Atatürkün ölümcül hasta olduğu sırada 01 Haziran 1938 Çarşamba günü saat 630'da Florya önlerinde demirleyen Savarona, benzer gün saat 1230'da hareket ederek 1345'de Dolmabahçe Sarayı'nın önünde demirlemiştir
Atatürk benzer gün saat 1530'da yanına Hasan Rıza Soyak, Salih Bozok, Kılıç Ali ve Yaver Celal olduğu halde, Acar motoru ile Savarona Yatı'na gelmiştir
Atatürk evvelce planları görmüş ve yatı fazla beğenmişti Son zamanlarda gitgide artarak çoğalan rahatsızlığı nedeniyle pek sevdiği bu yatta çoğu zamanını yatakta geçirdi Bir gün şöyle dedi:Bir çocuk oyuncağını bekler gibi bu yatı beklemiştim Mezarım mı olacak bu tekne benim?
Atatürkün Savaronada geçirdiği altı hafta her tarafında, kabine toplantıları düzenlendi, Romanya Kralı Carol da dahil almak üzere manâlı konuklar, devlet başkanları ağırlandı
Atatürk'ü vefat yatağına Savanora'daki kamarasından bir koltuk içinde oysa götürebildiler Yat Dolmabahçe Sarayı önünde boynunu bükerek Atatürk'ü gereksizce bekledi Atatürk, 10 Kasım 1938de Dolmabahçe sarayında öldü
Mustafa Kemal Atatürkün aziz naaşı, 19 Kasım günü, İstanbuldan İzmite Türk ve tanıdık olmayan Harp gemilerinden oluşan bir donanma refakatinde götürüldü Denizde cenaze törenine katılan, Yavuz muharebe kruvazörü, Galibiyet, Tınaztepe muhripleri, Dumlupınar, Gür denizaltı gemileri, Doğan, Martı hücumbotları yanına, Savarona yatı da törene katılarak korteje İzmite dek eşlik etti
Savarona yatı Atatürkün ölümünden daha sonra, Ulaştırma Bakanlığının, 381939 tarih, 16502115 sayılı emirleriyle define namına İstanbul limanı gemi sicil defterine 2051 sicil numarasıyla tescil edildi
Yat Cumhurbaşkanı İsmet İnönü döneminde de Cumhurbaşkanlığı yatı olarak korunduKanlıca koyunda uzun vakit dingin yatan Savarona yatının 1951 yılında donanmaya devredilerek, okul gemisi olarak kullanılmasına karar verildi Gemi kısa bir zaman İstinyede havuza alındı, daha sonra da Haliçte havuza alınarak, gerekli bakımı, tamir ve tadilatı yapıldı bu arada baş ve kıç kısmına ikişer adet top yerleştirildi Gemi, bir müddet Haliçte, Kasımpaşadaki tarihi anhane binasının önünde demirli kaldı2 Temmuz 1951 tarihinde Savarona yatı Deniz Kuvvetleri Komutanına devredilerek mektep gemisi olarak kullanılmaya başlandı
70 gün süren ilk inceleme ve tatbikat gezisini, 65 öğrenciyle 1 Ekim 19518 Aralık 1951 tarihleri aralarında, Hindistanın Bombay şehrine yaptı Gemi komutanı, Dz Alb Vedat Burak komutasında, İstanbuldan hareketle, Mısırın İskenderiye limanını 3 gün ziyaret ettikten daha sonra, Süveyş kanalını geçerek, Suudi Arabistanda Ciddede, daha sonra Adende 3 gün, Pakistanın Karaçi limanında 5 gün kaldıktan daha sonra Bombaya vardı Dönüşte İskenderun, Antalya ve İzmire uğrayarak İstanbula demirledi
Bu uzun gezisinde Savarona okul gemisi şanlı Türk bayrağını uğradığı ülkelerin sularında dalgalandırmış, bu ülkelerle aramızda kardeşlik, arkadaşlık bağlarını kuvvetlendirmiştir
Savaronada, uzun vakit Atatürkün kullanmış olduğu özel daire eşyalarıyla birlikte müze olarak muhafaza edildi
Savarona yatı, Heybeli ada açıklarında 3 ekim 1979 sabahı çıkan yangın sonucu ağır bir şekilde zarar gördü Gölcük tersanesinde 6 ay içinde onarılan gemi, bir müddet daha mektep gemisi olarak hizmete devam ettikten sonra kadro dışı bırakıldı
Savarona mektep gemisinin yangından kurtarılabilen bir kısım eşyası 1986 yılında, teşhir edilmek üzere İstanbul Deniz Müzesine devredildi Atatürkün Savarona yatında kalmış olduğu 54 gün süresince kullandığı karyola, komodin ve komple yatak takımları da Deniz Müzesinde, müzenin Atatürk salonunda teşhir edilmektedir
1989 yılında Savaronayı hurdaya sonuç kararı alındı; ancak Kahraman Sadıkoğlu son dakika kararıyla yatı 49 yıllığına kiraladı ve Savaronayı önceki görkeminden daha iyi bir ülkü kavuşturmak için çok mücadele isteyen her yerde döşeme işine başladı İçi Donald Starkey kadar tasarlanan yatı yenilemek için 425 işçi takriben üç sene çalıştı Toplam restorasyon bedeli yaklaşık 25 milyon dolar kadardır
Savaronanın içinde Atatürkün kütüphanesi ve yatak odasıyla birlikte 19 suit bulunuyor Süper lüks döşenen suitlerin bazılarının genişliği 50 metrekareye ulaşıyor Savaronanın içinde yer alan Türk Hamamında kullanılan Mermerlerin ağırlığı ise 260 ton dur
Yatın en geniş salonu ilk olarak bulunup ve burası bununla birlikte yemek salonu görevi de görmektedir Salonda gerçek XV Lui'ye ait yemek masası ve 12 iskemlesi vardı Köşede gayet hoş bir şömine ve karşısında antika bir komodin ile siyah orjinal bir etejer bulunuyordu Anında bitişiğinde Atatürk'ün kısa bir zaman için alıştırma odası olarak kullandığı, çok şık ve çok güzel döşenmiş bir birim vardı, içinde de yaklaşık 1500 kitaptan oluşan bir kütüphanesi vardı Yat sahibinin kullanacağı tüm kapı kulpları, banyo muslukları ve diğer madeni aksam, altın kaplama idi
Tekne safrası civalı olarak yapılarak 90 derece yatmadıkça devrilmemesi sağlanmıştır *
Savanora Yatı
İsmini Hint okyanusundaki bir deniz kuşundan alan Savarona yatı, Golden Gate ve Brooklyn köprülerini imal ederek mal varlığı sahibi olmuş olan John Roebling isimli mühendisin torunu, Richard M Cadwalladerin dul eşi Bayan Emily Roebling Cadwallader tarafından Almanyanın Hamburg şehrinde, Blohm und Woss tersanesine Gibbs ve Cox dizaynı olarak sipariş edilmiştir Yapımına 29 Temmuz 1930 tarihinde başlanan yat 28 Mart 1931 tarihinde denize indirilmiştir Yat 4000000,USDa üretim edilmiştir
Yat, döneminin en büyük özel yatı olup, içi antika meraklısı sahibinin ricası doğrultusunda dünyanın dört bir yanından getirilmiş özel ve tarihi eşyalarla zenginleştirilmiştir
Savarona denize indikten sonradan Atlantikte, Akdenizde ve Kuzey Afrika sularında dolaştı Yatını fazla seven Bayan Cadwallader, Amerikan hükümetince ülke dıştan üretim edilmiş teknelerden istenen kayıt ile ( teknenin bedeli kadar ) gümrük vergilerinin yüksekliği nedeniyle yatını Amerikaya götürememişti Bu sebeple yatını kullanamayan sahibesi onu satmaya karar verdi
Yüce Önder Atatürk döneminde uzun bir zaman Cumhurbaşkanlığı Yatı olarak Ertuğrul Yatı kullanılmıştı
Atatürk, denize olan büyük sevgisi sebebiyle İstanbulda bulunduğu yaz aylarında bilhassa Moda Koyunda yapılan yelken ve kürek yarışlarını Acar Motoru ve Ertuğrul Yatından izlemekten de büyük bir tutku alırdı 1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı sebebiyle Moda Koyunda yapılan deniz şenlikleri öncelikle almak üzere kayda değer yarış günlerinde Acar Motoru ve Ertuğrul Yatı, Atatürkün yarışları en iyi biçimde izleyebileceği yere gelirdi Büyük önderin bu yarışları izlemeye gelmiş olması hiç kuşkusuz denizciler için de farklı bir coşku, şevk ve kibir kaynağı olurdu
Atatürk; İran Şahı Rıza Pehlevi, İngiliz Kralı VIII Edward ve Ürdün Kralı Abdullahı da Ertuğrul Yatında ağırlamıştır 1938 yılında Kral VII Edward İstanbulu ziyaret ettiğinde bacadan dökülen kurum Majestelerinin beyaz pazenlerini kirletince, Atatürk Ertuğrulun hurdaya gönderilmesine karar vererek yeni bir cumhurbaşkanlığı yatı araştırılması için dikte vermiştir
Başbakan Celal Bayar'ın fazla yakın ahbapları olan Zeki Rıza Sporel ile Mahmut Baler, İstanbul'da YunIs'in temsilciliğini yapıyorlardı Akıllı Rıza Bey de, İngiliz Vitol ailesinin kızı ile evliydi Eşinin kardeşleri de İngiliz Konsolosluğu'nda çalışıyorlardı
Bu iki İngiliz'in, satılan yattan bahsederek Zeki Rıza Bey'i haberdar etmesi ve Rıza Beyin de, o sırada Atatürk için bir yat alınması girişiminde yer alan Celal Bayar'a durumu anlatması ile hükümet Savarona'nın satışından farkında olmuştur Araştırmalar sonucu İngilterenin Southampton limanında satışa çıkarılan özgün Savarona yatı Atatürk için uygun görülmüştür
Hanımefendi Cadwallader görüşmeler sonunda, takdir edip hayranı olduğu Atatürkün kullanabilmesi için gemiyi imalat değerinin fazla aşağı ucuz bir fiyatla Türk hükümetine satmıştır
Ama Alman tekniğinin bir harikası olan Savarona'yı elinden kaçırmak istemeyen Almanya, Krupp firmasının desteği ile Savarona Yatı'na haciz koyar Fakat sonra, Atatürk'e aleyhinde büyük sempatisi olan Amerika'nın o zamanki başkanı Roosvelt, Savarona Yatı'nın üzerindeki Almanya'nın koymuş olduğu hacizin en kısa zamanda kaldırılarak, Türkiye'ye satılmasını; huysuz halde o sıralarda, New York Limanı'nda yer alan ünlü Alman transatlantiğinin haczedileceğini Hitler'e bildirir Sonunda Almanya haczi kaldırarak, Savarona'nın Hamburg Limanı'ndan çıkmasına müsade verir
Bundan sonra Amerikan bandırası ile İngiltere'nin Sauthampton Limanı'na getirilen Savarona'ya, 24 Mart 1938 tarihinde Türk Bayrağı çekilerek, satın edinmek için gelen heyet üyelerine (Londra Büyükelçimiz Fethi Okyar, Cumhurbaşkanlığı Başkatibi Hasan Rıza Soyak, Hava Müsteşarı Sadullah Güney, Meslek Bankası Genel Müdürü Muammer Eriş, Etibank Genel Müdürü İlhami Nafiz Pamir) teslim edilir
12041938 tarihinde her türlü hazırlığını yapmak üzere İngiltere'nin Southampton limanından baştan Almanya'nın Hamburg Limanı'na gelen Savarona Yatı, bazı döşemeleri yenilendikten sonra 22051938 tarihinde Gemi Süvarisi Sait Özege ve 45 karakter personeli ile İstanbul'a hareket etti Atatürkün ölümcül hasta olduğu sırada 01 Haziran 1938 Çarşamba günü saat 630'da Florya önlerinde demirleyen Savarona, benzer gün saat 1230'da hareket ederek 1345'de Dolmabahçe Sarayı'nın önünde demirlemiştir
Atatürk benzer gün saat 1530'da yanına Hasan Rıza Soyak, Salih Bozok, Kılıç Ali ve Yaver Celal olduğu halde, Acar motoru ile Savarona Yatı'na gelmiştir
Atatürk evvelce planları görmüş ve yatı fazla beğenmişti Son zamanlarda gitgide artarak çoğalan rahatsızlığı nedeniyle pek sevdiği bu yatta çoğu zamanını yatakta geçirdi Bir gün şöyle dedi:Bir çocuk oyuncağını bekler gibi bu yatı beklemiştim Mezarım mı olacak bu tekne benim?
Atatürkün Savaronada geçirdiği altı hafta her tarafında, kabine toplantıları düzenlendi, Romanya Kralı Carol da dahil almak üzere manâlı konuklar, devlet başkanları ağırlandı
Atatürk'ü vefat yatağına Savanora'daki kamarasından bir koltuk içinde oysa götürebildiler Yat Dolmabahçe Sarayı önünde boynunu bükerek Atatürk'ü gereksizce bekledi Atatürk, 10 Kasım 1938de Dolmabahçe sarayında öldü
Mustafa Kemal Atatürkün aziz naaşı, 19 Kasım günü, İstanbuldan İzmite Türk ve tanıdık olmayan Harp gemilerinden oluşan bir donanma refakatinde götürüldü Denizde cenaze törenine katılan, Yavuz muharebe kruvazörü, Galibiyet, Tınaztepe muhripleri, Dumlupınar, Gür denizaltı gemileri, Doğan, Martı hücumbotları yanına, Savarona yatı da törene katılarak korteje İzmite dek eşlik etti
Savarona yatı Atatürkün ölümünden daha sonra, Ulaştırma Bakanlığının, 381939 tarih, 16502115 sayılı emirleriyle define namına İstanbul limanı gemi sicil defterine 2051 sicil numarasıyla tescil edildi
Yat Cumhurbaşkanı İsmet İnönü döneminde de Cumhurbaşkanlığı yatı olarak korunduKanlıca koyunda uzun vakit dingin yatan Savarona yatının 1951 yılında donanmaya devredilerek, okul gemisi olarak kullanılmasına karar verildi Gemi kısa bir zaman İstinyede havuza alındı, daha sonra da Haliçte havuza alınarak, gerekli bakımı, tamir ve tadilatı yapıldı bu arada baş ve kıç kısmına ikişer adet top yerleştirildi Gemi, bir müddet Haliçte, Kasımpaşadaki tarihi anhane binasının önünde demirli kaldı2 Temmuz 1951 tarihinde Savarona yatı Deniz Kuvvetleri Komutanına devredilerek mektep gemisi olarak kullanılmaya başlandı
70 gün süren ilk inceleme ve tatbikat gezisini, 65 öğrenciyle 1 Ekim 19518 Aralık 1951 tarihleri aralarında, Hindistanın Bombay şehrine yaptı Gemi komutanı, Dz Alb Vedat Burak komutasında, İstanbuldan hareketle, Mısırın İskenderiye limanını 3 gün ziyaret ettikten daha sonra, Süveyş kanalını geçerek, Suudi Arabistanda Ciddede, daha sonra Adende 3 gün, Pakistanın Karaçi limanında 5 gün kaldıktan daha sonra Bombaya vardı Dönüşte İskenderun, Antalya ve İzmire uğrayarak İstanbula demirledi
Bu uzun gezisinde Savarona okul gemisi şanlı Türk bayrağını uğradığı ülkelerin sularında dalgalandırmış, bu ülkelerle aramızda kardeşlik, arkadaşlık bağlarını kuvvetlendirmiştir
Savaronada, uzun vakit Atatürkün kullanmış olduğu özel daire eşyalarıyla birlikte müze olarak muhafaza edildi
Savarona yatı, Heybeli ada açıklarında 3 ekim 1979 sabahı çıkan yangın sonucu ağır bir şekilde zarar gördü Gölcük tersanesinde 6 ay içinde onarılan gemi, bir müddet daha mektep gemisi olarak hizmete devam ettikten sonra kadro dışı bırakıldı
Savarona mektep gemisinin yangından kurtarılabilen bir kısım eşyası 1986 yılında, teşhir edilmek üzere İstanbul Deniz Müzesine devredildi Atatürkün Savarona yatında kalmış olduğu 54 gün süresince kullandığı karyola, komodin ve komple yatak takımları da Deniz Müzesinde, müzenin Atatürk salonunda teşhir edilmektedir
1989 yılında Savaronayı hurdaya sonuç kararı alındı; ancak Kahraman Sadıkoğlu son dakika kararıyla yatı 49 yıllığına kiraladı ve Savaronayı önceki görkeminden daha iyi bir ülkü kavuşturmak için çok mücadele isteyen her yerde döşeme işine başladı İçi Donald Starkey kadar tasarlanan yatı yenilemek için 425 işçi takriben üç sene çalıştı Toplam restorasyon bedeli yaklaşık 25 milyon dolar kadardır
Savaronanın içinde Atatürkün kütüphanesi ve yatak odasıyla birlikte 19 suit bulunuyor Süper lüks döşenen suitlerin bazılarının genişliği 50 metrekareye ulaşıyor Savaronanın içinde yer alan Türk Hamamında kullanılan Mermerlerin ağırlığı ise 260 ton dur
Yatın en geniş salonu ilk olarak bulunup ve burası bununla birlikte yemek salonu görevi de görmektedir Salonda gerçek XV Lui'ye ait yemek masası ve 12 iskemlesi vardı Köşede gayet hoş bir şömine ve karşısında antika bir komodin ile siyah orjinal bir etejer bulunuyordu Anında bitişiğinde Atatürk'ün kısa bir zaman için alıştırma odası olarak kullandığı, çok şık ve çok güzel döşenmiş bir birim vardı, içinde de yaklaşık 1500 kitaptan oluşan bir kütüphanesi vardı Yat sahibinin kullanacağı tüm kapı kulpları, banyo muslukları ve diğer madeni aksam, altın kaplama idi
Tekne safrası civalı olarak yapılarak 90 derece yatmadıkça devrilmemesi sağlanmıştır *
