Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Yeryüzünde, rüzgarları da meydana getiren bir hava dolaşımı mevcuttur Birçok astronom ve fizikçi, bu hava dolaşımı ile ilgili görüşlerini ortaya atmışlardır Hava dolaşımı ile ilgili fikirler, genelde klasik ve modern görüş olarak ikiye ayrılır
Klasik görüşe göre; Ekvator ’un artı ısınmasından dolayı oluşan termik hain basınç kuşağı ve kutupların fazla soğumasından dolayı oluşan termik yüksek basınç kuşağı ortaya çıkmış bu düzensizlikten dolayı kuzeygüney yönü olan bir hava akımı doğmuştur Yani bu hava dolaşımın temel sebebi basınç farkıdır Yer yuvarlağının dönmesinden dolayı ekvator ile kutuplar arasındaki hava dolaşımı sapmaya uğrar Sapmaya uğrayan hava üst troposferde yığılıp yüksek basınç oluşturur Bu yüzden hava burada alçalır ve enerjik bir antisiklon doğar Bu kuşak subtropikal yüksek basınç kuşağı olarak adlandırılır
Subtropikal yüksek basınçlardan kuzeye ve güneye dürüst yeryüzünden rüzgarlar eser 30 enlemlerden Ekvator ’a içten esen bu rüzgarlara alizeler adı verilir Alizeler Kuzey Yarım Küre ’de kuzeydoğu, Güney Yarım Küre ’de güneydoğu yönüne dürüst eser Aynı şekilde 30 enlemlerden kutuplara dürüst da bir rüzgar eser Bu rüzgarlara ise batı rüzgarları adı verilir Soğuk yelken direği bölgelerinden basıncı düşük sıcak hava bölgelerine (60enlemlere) içten esen rüzgarlara ise yelken direği rüzgarları adı verilir
Hava dolaşımına etki eden bu basınç merkezleri dışarıya öteki etkili olan faktörler ise; güneş hareketlerinin etkisi, kara ve denizlerin öbür ısınmalarından doğan basınç farkı, termik ve devingen basınç merkezleridir
Yeni (çağdaş) görüşü savunan CGRossby ve arkadaşları (SPetterssen, RCSutcliffe, HFlohn) ise klasik görüşün birçok gerçeği aydınlatmadığını düşünüp 1947 ’de yeni bir zihin ortaya atmışlardır Modern görüşe tarafından, genel hava dolaşımının asıl sebebi basınç farkları olmayıp; tamamen tropiklerin artı ısınması ve kutupların artı soğumasıdır Bu iki bölge arasındaki sıcaklık farkından dolayı yatay hava hareketleri doğmuş olup, Ekvator ’dan kutuplara içten sıcak hava, kutuplardan Ekvator ’a içten soğuk hava sokulmaya başlamıştır Alışılmış görüşe göre düşey hava hareketleri görülürken, çağdaş görüşte bu akıl en ince ayrıntısına kadar reddedilmiş ve yatay hava hareketlerinin görüldüğü benimsenmiştir
Klasik görüşe göre; Ekvator ’un artı ısınmasından dolayı oluşan termik hain basınç kuşağı ve kutupların fazla soğumasından dolayı oluşan termik yüksek basınç kuşağı ortaya çıkmış bu düzensizlikten dolayı kuzeygüney yönü olan bir hava akımı doğmuştur Yani bu hava dolaşımın temel sebebi basınç farkıdır Yer yuvarlağının dönmesinden dolayı ekvator ile kutuplar arasındaki hava dolaşımı sapmaya uğrar Sapmaya uğrayan hava üst troposferde yığılıp yüksek basınç oluşturur Bu yüzden hava burada alçalır ve enerjik bir antisiklon doğar Bu kuşak subtropikal yüksek basınç kuşağı olarak adlandırılır
Subtropikal yüksek basınçlardan kuzeye ve güneye dürüst yeryüzünden rüzgarlar eser 30 enlemlerden Ekvator ’a içten esen bu rüzgarlara alizeler adı verilir Alizeler Kuzey Yarım Küre ’de kuzeydoğu, Güney Yarım Küre ’de güneydoğu yönüne dürüst eser Aynı şekilde 30 enlemlerden kutuplara dürüst da bir rüzgar eser Bu rüzgarlara ise batı rüzgarları adı verilir Soğuk yelken direği bölgelerinden basıncı düşük sıcak hava bölgelerine (60enlemlere) içten esen rüzgarlara ise yelken direği rüzgarları adı verilir
Hava dolaşımına etki eden bu basınç merkezleri dışarıya öteki etkili olan faktörler ise; güneş hareketlerinin etkisi, kara ve denizlerin öbür ısınmalarından doğan basınç farkı, termik ve devingen basınç merkezleridir
Yeni (çağdaş) görüşü savunan CGRossby ve arkadaşları (SPetterssen, RCSutcliffe, HFlohn) ise klasik görüşün birçok gerçeği aydınlatmadığını düşünüp 1947 ’de yeni bir zihin ortaya atmışlardır Modern görüşe tarafından, genel hava dolaşımının asıl sebebi basınç farkları olmayıp; tamamen tropiklerin artı ısınması ve kutupların artı soğumasıdır Bu iki bölge arasındaki sıcaklık farkından dolayı yatay hava hareketleri doğmuş olup, Ekvator ’dan kutuplara içten sıcak hava, kutuplardan Ekvator ’a içten soğuk hava sokulmaya başlamıştır Alışılmış görüşe göre düşey hava hareketleri görülürken, çağdaş görüşte bu akıl en ince ayrıntısına kadar reddedilmiş ve yatay hava hareketlerinin görüldüğü benimsenmiştir
