Atom Modelleri Konusu

Atom Modelleri Konusu


DALTON ATOM TEORİSİ

imagesatommodellerikonusu5b02d3857d256

Kimyasal birleşmenin yukarıdaki iki yasasından yararlanan John Dalton 1803 1808 tarihleri arasında bir atom kuramı geliştirdiDalton Kutlenin Korunumu Yasası ve Sabit Oranlar Yasasından yola cıkarak maddeyi oluşturan ve onun butun ozelliklerini gosteren cok kucuk parcacıkların olduğu yorumunu yaparak Katlı Oranlar Kanununu ortaya atmıştır:

Katlı Oranlar Kanunu, iki element birden fazla bileşik oluşturuyorsa, birinin belli bir miktarına karşılık, diğerinin değişken miktarları arasında kucuk ve tam sayılarla ifade edilen bir oran vardır, şeklinde tanımlanabilir

Katlı Oranlar Kanunu, kimyasal elementlerin atom adı verilen parcalanamaz parcacıklardan oluştuğunu ve her elementin atomlarının kutlesinin aynı olduğunu gosterir

Daltona gore:

1 Bir elementin butun atomları şekil, buyukluk ve kutle yonuyle aynıdır

2 Atomlar ici dolu kureciklerdir

3 Bilinen en kucuk parcacık atomdur

4 Atomlar parcalanamaz, yeniden oluşturulamaz

5 Atomlar belirli oranlarda birleşerek molekulleri meydana getirir Elementin butun atomları aynı olduğu gibi bir bileşiğin de butun atomları aynıdır

Dalton teorisinde pek cok yanlışlık ve eksiklik olmasına rağmen cok onemlidirKendisinden sonra gelen bilim adamlarına bir kapı aralamış, fikir ortaya atarak tartışılmasını sağlamıştır Boylece daha doğruya ulaşma imkanı sağlamıştır


Dalton Atom Teorisindeki Eksiklik ve Hatalar :

1 Bir elementin butun atomları aynı değildir O donemde notron tanecikleri tespit edilemediği icin izotop atomların farkına varılamadı Bir elemente ait butun atomların proton ve elektron sayısı aynı olmak zorundadır Notron sayısı farklı olsa da aynı elemente aittir, fakat farklı atomdur

2 Atomların ici dolu değildir Aksine boşluklu yapıya sahiptir

3 Bilinen en kucuk parcacık atom değildir Gunumuzde atom cekirdeğini oluşturan 70 ceşit parcacığın var olduğu ve bunların bilinen 50 hareketinin olduğu ifade edilmektedir

4 Bir elementin butun atomları aynı olmadığı gibi bir bileşiğin butun molekulleri de aynı değildir

THOMSON ATOM MODELİ

imagesatommodellerikonusu5b02d3868ce78

Havası alınmış tuplerin iki ucuna yerleştirilen elektrotlara (katot ve anot) yuksek gerilim uygulandığında katottan anoda doğru ışınların yayıldığını ve bu ışınların manyetik alanda da pozitif kutbun etkisiyle sapmaya uğradığını tespit etmiştir Katot ışınları adı verilen bu ışınlar negatif elektrikle yukluydu Thomson, bu ışınların sapmalarından yararlanarak yukkutle oranlarını hesapladı Bu oran, iyonların olculen yukkutle oranlarına gore cok buyuktu Bu sonuca gore katot ışını birimleri negatif yuklu, cok kucuk kutleli atom ici parcacıklardı Atomda negatif () yuklu parcacıklar olduğuna gore pozitif (+) yuklu parcacıklarda, yani protonlarda olmalıydı

Bu tespitlerden sonra Thomson atomda (+) ve () yuklu parcacıkların var olduğunu ve bunların atomda rasgele dağıldığını ifade etmiştirRasgele dağılmayı da uzumlu kek orneğiyle izah etmiştir


Thomson atom teorisine gore:

1Atom protonlardan oluşmuş kure şeklindedirProtonlar (+1) birim yuke,elektronlar ise (1) birim yuke sahiptir

2Elektronlar atomun icinde homojen olarak dağılmıştır

3Notr atomda proton sayısı kadar elektron bulunmaktadır

4 Elektronların kutlesi protonların kutlesinden cok kucuktur Bu nedenle ihmal edilebilir

5 Protonlar ve elektronlar atomda rasgele dağılmıştır


RUTHERFORD ATOM TEORİSİ

imagesatommodellerikonusu5b02d387a05f9

Rutherford cok ince (106 cm) altın levhaya alfa (α) tanecikleri (Helyum cekirdeği) gondermiştir Bu taneciklerin cok az bir kısmı aynen yansırken bazıları belli acılarla yansımış fakat buyuk bir bolumu aynen gecmiştir


Yapılan deney sonucuna gore :

1 Atomdaki pozitif(+) yukler cekirdek denen cok kucuk bir bolgededir

2 Alfa (α) taneciklerinin sapmasına yol acan yoğun kesim cekirdekte toplanmıştır

3 Cekirdekteki yuk miktarı, bir elementin butun atomları icin aynı, farklı atomları icin farklıdır

4 Elektronlar cekirdekten oldukca uzakta yer alırlar Elektronların bulunduğu hacim, cekirdeğin bulunduğu hacimden cok buyuktur Atomun buyuk bir kısmı boşluklu yapıya sahiptir

BOHR ATOM MODELİ

imagesatommodellerikonusu5b02d388b1ae5

Bohr yaptığı calışmalarda Rutherford atom modeline gore,elektronların cekirdek etrafında donmeleri ile enerji yaymaları sonucunda enerjilerinin azalacağını ve cekirdek uzerine duşeceklerini hesapladı, fakat boyle bir elektron duşmesi gercekleşmediği icin Rutherford atom teorisinin bazı yanlışlıklarının olması gerektiğini fark etti ve bu teoriye bazı eklemeler yaptığı yeni bir atom modeli ortaya attıRutherford, elektronların cekirdekten oldukca uzakta yer aldığını ifade etmişti Bohr da elektronların ne kadar uzakta yer aldıklarını, cekirdek etrafındaki hareketlerini ve enerjilerini incelemiştirAraştırmaları 1H, 2He ve 3Li+ gibi kucuk atom ve iyonlar uzerinde olmuşturElde ettiği sonuclar kucuk atomlar icin doğru iken buyuk atomlar icin hatalı olmuştur


Bohr Atom Teorisine Gore:

1 Elektronlar cekirdek cevresinde rasgele dairesel bir yorungede değil, cekirdekten oldukca uzakta sabit bir enerjiye sahip dairesel yorungelerde hareket ederler

2 Elektronlar cekirdek etrafında sabit enerjili dairesel yorungelerde (orbitallerde) hareket ederler Bu yorungelere Enerji Seviyesi adı verilir

3 Bohr atom kuramına gore, hidrojen atomunun 1 elektronu en duşuk enerji duzeyi olan n 1 de bulunur Buna Temel hal denir Elektron temel halden uzaklaştırılırken n 2, n 3, n 4 hallerinden birine getirilirse uyarılmış olur Uyarılmış halde elektronun enerjisi daha fazla olurDaha az enerjili (uyarılmış) duruma gore kararsızdır Elektrona verilen enerji kaldırıldığında duşuk enerjili uyarılmamış (kararlı duruma) hale gecer Bu sırada iki enerji seviyesi farkı kadar ışın yayınlar Elektronlar yuksek enerji duzeyinden duşuk enerji duzeyine gecerken enerji yayarlar Duşuk enerji duzeyinden yuksek enerji duzeyine gecerken de enerji alırlar



NOT: Bir atomun elektronları dışardan enerji alarak yuksek enerji duzeyine yukselirse bu atoma uyarılmış atomdenir Bu olaya uyarılma denir Uyarılmış atom (bilgi yelpazesinet) yuksek enerji duzeyinden duşuk enerji duzeyine gectiğinde iki enerji duzeyi arasındaki enerji farkına eşit bir ışık (foton) yayınlarBu yayınlanan ışınlar her element icin karakteristik ozellik gosterirYayınlanan ışının şiddetine gore cisimlerin bazılarını mikroskop bazılarını ise gozumuzle gozlemleyebiliriz

Gozumuz yayınlanan bu ışınların sadece dalga boyu(λ ) 710−5 cm olan kırmızı ışık ile 4,510−5 cm olan mor ışık arasındaki kısmı gorurDaha kısa dalga boylu ışımaları duyu organlarımızla algılayamayız


4 Cekirdekten uzaklaştıkca elektronun enerjisi de artar Elektronlar, bulundukları enerji seviyesinin enerjisine sahiptir Enerji seviyeleri atom cekirdeğine yakınlığına gore n 1, 2, 3, 4, 5, 6 gibi tamsayılarla veya K, L, M, N, O, P, Q gibi harflerle ifade edilirler



Yorunge sayısı olmak uzere yorungenin sahip olduğu enerji; 18

En 2,1810 J bağıntısı ile bulunur

n2


netten alıntı