Ayağımı yerden kessin dönemi bitti

Fiyat grafiğinde de süratli bir yükseliş başlayınca tüketici ikinci eli yatırım fırsatına dönüştürdü. Böylelikle ayağımı yerden kessin devri de sona erdi. EBS Danışmanlık dataları de yükselen talebi ortaya koydu. 2018 nazaran yüzde 40 artan talep, ikinci eli 7.7 milyon adede taşıdı.

Otomotiv sektörü 2018 yılında yaşadığı krizin akabinde, 2019 yılında da daralmadan kurtulamadı. Yapılan faiz indirimleri 2019’un son 3 ayında pazarı harekete geçirdi ancak, 350 bin adetlere nazaran plan yapan markaların stokları kurtarmadı. Yeni yılda artırım korkusu, hurda indirimi, mevduat faizleri ve kredilerdeki düşüş ile birlikte satışlar 480 bin düzeyini neredeyse yakaladı. Düşen alım gücünün de tesiriyle ikinci el araç trafiği de epeyce ağır bir yılı geride bıraktı. Hurda indiriminin uygulanması otomotiv pazarını gençleşmesini hedefliyordu. Lakin, hiç de umulan olmadı.

İkinci el araç pazarı 2019 yılında 2018’e nazaran, yüzde 13,5 büyüdü. En fazla talep ise 8 yaşındaki modellere oldu. Böylelikle hurda indirimiyle gençleşelim derken, öbür etkenler pazarı uygunca yaşlandırdı. EBS Danışmanlık data Türkiye’nin ikinci el araç karnesini ortaya koydu. Ülkede 2019 yılında 7 milyon 792 bin 775 adet ikinci el araç satıldı. Daha doğrusu el değiştirdi. Geçen yılın birebir periyodunda ise bu sayı 6 milyon 861 bin 466 idi. EBS Danışmalık dataları, modellerin yaş tercihini de paylaştı. Bahsettiğimiz üzere ikinci elde en fazla tercih edilen 8 yıllık araçlar toplamda 234 bin 621 adetten 460 bin 564 adede ulaştı. Patlama yapan yaş aralığı 2018’e nazaran yüzde 96,3 büyüdü.  

Yıl içinde 8 yaşı 9 yıllık modeller takip ederken toplamda tablo değişti. Listenin ikinci sırasına 4 yaş modelleri yerleşti. Geçen yıla nazaran yüzde 40’ın üzerinde büyüyen 4 yaş satışı, 364 bin 658 adetlerden 512 bin 653 adetlere çıktı. 9 yıllık modeller de birinci 3’e yerleşti. Geçen yıl 252 bin 215 bin adet 9 yaş modeli satıldı. Geçen yılın birebir periyodunda ise bu yaş aralığı 181 bin 970 adet düzeyine bulunuyordu. 9 yaşındaki modellerin toplamda geçen yıla nazaran, yüzde 38,60 oranında büyüdü.  

En fazla kaybı ise 1 yaşındaki araçlarda. Yüzde 31,7 oranında daralma yaşayan 1 yaş modellerini, 1 yaş altı ve 6 yaşındaki araçlar takip etti. EBS Danışmanlığın hazırladığı rapora nazaran, 1 yaş araç satışı 2019’da 215 bin adet, 1 yaş altı ise yalnızca 46 bin adet olarak gerçekleşti. 6 yaşındaki araçların tercih oranı ise 14 geriledi. 

Dala ait tahlillerde bulunan EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin, pazar hakkında şöyle konuştu: “2019 yılında da değişen bir şey yok. 2017 yılında satılan her sıfır arabaya karşılık 7,18 adet 2’nci el araba satılırken, 2019 yılında oran 16,08 adete çıktı. 2017’den bugüne sıfır araba satışları yüzde 46,42 daralırken, ikinci el araba pazarı yüzde 19,99 büyüdü. Sıfır satış karşılığı ikinci el araba satış oranı İstanbul’da 4,76’dan 8,18 adede çıkarken, Ankara’da 13,12 adetten 19,35 adede, İzmir’de ise 11,67 adetten 17,88 adede ulaştı. En yüksek oranlar 65,41 ile Karaman ve 59,10 adet ile Niğde vilayetinde gerçekleşti.” 

STOK BİTTİ TALEP ARTTI

Garenta ve ikinciyeni.com Genel Müdürü Emre Ayyıldız, yaşanan fiyat artışları nedeniyle, son bir yıldır tüketicilerin arabaları bir yatırım aracı olarak görmeye başladığını söyledi. Emre Ayyıldız “2018 Haziran’ında başlayan kur ve faiz hareketi, sıfır araba ve hafif ticari araç pazarının bir evvelki yıla nazaran yüzde 35 daralmasına neden oldu. Bu olumsuz ortama karşın ikinci el dalının satışları, bir evvelki yıla nazaran artış gösterdi. Bilhassa 2019 yılı temmuz ayından itibaren Merkez Bankası’nın faiz düşürme aksiyonu ile birlikte, gösterge faizlerinin yüzde 24’lerden yarıya inmesi, uzun mühletten beri ötelenen araba gereksiniminin karşılanmasını sağladı. Sıfır araba pazarında, araba markalarının elinde talebi karşılayacak stok olmaması, araba satın almak isteyenleri ikinci el kesimine yöneltti” dedi.

‘100 BİN LİRA BARAJI YOK SATIYOR’

Sıfır araba fiyatlarında yaşanan artış ve ithal modellerdeki stok badiresi, yılın birinci günlerinden itibaren ikinci el arabalara olan ilgiyi daha da artırdı. 100 bin TL’ye kadar olan ikinci el arabalar pazarda neredeyse yok satıyor. İkinci el pazarını pahalandıran Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın “Bazı ikinci el araba modellerinde, geçtiğimiz yıl ile kıyaslandığında yüzde 60’a varan artışlar yaşandığını görüyoruz. Hatta ‘0’ kilometre fiyatına da yaklaşan ikinci el araçlar var. Bu artışlar ikinci el araçların bedelli bir yatırım enstrümanı olarak görülmesine yol açıyor. O denli ki, 12 ayda bu türlü bir getiriyi sunabilen diğer finansal enstrüman yok. Buradan hareketle tüketici aracının pahalanmasını bekliyor ve satmıyor. İkinci el araç tedarikini epeyce azaltan bu sebep, fiyatların yükselmesindeki ana etken olarak öne çıkıyor. Bunun yanında, sıfır araba fiyatlarındaki artış, filo kiralama şirketlerinin araç parklarını elinde tutması ve ithal modellerdeki stok düşünceleri pazardaki artışa neden olan etkenler ortasında yer alıyor” tabirlerini kullandı.

Ali Yıldırım/KArar