aynaya bakmak bebeklerin aynaya bakması bebeğin aynaya bakması bebeği baktırmak bebek baktırılır mı aynayla ilgili hoş sözler Aynaya hiç bakmamak değin çok görmek da psikolojik bir sorun Böyle ırk dış görünümleriyle ilgili takıntılara kapılıyorlar Acıbadem Hastanesi Psikiyatri Konsültanı Doç Dr Ece Orhon, tıp dünyasında dismorfofobidiye bilinen, halk aralarında ise ayna hastalığıolarak bilinen hastalıkla ilgili soruları yanıtladı Dismorfofobi nedir? Bu rahatsızlık 100 yıldan beri tanınmaktadır Tanımlama olarak, kişinin fizik görünüşündeki gerçek lakin değersiz bir kusur ile ileri derecede meşgul olmasıdır Misal olarak, burnun uzun yassı ya da eğri olması, saçların çok seyrek, kıvırcık, göğüslerin çok büyük, sarkık veya ufak olması gibi bir kusurla, kişinin sürekli uğraşmasıdır Bu kişiler huzursuzluk duydukları bu duruma aleyhinde kaygı da duyar Diğer kişiler bu kusur ya da kusurların hiç önemi olmadığını söyleseler de, kişi takıntısından vazgeçmez Psikiyatride karoser dismorfik bozukluğuna (VDB) giren bu koşul bir değişiklik anksiyete bozukluğudur Bu bozukluk olanlarda nasıl göründüklerine dair bilişsel çarpıklıklar vardır Bu kişilerde var olan kusur hakkında çarpıtılmış bir seziş oluşmakta, bu durum sonunda takıntıya dönüşmektedir VBD sosyal yaşam ve diğer alanlarda kişinin hayatında önemli bezginlik ve gerilemelere yol açmaktadır Hastalığın ortaya çıkış nedenleri nelerdir? Bu koşul genellikle buluğ çağı ve gençlik yaşlarında ortaya çıkar Karakter gelişiminin ve özgüvenin tam oturmadığı, kişiliğini arama yerleştirme dönemlerine denk düşmektedir Gençler, dış görünüş, kilo ve fiziki bir kusur üzerinde fazla dururlar Orta sınıf ailelerde yetişen gençlerde sıklıkla görülür Çekicilik arayışları, bir ünlüye benzeme ricası, o şahısların bazı fiziki özelliklerine fazla hayranlıklar, arkadaşlar arasındaki örseleyici etkileşimler, küçümseyen tutumlar genci maddi görünümünü incelemeye yöneltebilir Güvensizlerin hastalığı Bu hastaların kişilik portresi nasıldır? Çoğunlukla takıntılı, titiz, kendi bedenlerini sürekli inceleyen, güvensiz, üzüntülü ve değişik ruhsal çatışmalar içinde olan kişilerdir Gövde dismorfik bozukluğunun belirtileri nelerdir ve en çok hangi organlarda görülür? Bu şart kişide, aynaya fazla bakmak ya da reddederek hiç bakmamak şeklinde görülebilir Eğer ayna ile çok meşgul ise ikiüç ayna yardımı ile durmadan sorunlu bölgeyi inceler Kusurlu bulduğu yeri kamufle etmek için büyük bir çaba içine girer Makyaj, şapka, elen, peruk kullanır Kusurlu bulduğu cisim kısmını başkalarınınki ile mukayese eder Bu kişiler, dermatoloji, cerrahi veya plastik cerrahi gibi bölümlerden devamlı destek talep eder Bu uzmanlar kişiyi psikiyatra gönderdiklerinde, bu öneriyi reddeder veya doktor değiştirirler Kendilerini diğer kişilerin yanına mahcup, ezik ve güvensiz hissederler En çok şikâyet edilen organlar saç, cilt, burun, meme, kalça, baldır ve penistir Hastanın insan ilişkileri nasıl olur? Çekingen ve izole olarak yaşamayı seçim ettiklerinden, insan ilişkilerinde başarılı oldukları söylenemez Bu koşul karşı tür ilişkileri için de geçerli olacaktır Direk vakalar nelerdir? Ceset dismorfik bozukluğu vakaları, fazla takıntılı ve tedirgin olup, aralıksız aynı düşüncenin civarda dönerler Depresyonlar, obsesyonlar ya da kilo ile ilgili takıntıları olursa yeme bozuklukları ile birlikte görülebilir Hipokondriazis, paranoya cisim imajı bozuklukları ile karışabilir İleri vakalarda paranoyadan karışıklığa itmek kuvvet olur İntihar düşüncelerine rastlanabilir Kimlerde daha sık görülür? id Son çalışmalarda kadınlarda ve erkeklerde görülme oranı eşdeğer bulunmuştur Genç, çalışmayan ve hiç evlenmemiş kişilerde daha sık görülür Reklamlar bu hastalığı tetikler mi? Televizyon ve basında haber olarak manken ve ünlü şahısların yaptırdıkları estetik ameliyatlar, sektöründe hatasız alımlılık kavramının öne çıkarılıp kullanılması, tüm dünyadaki artistler, mankenler hakkında sürekli data verilmesi ve onlara özenme, onlara benzeme isteği ve çabaları bir ölçüde güzellikle ilgili hoş çabalar olabilir Bunun sonucunda bir takım kişilerde incelik, saç modeli, burun, yüz şekli gibi takıntılar ön plana çıkar İzledikleri, onu kendisinde daha çok kusur aramaya yöneltebilir Ancak, bizim konumuz olan beden dismorfik bozukluğu'nda (VDB), rahatsızlık söz konusudur, özenme ve taklit etmeden daha ileri ve önemli bir durumdur Yalnızca hap yeterli değil VDB psikolojik mi, hormonel mi? Bu hastalığın beyindeki kimyasal ve genetik bozuklukla ilgili olduğunu söyleyen görüşler vardır Bizzat, ailelerinde depresif, obsesif, paranoid kişilerin ve anksiyete bozukluklarının varlığı, böyle düşüncelerin ve hastalığın gelişmesine yerinde etraf yaratmaktadır Tedavi şekli nasıldır? Beden dismorfik bozukluğu'nun tedavisinde belli başlı girişim, psikoterapi ve hap tedavisidir tek başına hap tedavisi bu hastalığı iyi etmemektedir İlaçlar kişiyi daha uysal kılıp takıntılardan uzaklaştırırken, kişinin terapiye yatkınlığını ve işbirliğini artırır Bu ilaçlar doğruca somut takıntılar, gerilim, anksiyete ve bunalım belirtileri ortadan kaybolurken, kişinin düşüncelerini daha realist ve kontrollü kılar Bir Takım ileri vakalarda bu ilaçların yaşam kurtarıcı yardımları da olur Bu vakalar takıntılarının yoğunluğuna alt olarak derin bir elem ve acı içindedir ve intihara dek gidebilen girişimleri olabilir İlaçlardan ve terapiden yararlanırlar Bu konuda uzmanlaşmış kişilerce uygulanan tavır tedavileride yararlı olabilir Istenmeyen organların ameliyatla düzeltilmesi, bu hastalıkta bir çözüm mü? Aslında düzeltilmesi gereken bir kusurun varlığında dermatolojik, ortopedik veya estetik cerrahi girişimler yardımsever olabilir bununla birlikte, ameliyat bu kişilerin zihinlerine sabit olan kalıcı cisim imajı kusurunu ortadan kaldıramamakta, ameliyat sonrasında beklediğini bulamama, mutsuzluk, ağır bunalım, sosyal izolasyon, içe kapanma veya doktorlara karşın paranoid düşünceler gelişebilmektedir