Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Az yemenin dindeki onemi ve faydaları
Az yemenin yararları ve onemi
Az Yemekle İlgili Hadisler
Az yemek yemenin dindeki onemini, az yemekle ilgili hadisleri ve az yemenin yararlarını aşağıdaki yazıda bulabilirsiniz
Az yemede, kalbin (gonlun) safası, inceliği, hassasiyeti vardır Gonlun Hakk'a bağlılığı artar Cok yemede kalp katılığı oluşur; giderek kalbin nuru kaybolur Nitekim Peygamber Efendimiz'in şoyle buyurduğu rivayet edilir: Kalplerinizi cok yemekle oldurmeyin Fazla suyun ekinleri oldurduğu gibi, muhakkak fazla yemekle de kalp olurRasUli Ekrem (sas), karnını tamamen doyurmaz ve şoyle buyururdu: Mu'min, karnını tamamen doyurmaz(Darimi, Vesaya 1, hadis no: 108) Az yemek; insana tembellik, uyuşukluk ve ahmaklık veren fazla uykuyu giderir Nefis, aclıkla kırıldığı kadar hic bir şeyle kırılmaz Cok yiyenin gafleti artar O yuzden Peygamberimiz (sas) az yeme hakkında ısrarlı tavsiyelerde bulunmuştur: Adem oğlu, midesindenkarnından daha şerlifena bir kap doldurmamıştır Belini doğrultacak birkac lokmacık ona yeter Yok, birkac lokma ile yetinmeyecekse (nefsinin galebesiyle) ille de midesini dolduracaksa hic olmazsa onu uce ayırsın: (Karnının) Ucte birini yemeğe, ucte birini iceceğinesuya, ucte birini de nefesine (ayırsın; ucte birden fazlasına yemek koymasın) (Tirmizi, Zuhd 47, hadis no: 2381; İbn Mace, Etıme 50, hadis no: 3349)
Bu hadisi şerifte mide, oncelikle bir kaba ve icerisine bir şeyler konan zarfa benzetilmekte, boylece değer itibariyle duşurulmektedir Zira kap ve zarf, gaye değil; vasıtadırlar Kendi zatları sebebiyle değil; iclerine konan şeyler sebebiyle kıymet taşırlar Oyle ise onlar değil; iclerine konan şeyler asıldır Hadis, mideye ayrıca şerli sıfatı vererek ikinci bir değerden duşurmeye tabi tutmaktadır Yani mide, sıradan bir kap değil; zarar veren, şer getiren bir kaptır Mideyi cok doldurmanın dini, tıbbi zararları vardır; dengesiz, kalitesiz beslenmenin nice hastalığa sebep olması soz konusudur Kimin fikri fazla ise yemesi azdır; kimin tefekkuru azsa yemesi cok, kalbi de katıdır (Kutubi Sitte, c 11, s 126) Bu mal, tatlı ve hoştur Ama bilin; kim onu nefsani hırsla alırsa, yediği halde doymayan kimse gibi olur (Kutubi Sitte, c 11, s 126)
EbU Hureyre (ra) anlatıyor: Rasulullah (sas) kafir bir misafir ağırlamıştı Derhal onun icin bir kecinin sağılmasını emretti Keci sağıldı O kafir onun sutunu icti Sonra diğer bir kecinin daha sağılmasını emretti (adam doymadı) Bu sUretle tam yedi kecinin sutunu icti Adam yatıp, sabah olunca musluman oldu Rasulullah, bir keci sağılmasını emretti Adam onun sutunu icti, sonra ikinci bir keci daha sağıldı Fakat bunun sutunu tamamen icemedi Bunun uzerine Rasulullah (sas): Mumin bir mideye icer; kafir ise yedi mideye icer buyurdular (Buhari, Etıme 12; Muslim, Eşribe 186 2063; Tirmizi, Etıme 20 1820; Muvatta, Sıfatun Nebi 10 2, 924) Hadisin başka rivayetinde Bu gun o mumindir, bir tek mideye yedi Dun ise yedi mideye yemişti Kafir, yedi mideye yer, mumin ise tek bir mideye yer Ve artık musluman olan EbU Gazvana Senin dun yedi miden vardı; Bugun ise tek miden var! (Hadisin farklı rivayetleri icin bkz K Sitte, 11123)
Muhaddisler ve alimler, kafirlerin yedi mideye yemesi konusunda ceşitli goruşler ileri surmuşler, cidden cok yonlu değerlendirmeler yapmışlardır (Bu değerlendirmelerin ozeti olarak yedi sayfa tutarında acıklamalar icin bkz K Sitte, c 11, s 122128) Ulema bu konuda der ki: Hadisi şeriflerde, dunyalık (yemeicme) hususunda azlığa teşvik, bunda zuhd ve harama gitmeden elde edilene kanaat etmeye rağbet vardır Akıllı kimseler, hep aclığı ovmuşler, cok yemeyi zemmetmişlerdir Yeme hususunda insanlar uc kısımdır: Bir grup vardır, her yiyeceği, ihtiyac olsa da olmasa da yer Bu, cahil takımın amelidir Bir grup vardır, acıktığı zaman, aclığı ortecek kadar (aşırılığa kacmaksızın doyuncaya kadar) yer Bir grup da vardır ki, bunlar nefislerini aclığa mahkUm ederler, bu davranışlarıyla nefsin şehvetini kırıp, dizginlemek murad ederler Bunlar, yedikleri vakit ihtiyaclarını ortecek kadar yerler (Kutubi Sitte, c 11, s 128)
Peygamberimiz, aza kanaat etme ve az yeme ve beraber yiyenlerin sayısı arttıkca yemeğin bereketinin de artacağı konusundaki meşhur bir hadiste de şoyle buyurur: İki kişinin yiyeceği uc kişiye de yeter Uc kişinin yiyeceği de dort kişiye yeter (Buhari, Etıme 11; Muslim, Eşribe 178 2058; Tirmizi, Etıme 21 1821; Muvatta, Sıfatun Nebi 20, 52, 928) Bu hadisin İbn Macede gelen bir rivayeti ise şoyledir: Bir kişinin yemeği iki kişiye kafidir İki kişinin yemeği ucdort kişiye kafidir Dort kişinin yemeği, beşaltı kişiye kafidir Birlikte yiyin, ayrı ayrı yemeyin; zira beraber olunca bir kişilik yemek, iki kişiye de yeter (Kutubi Sitte, c 11, s 129)
Bir zat, Rasulullahın yanında oğurmuştu Rasulullah ona şoyle buyurdu: Oğurtunu geğirmeni bizden uzak tut Zira, dunyada insanların en cok doymuş olanları, Kıyamet gunu en cok ac kalacak olanlardır (Tirmizi, Kıyamet 38 2480; İbn Mace, Etıme 50 3350) Hadiste oğurtugeğirti diye tercume edilen 'cuşa' kelimesi: doyma sırasında mideden cıkan gaz diye tarif edilir ki, cok yemenin belirtisidir RasUlullah, oğurmeyi kınamakla, onun sebebi olan cok yemeyi takbih etmiş olmaktadır; nitekim hadisin devamından, cok yemenin kotuluğu rahatlıkla anlaşılmaktadır Dolayısıyla bu hadisi şerif, cok yemenin olcusu hakkında bir ipucu vermektedir: Oğurme oluşturacak kadar yememek gerekir Zira oğurme, cok yemeden oluşur Yoksa, RasUlullah, gayrı iradi olarak meydana gelen bir olaydan dolayı kimseyi kınamazdı Oğurme iradi değildir; ama ona sebep olan cok yeme iradeye bağlıdır
Munavi, bu hadisi şu manada acıklar: Esasen bu derece fazla yemek, tıbben de yasaklanmıştır İyice tokluk kişiyi şeytana yaklaştırır, nefsi azdırır ve tuğyana atar; aclık ise, şeytanın yollarını daraltır, nefsin hakimiyetini kırar Boylece onların şerlerini bertaraf eder Tokluktan insanda cok değişik arzu ve hırslar harekete gecebilir Bu da ahiret acısından tehlikeli sonuclar doğurabilir (3)
Acıkmadan yemek yenmeyeceği ve mideyi fazla doldurmama ile ilgili, şu olay meşhurdur: Asrı Saadette, hukumdarlardan biri Hz Peygamber (sas)'e hizmet icin bir doktor gondermişti Bu tabip, Rasuli Ekrem'in yanında uzun muddet kalarak ashab ve ehli beytten hastaları tedavi icin beklemiş, fakat tedaviye cok az kimsenin muhtac olduğuna şahit olarak memleketine donmek icin izin isteyince, az hastalanmanın sebebi hakkında Hz Peygamber, Ashabın iyice acıkmadıkca yemek yemediklerini ve yemekten iyice doymadan ayrıldıklarınısoylemiştir (4) İbn Sina da yediğiniz yemeği hazmetmeksizin yemek yemekten sakınındiyor (5)
Az yemek konusunda bugunun tıbbı da şoyle diyor: Sofradan doymamış olarak kalkmalı, mideyi alabildiği kadar doldurmaya calışmamalıdır Bazı doktorlar, yiyeceklerin miktarı, rejimden daha onemlidir derler Mideye fenalık etmenin başlıca yolları: Cok sık yemek, cok fazla yemek, cok sıcak veya cok soğuk şeyler yemek, yeteri kadar ciğnememek, alkol vb şeyler kullanmaktır (6)
Eskiden kuvvetli gıdalar almakla ve cok yemekle sağlıklı olunacağı ve daha uzun yaşanacağı zannedilirdi Halbuki şimdi tıp ilmi de az yemeyi tavsiye ediyor Araştırmacılar, farelere her zamanki yedikleri normal yiyeceği azaltarak sadece yuzde kırkını verdiler Neticede bunların omurlerinin uzadığını gorduler
R Walford gibi bilim adamları, insanlar da az yer ve aclık cekerlerse daha cok yaşayacaklarına inanıyor Walford ve uc meslektaşı kendilerine iki sene sureyle az kalorili bir diyet uyguladılar Neticede tansiyonlarının ve kandaki kolestrol seviyelerinin duştuğunu gorduler Bugunku tıp ilmi şişmanlığı bir hastalık, fazla yemeyi de zehir olarak kabul etmektedir Bilim adamları, ayrıca sağlıklı ve uzun omurlu olmak isteyenlere, sigara ve icki icmemeyi, bol jimnastik yapmayı ve az yağlı yemeyi tavsiye ediyorlar Amerika Milli Yaşlanma Enstitusu Araştırmaları tarafından bildirildiğine gore, kucuk canlılarda ispatlanan az yiyerek daha uzun yaşama kuralı, maymunlarda ve insanlarda da gecerli olabilir
Hayatı boyunca az yemeyi prensip edinen Peygamberimiz, ummeti hakkında korktuğu şeylerden birini cok yeme hastalığı olarak sayar: Benden sonra, ummetim icin uc hususta korkuyorum Bunlar, sapık arzular, bilgiden sonra gaflet, cok yemek ve şehvetlere tutulmaktır (Camius Sağir, 113)
İlim de kabul etmektedir ki, cok yemek zararlıdır Romatizma, kalp hastalıkları, kan dolaşımındaki bozukluklar, şeker vb hastalıklarda en buyuk etkenlerin başında cok yemek yemek gelir Cok yemenin sonucu, vucut luzumundan fazla kilo alır ki, bu sebeple kalbin etrafı yağ tabakasıyla kaplandığı icin, insan rahat nefes alıp veremez Kollestrin (kanda yağ birikmesi) denilen hastalığın başlıca sebebi yine cok yemektir Cok yemek neticesinde bobrekler vaktinden once yorulur ve bozulur, gorevini yapamaz olur Mide doğal şeklini kaybeder, buyur, elastikiyetini koruyamaz Dolayısıyla yenilenleri kolay kolay hazmedemez Bu yuzden butun vucut da rahatsız hale gelir Cok kere mide ulseri, mide veya kalın bağırsakta cıban da meydana gelir Bu saydıklarımız ve daha bircok rahatsızlıklar hep cok yiyip icme neticesi meydana gelen zararlardandır Bu gibi hastalıkların oruc tutulmayan yerlerde ve oruc tutmayan kimselerde daha cok bulunduğunu hatırlatalım
Alıntı
Az yemenin yararları ve onemi
Az Yemekle İlgili Hadisler
Az yemek yemenin dindeki onemini, az yemekle ilgili hadisleri ve az yemenin yararlarını aşağıdaki yazıda bulabilirsiniz
Az yemede, kalbin (gonlun) safası, inceliği, hassasiyeti vardır Gonlun Hakk'a bağlılığı artar Cok yemede kalp katılığı oluşur; giderek kalbin nuru kaybolur Nitekim Peygamber Efendimiz'in şoyle buyurduğu rivayet edilir: Kalplerinizi cok yemekle oldurmeyin Fazla suyun ekinleri oldurduğu gibi, muhakkak fazla yemekle de kalp olurRasUli Ekrem (sas), karnını tamamen doyurmaz ve şoyle buyururdu: Mu'min, karnını tamamen doyurmaz(Darimi, Vesaya 1, hadis no: 108) Az yemek; insana tembellik, uyuşukluk ve ahmaklık veren fazla uykuyu giderir Nefis, aclıkla kırıldığı kadar hic bir şeyle kırılmaz Cok yiyenin gafleti artar O yuzden Peygamberimiz (sas) az yeme hakkında ısrarlı tavsiyelerde bulunmuştur: Adem oğlu, midesindenkarnından daha şerlifena bir kap doldurmamıştır Belini doğrultacak birkac lokmacık ona yeter Yok, birkac lokma ile yetinmeyecekse (nefsinin galebesiyle) ille de midesini dolduracaksa hic olmazsa onu uce ayırsın: (Karnının) Ucte birini yemeğe, ucte birini iceceğinesuya, ucte birini de nefesine (ayırsın; ucte birden fazlasına yemek koymasın) (Tirmizi, Zuhd 47, hadis no: 2381; İbn Mace, Etıme 50, hadis no: 3349)
Bu hadisi şerifte mide, oncelikle bir kaba ve icerisine bir şeyler konan zarfa benzetilmekte, boylece değer itibariyle duşurulmektedir Zira kap ve zarf, gaye değil; vasıtadırlar Kendi zatları sebebiyle değil; iclerine konan şeyler sebebiyle kıymet taşırlar Oyle ise onlar değil; iclerine konan şeyler asıldır Hadis, mideye ayrıca şerli sıfatı vererek ikinci bir değerden duşurmeye tabi tutmaktadır Yani mide, sıradan bir kap değil; zarar veren, şer getiren bir kaptır Mideyi cok doldurmanın dini, tıbbi zararları vardır; dengesiz, kalitesiz beslenmenin nice hastalığa sebep olması soz konusudur Kimin fikri fazla ise yemesi azdır; kimin tefekkuru azsa yemesi cok, kalbi de katıdır (Kutubi Sitte, c 11, s 126) Bu mal, tatlı ve hoştur Ama bilin; kim onu nefsani hırsla alırsa, yediği halde doymayan kimse gibi olur (Kutubi Sitte, c 11, s 126)
EbU Hureyre (ra) anlatıyor: Rasulullah (sas) kafir bir misafir ağırlamıştı Derhal onun icin bir kecinin sağılmasını emretti Keci sağıldı O kafir onun sutunu icti Sonra diğer bir kecinin daha sağılmasını emretti (adam doymadı) Bu sUretle tam yedi kecinin sutunu icti Adam yatıp, sabah olunca musluman oldu Rasulullah, bir keci sağılmasını emretti Adam onun sutunu icti, sonra ikinci bir keci daha sağıldı Fakat bunun sutunu tamamen icemedi Bunun uzerine Rasulullah (sas): Mumin bir mideye icer; kafir ise yedi mideye icer buyurdular (Buhari, Etıme 12; Muslim, Eşribe 186 2063; Tirmizi, Etıme 20 1820; Muvatta, Sıfatun Nebi 10 2, 924) Hadisin başka rivayetinde Bu gun o mumindir, bir tek mideye yedi Dun ise yedi mideye yemişti Kafir, yedi mideye yer, mumin ise tek bir mideye yer Ve artık musluman olan EbU Gazvana Senin dun yedi miden vardı; Bugun ise tek miden var! (Hadisin farklı rivayetleri icin bkz K Sitte, 11123)
Muhaddisler ve alimler, kafirlerin yedi mideye yemesi konusunda ceşitli goruşler ileri surmuşler, cidden cok yonlu değerlendirmeler yapmışlardır (Bu değerlendirmelerin ozeti olarak yedi sayfa tutarında acıklamalar icin bkz K Sitte, c 11, s 122128) Ulema bu konuda der ki: Hadisi şeriflerde, dunyalık (yemeicme) hususunda azlığa teşvik, bunda zuhd ve harama gitmeden elde edilene kanaat etmeye rağbet vardır Akıllı kimseler, hep aclığı ovmuşler, cok yemeyi zemmetmişlerdir Yeme hususunda insanlar uc kısımdır: Bir grup vardır, her yiyeceği, ihtiyac olsa da olmasa da yer Bu, cahil takımın amelidir Bir grup vardır, acıktığı zaman, aclığı ortecek kadar (aşırılığa kacmaksızın doyuncaya kadar) yer Bir grup da vardır ki, bunlar nefislerini aclığa mahkUm ederler, bu davranışlarıyla nefsin şehvetini kırıp, dizginlemek murad ederler Bunlar, yedikleri vakit ihtiyaclarını ortecek kadar yerler (Kutubi Sitte, c 11, s 128)
Peygamberimiz, aza kanaat etme ve az yeme ve beraber yiyenlerin sayısı arttıkca yemeğin bereketinin de artacağı konusundaki meşhur bir hadiste de şoyle buyurur: İki kişinin yiyeceği uc kişiye de yeter Uc kişinin yiyeceği de dort kişiye yeter (Buhari, Etıme 11; Muslim, Eşribe 178 2058; Tirmizi, Etıme 21 1821; Muvatta, Sıfatun Nebi 20, 52, 928) Bu hadisin İbn Macede gelen bir rivayeti ise şoyledir: Bir kişinin yemeği iki kişiye kafidir İki kişinin yemeği ucdort kişiye kafidir Dort kişinin yemeği, beşaltı kişiye kafidir Birlikte yiyin, ayrı ayrı yemeyin; zira beraber olunca bir kişilik yemek, iki kişiye de yeter (Kutubi Sitte, c 11, s 129)
Bir zat, Rasulullahın yanında oğurmuştu Rasulullah ona şoyle buyurdu: Oğurtunu geğirmeni bizden uzak tut Zira, dunyada insanların en cok doymuş olanları, Kıyamet gunu en cok ac kalacak olanlardır (Tirmizi, Kıyamet 38 2480; İbn Mace, Etıme 50 3350) Hadiste oğurtugeğirti diye tercume edilen 'cuşa' kelimesi: doyma sırasında mideden cıkan gaz diye tarif edilir ki, cok yemenin belirtisidir RasUlullah, oğurmeyi kınamakla, onun sebebi olan cok yemeyi takbih etmiş olmaktadır; nitekim hadisin devamından, cok yemenin kotuluğu rahatlıkla anlaşılmaktadır Dolayısıyla bu hadisi şerif, cok yemenin olcusu hakkında bir ipucu vermektedir: Oğurme oluşturacak kadar yememek gerekir Zira oğurme, cok yemeden oluşur Yoksa, RasUlullah, gayrı iradi olarak meydana gelen bir olaydan dolayı kimseyi kınamazdı Oğurme iradi değildir; ama ona sebep olan cok yeme iradeye bağlıdır
Munavi, bu hadisi şu manada acıklar: Esasen bu derece fazla yemek, tıbben de yasaklanmıştır İyice tokluk kişiyi şeytana yaklaştırır, nefsi azdırır ve tuğyana atar; aclık ise, şeytanın yollarını daraltır, nefsin hakimiyetini kırar Boylece onların şerlerini bertaraf eder Tokluktan insanda cok değişik arzu ve hırslar harekete gecebilir Bu da ahiret acısından tehlikeli sonuclar doğurabilir (3)
Acıkmadan yemek yenmeyeceği ve mideyi fazla doldurmama ile ilgili, şu olay meşhurdur: Asrı Saadette, hukumdarlardan biri Hz Peygamber (sas)'e hizmet icin bir doktor gondermişti Bu tabip, Rasuli Ekrem'in yanında uzun muddet kalarak ashab ve ehli beytten hastaları tedavi icin beklemiş, fakat tedaviye cok az kimsenin muhtac olduğuna şahit olarak memleketine donmek icin izin isteyince, az hastalanmanın sebebi hakkında Hz Peygamber, Ashabın iyice acıkmadıkca yemek yemediklerini ve yemekten iyice doymadan ayrıldıklarınısoylemiştir (4) İbn Sina da yediğiniz yemeği hazmetmeksizin yemek yemekten sakınındiyor (5)
Az yemek konusunda bugunun tıbbı da şoyle diyor: Sofradan doymamış olarak kalkmalı, mideyi alabildiği kadar doldurmaya calışmamalıdır Bazı doktorlar, yiyeceklerin miktarı, rejimden daha onemlidir derler Mideye fenalık etmenin başlıca yolları: Cok sık yemek, cok fazla yemek, cok sıcak veya cok soğuk şeyler yemek, yeteri kadar ciğnememek, alkol vb şeyler kullanmaktır (6)
Eskiden kuvvetli gıdalar almakla ve cok yemekle sağlıklı olunacağı ve daha uzun yaşanacağı zannedilirdi Halbuki şimdi tıp ilmi de az yemeyi tavsiye ediyor Araştırmacılar, farelere her zamanki yedikleri normal yiyeceği azaltarak sadece yuzde kırkını verdiler Neticede bunların omurlerinin uzadığını gorduler
R Walford gibi bilim adamları, insanlar da az yer ve aclık cekerlerse daha cok yaşayacaklarına inanıyor Walford ve uc meslektaşı kendilerine iki sene sureyle az kalorili bir diyet uyguladılar Neticede tansiyonlarının ve kandaki kolestrol seviyelerinin duştuğunu gorduler Bugunku tıp ilmi şişmanlığı bir hastalık, fazla yemeyi de zehir olarak kabul etmektedir Bilim adamları, ayrıca sağlıklı ve uzun omurlu olmak isteyenlere, sigara ve icki icmemeyi, bol jimnastik yapmayı ve az yağlı yemeyi tavsiye ediyorlar Amerika Milli Yaşlanma Enstitusu Araştırmaları tarafından bildirildiğine gore, kucuk canlılarda ispatlanan az yiyerek daha uzun yaşama kuralı, maymunlarda ve insanlarda da gecerli olabilir
Hayatı boyunca az yemeyi prensip edinen Peygamberimiz, ummeti hakkında korktuğu şeylerden birini cok yeme hastalığı olarak sayar: Benden sonra, ummetim icin uc hususta korkuyorum Bunlar, sapık arzular, bilgiden sonra gaflet, cok yemek ve şehvetlere tutulmaktır (Camius Sağir, 113)
İlim de kabul etmektedir ki, cok yemek zararlıdır Romatizma, kalp hastalıkları, kan dolaşımındaki bozukluklar, şeker vb hastalıklarda en buyuk etkenlerin başında cok yemek yemek gelir Cok yemenin sonucu, vucut luzumundan fazla kilo alır ki, bu sebeple kalbin etrafı yağ tabakasıyla kaplandığı icin, insan rahat nefes alıp veremez Kollestrin (kanda yağ birikmesi) denilen hastalığın başlıca sebebi yine cok yemektir Cok yemek neticesinde bobrekler vaktinden once yorulur ve bozulur, gorevini yapamaz olur Mide doğal şeklini kaybeder, buyur, elastikiyetini koruyamaz Dolayısıyla yenilenleri kolay kolay hazmedemez Bu yuzden butun vucut da rahatsız hale gelir Cok kere mide ulseri, mide veya kalın bağırsakta cıban da meydana gelir Bu saydıklarımız ve daha bircok rahatsızlıklar hep cok yiyip icme neticesi meydana gelen zararlardandır Bu gibi hastalıkların oruc tutulmayan yerlerde ve oruc tutmayan kimselerde daha cok bulunduğunu hatırlatalım
Alıntı
