Azerbaycanın Gelenek Ve Görenekleri

Azerbaycanın Gelenek Ve Görenekleri nedir
Azerbaycanın örf ve adetleri
Azerbaycan Kültürü

Azerbaycan'da evlenme teklifi

KIZ BEĞENME:

Geçmiş dönemlerde ,koyu taasubun etkin olduğu yıllardaoğlanın kızı seçmesi neredeyse imkansızdı Zira bunu örtünme (tesettür)olanaksız kılardı Oğlanla , kızın birbirlerini görmesi nadir hallerde ; akrabalık(hala kızı, dayı kızı, amca kızı vs) nedeniyle olabilirdi
Kayda Değer olan büyüklerin razı göstermeleriydi ancak , fakat onların beğenileri uyarıinazara alınırdı Erkek Çocuk alacağı kızın hoş olmasına ; kızlar varağı erkeğingenç yakışıklı olmasını dilerdi Zeka bestekar Üzeyir Hacıbeyli'nin Arşınmal alan müzikal (operet eserinde , konu kahramanı Asker'inSultanbey'in kızı Gülçöhre'nin yüzünü görebilmesi uğrunaarşınmalcı(eski varlığına girdiğini izleyenler hatırlayacaklardır)
Bugün yörede görücü usulü hala yaygınsa da ;sevgi aşk evliliklerinin sayısı hiçde az değildir Kızı alkışlamak düğüne varacak olan devrelerin birincisini teşkileder

ELÇİ GİTME: Oğlan tarafı elçi gitmeden önce komşu ve akrabadankadınları hem hayırlı işe vesile olmuş insanı da alıp kız evine gider Bundan niyet; kızı ve ailesini yakından tanımak elçi gidilecek günü devir etmektirElçiliğe muhitte kendisine itbar edilen, sözü çiğnenmeyen aile yakınları da seçilirSohbet evvelce ordan burdan muhabbetiyle gelişir Daha Sonra kendi arasında belirlenen kişimevzuuya girer:
Allahın emri, Peygamberin kavliylekızı ister Oğlan övgüyle, olumlu yönleriyleanlatılır Konuşmaların ağırlıklı kısmını erkekler konuşsa da kızınheyesi (evet)'i anneden alınır Bu heyederhal verilmese de, buçok da korkunç değildir Kız tarafı Nazevidir Bu seremoni birkaç keztekrarlanabilir Negatif cevap kız tarafının yaklaşımlarıyla anlaşılır Buna ensomut örnek evde sunulan ikramlardır Son aşamada , olumlu yaklaşım sergilenmişse ,erkek çocuk tarafına listeverilir İstekler toy'a değin bitmelidir

KEBİN (LAF KESME), KEBİN ÇÖREĞİ YEMEĞİ: Bu tören şekli ülkemizindiğer yörelerinde hiç de adetten olmayan en ince ayrıntısına kadar muhite özgü (Burada Kars da ve diğerAzerbaycan Türklerinin ikamet ettiği yerler öbür tutulmalıdır) Türk (Şia) geleniğininevlenme ilmihalidir Kebin kesilmesi için aile yakınlarının şahitliğinde şiadin hadiminin (molla) sorumluluğunda nişan öncesi kıyılan Hoca nikahıolarak da adlandırılır Bundan amaçlanılan; gelin adayıyla , damat adayı arasındakinamahremi ortadan kaldırmaktır
Kebin için gün kararlaştırılır Günün akşamı ayrıca kebin yemeğide verilir Oğlantarafı yemek malzemesi gönderir (Bunlar kutuyla yağ , telisle pirinç , dirikoyun,kasayla meyve vs'dir) Yemek çeşiti genelde şöyledir: Gatıh aşı(yoğurtlu çorba),pilav,ekşili lepeli et kavurmasıdır Bunların üzerine oldukça çok içilen semaver çayıdırÇayın yanına reçel çeşitleri ve kuruyemiş de sunulur Tören için KebinKabin(perdei İsmet) kurulur Molla perde arkasındaki gelin adayıyla şu diyoloğu kurar:
Filan gızm,seni şahitlerin huzurunda ,filankesin oğluna kebinin kesirem ve ağzındaeşitmek istiyirem, söyle görüm razısan mı?
Heye(evet)
Bazı hallerde kız yerine bu cevabı anne de verebilir
Molla daha sonra Talaksuresinden ayetler okur, ardından erkek çocuk tarafı sözyüzüğü ve başörtüsü takar ve masaya oturulur Yemekten daha sonra tarafına ihtiyaçlarsorulur Bunlar evin lüzumlu eşyaları , başlık parası ,ziynet (takı) bir desaklanabilir gıda maddeleridir Başlık parasının istenmediği evlerde anneye sütparası (emzirme) verilir

NİŞAN : Nişan merasimi , genelde evde yapılır Yazın bahçesi(heyet)yerinde olan, nişan kutlamasını bahçede yapar Nişandan birgün önce , erkek çocuk tarafıkızı çarşıya alışverişe çıkartırMerasim kızevinde olurOğlantarafında gelen konuklar kıza hediye (helet) getirir Bu hediyeler umumiyetle takı,ziyneteşyasıdır Nişan yüzüğünü aile büyüklerinden birisi takar Kısa bir konuşmadansonra , birbirine kurdelayla ast yüzükler makasla kesilir Yeni akrabalar (gohum) elsıkışarak , bu bahtı açık işin uzun ömürlü olmasını diler Nişanlanan adaylar,aile büyüklerinin sırayla ellerini öper Nişanda şeker dağıtılır,şerbetverilir Sonrası nanaylar söylenir , manilar (bayatı) okunur; müzik eşliğinde oynanılır

DÜĞÜN (TOY): Erkek Çocuk tarafı ;listenin giyecek bölümünün ikinci yarısını; düğünden bir gün evvel , kız tarafında yemekliçalgılı kutlanacak HINA (kına)evine gönderirHına'da yenilmesi için bir de diri koyun bağışlar Benzer günün akşamıoğlan tarafı da BEYBAŞI yapar Gecenin ilerliyen saatlerinde hına(kına) hazırlanaraktepsiye konulur İçinde yanan mumların etrafı şekerle , çukulatayla bezenir Tepsi(honça) oğlanın sağdıç ve soldıçı arkalarında oluşan eksik bir kalabalıkta, çalgıcılarıneşliğinde ,şamatayla çalıp okuyarak, kız evine götürürTepsi(honça) kız tarafınahemen verilmez,karşılığında bir şeyler beklenirVerilmezse bahçeden tavuk,kaz gibikümes hayvanı çalınır Bu gelenektir göz yumulur Alınan tavuk,kaz beybaşınınmenüsünü oluşturur Erkek Çocuk bekar arkadaşlarıyla pişirip yer Kıza ulaştırılan kınao saat eline yakılırAncak kız avucunu kimi zaman açmaz,bunun anlamı avucuna koyulmasıistediği hediyedirErkek Çocuk bacısı tedariklidir,bir çeyrek altınla bu işi de halinekoyar Kız evinden damada ulaştırılmak üzere tepsi verilirBu tepsinin içinde iç çamaşırı,çorap,mendilgibi benzeri eşyalar olurSağdıç ve Soldıç kız evinden bahşedilen tepsiyi teslimalarak bu işlemi noktalar Beybaşında davet sabahleyin dek sürer Sabah erkenden hemoğlan , hem de kız hamama gider Oğlanın yanında bekar arkadaşları , kızın yanınayengebulunur Hamam sonrası akşama olacak düğün için hazırlıklara başlanılırDamat traş olur Kız ve yakınlarını kuaföre götürür Kararlaştırılan saatte düğünöncesi resmi düğün belediyede sade bir şekilde kıyılır Akşamına toyu çalınırDavetliler düğüne gelmeye başlar Yöre musikicilerinden tekmil nikah orkestrası,düğünü yönetinin listesine kadar çalar Düğünü idare eden birey ; kız tarafınıda, oğlan tarafının da gönlünü yaparak onların oynamasını , toy'un şen geçmesinisağlar Toyun bitiminden sonradan yeni evliler Zifafa girer Kapıyı bekleyenyengezilaf'dan sonra oğlan yakınlarından muşluluk alır

DUVAK : Düğün ertesi Duvakyapılır Gelin, düğündekigibi gelinliğinigiyip kenarda oturur Bu sefer kız tarafı , yakınlarıyla erkek çocuk evinegider Bu kere onlar armağan (sovgat) getirir (nişana mukabil) Oğlan tarafı konuklara çapasta servisi yapar Yeni gelinin sandığı açılır, azından on bohça çıkar Evdekiyakınlara yatak,çarşafı,erkeklere pijama , kayınvalidekaynatana namazlık hediye edilirBu gün'e samimi komşularda katılır Onlar da armağan getirir

Alıntı *