Bab-ı Defterdâr-i

Babı Defterdâri Babı Defterdâri Osmanlı İmparatorluğu'nda Defterdarlık dairesidir Defterdar Kapısı da denirdi Babı Defteri olarak da adlandırılmıştır Defterdarlık dairesi teşkilatı kuruluşundan, Maliye Nezareti adını alıncaya kadar ihtiyaca tarafından değiştirilmek suretiyle genişletilmiştir M Z Pakalın, D'Ohssan'dan aktardığı bilgilere göre Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, (c1,140141), Babı Defterdari'de, XIX yüzyılın başlangıcında 32 kalem ve burada görevli 700 kişinin bulunduğunu belirterek aşağıdaki listeyi vermektedir: 1Büyük Ruznamçe Kalemi 2Başmuhasebe Kalemi 3Anadolu Hesabi Kalemi 4Süvari Mukabelesi Kalemi 56Sipahi ve Silahtarlar Karşılıklı Olma Kalemi id 7Haremeyn Hesabat Kalemi 8Cizye Muhasebe Kalemi 9Mevkufat Kalemi 10Evamiri Maliye Kalemi 11Küçük Ruznamçe Kalemi 12Piyade Mukabelesi Kalemi 13Küçük Evkaf Muhasebe Kalemi 14Minik Kale Kalemi 15Büyük Kale Kalemi 16Maadin Mukataa Kalemi 17Saliyane Mukataa Kalemi 18Haslar Mukataa Kalemi 19Başmukataa Kalemi 20Haremeyn Mukataası Kalemi 21Dersaadet Mukataası Kalemi 22Bursa Mukataa Kalemi 23Avlonya Mukataaları Kalemi 24Kefe Mukataa Kalemi 25Tarihçilik Kalemi Bu 25 kaleme 7 kalem daha ek edilmişti: 1Defterdarlığın muhtelif kalemlerine çeşitli bütün malikanelerin umumi defterini tutan malikane kalemi 2Beytülmale ait borçları kaydeden zimmet kalemi 3Lüzum mahluliyet, gerek müsadere dolayısıyla Define'ye intikal eden emlake ait işleri gaye eden muhallefat kalemi 4Malikaneler üstüne sabit olan % 10 kalemiyei cibayet ile mükellef kalem 5Posta işleriyle uğraşan menzil kalemi 6Koyun ve keçilere konulan resme ait adeti ağnam kalemi 7Episkopos kalemi oysa devlet bu kalem vasıtasıyla Müslüman olmayan tebaanın resimleri ile münasebette bulunurdu Bu yedi kalemden ilk üçü başmuhasebe kalemine, diğer üçü mevkufat kalemine ve sonuncusu ise onuncu kaleme alt idi II Mahmud Yeniçeri Ocağı'nı kaldırdıktan ve tımar usulünü lağvettikten daha sonra biri askeri hesaplara görmek üzere Masarifat Nezareti, diğeri de iltizama verilmesi usulü kaldırılmış olan mukataaların idaresi için Mukataat Nezareti elde etmek üzere iki yeni teşekkül kuruldu 1250 (1834) tarihinde Masarifat Nezareti kaldırılarak Şıkkı Evvel Defterdarlığı, Definei Amire ve Mansure Defterdarlığı adlarıyle iki kısma ayrıldı Nihayet Tanzimat Fermanı'ndan evvel yazılan 3 Zilhicce 1253 (1838) tarihli ferman ile muhtelif devair birleştirilerek ve defterdarlık tabiri kaldırılarak Maliye Nezareti 1255 (1838) Cumade'lula'da Definei mukataat ve Hazinei amire unvanıyla ikiye ayrılarak defterdarlık unvanı, baştan ihdas edilmiş, 1255 Recebinde de (Haziran 1839) Definei mukataat defterdarına yirie Maliye Nazırı unvanı verilmiş ve diğeri Hazinei Amire Defterdan olarak bırakılmıştı Fakat 1257 (1841) yılında, bu iki Define Umurı Maliye Nezareti adı altında yeniden birleştirildi