Babıali Baskını Nedenleri - Babıali Baskını Sonuçları - Babıali Baskını Hakkında

Babıali Baskını Nedenleri Babıali Baskını Sonuçları Babıali Baskını Hakkında

Bâbı Âli baskını, İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından 23 Ocak 1913 günü düzenlenen askerî darbedir

Arka plan

Arnavutluk'ta meydana çıkan ayaklanma bastırılırken İttihatçılara rakip Halâskâr Zâbitan grubu dağa çıktı Bu kesimin İstanbul'daki yandaşları hükûmete verdikleri muhtırada meclisin dağılmasını, Kıbrıslı Mehmet Kâmil Paşa başkanlığında yeni bir hükûmet kurulmasını istediler İttihatçılar boyun eğdi 22 Temmuz 1912'de Gazi Ahmet Muhtar Paşa başkanlığında yeni bir kabine kuruldu, fakat güvenoyu alamadı Sadrazamın isteği üstüne Padişah meclisi fesh etti

O sırada Balkan Savaşı başlamıştı (8 Ekim 1912) Osmanlı Ordusu subaylarının siyasete karışıp cephelere ayrıldığı ve siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü bir dönemde ordu savaşa hazır değildi Rumeli'nin büyük bir kesimi Osmanlı Devleti'nin elinden çıktı Alınan yenilgiler Gazi Ahmet Muhtar Paşa'yı istifaya zorladı Bunun üstüne 29 Ekim 1912'de Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa kabinesi kuruldu

Bulgar ordusu Trakya'da ilerleyerek, Çatalca önlerine vardı Osmanlı ordusunda şiddetli bir kolera salgının başlaması ve Rumeli'den kaçan binlerce göçmenin İstanbul sokaklarında sersefil bir duruma düşmesi, her gün açlıktan ve hastalıktan çoğu insanın ölmesine niçin oluyordu

Osmanlı hükümeti Balkan devletleriyle Londra'da masaya oturdu 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması'nın 23 maddesini öne süren büyük devletler, bir Osmanlı eyaleti olan Bulgaristan'ın işlerine açıktan açığa karışmayı hak görüyorlardı Büyük devletler Bâbı Âli'ye bir nota vererek Edirne'nin Bulgaristan'a ve Ege adalarının kendilerine bırakılmasını istediler Dolmabahçe Sarayı'nda toplanan ve ileri gelen devlet adamlarının katıldığı Şurayı Umumi durumu görüştü Balkan Savaşı'nın birincil evresinde alınan yenilgiler ertesi Kamil Paşa hükümeti Londra Konferansı'nda önerilen MidyeEnez sınırını kabule yanaşıyordu Osmanlı ordusunun Lüleburgaz ve Kırklareli'nde de yenilişi hükümeti büsbütün çıkmaza sokmuştu

Bu sırada İttihatçılar iktidarı baştan ele geçirmek için harekete geçtiler Balkan Savaşı'ndaki yenilgileri ve Edirne'nin Bulgaristan'a terk edilişini fırsat bilerek hükümete karşı darbe planladılar Baskın cemiyet merkezinde hazırlandı Enver Paşa, Talat Paşa, Filibeli Hilmi, Sapancalı Hakkı, Mithat Şükrü Bleda, Yakup Cemil, Mustafa Necip, Kara Kemal, Doktor Nazım, İzmitli Mümtaz, Silahçı Tahsin, Samuel Israel ve Ömer Naci baskını aranjör önde gelen kişilerdi

Harekât

23 Ocak 1913 günü Enver Paşa ve İttihatçı fedailerden Yakub Cemil'in başı çektiği grup, cemiyetin Nuruosmaniye'deki merkezinden soy binerek Babıali'ye yöneldi bu arada Talat Paşa da bir grup ittihatçıyla Babıali'ye gitmişti Keza Bâbı Âli binası civarındaki kayda değer noktalara altmış kadar İttihatçı yerleştirilmişti Yol her tarafında toplanan halkın da katılımyla ellerinde bayraklarla tekbir getiren kalabalık Babıali'ye vardı

Kabine buluşma halindeyken Enver Paşa ve yanındakiler Babıali'ye girdiler Sadaret (Başbakanlık) yaveri Ohrili Nafiz Bey müdahale etmek istediyse de öldürüldü Harbiye nazırının yaveri Kıbrıslızade Tevfik Bey de vuruldu sırası gelmişken Tevfik Bey'in tabancasından meydana çıkan kurşunla ittihatçılardan Mustafa Necip öldü Vurulanlar arasında kapıyı bekleyen polis komiseri Celal Bey de vardı Harbiye Nazırı Müşir Nazım Paşa şamata üzerine kabine toplantısından balkona çıkıp baskıncılara karşı direnip ne oluyor demeye kalmadan Yakub Cemil tarafından alnından vuruldu Tabanca sesleri üzerine kabine üyeleri dağılmıştı Enver Paşa, Sadrazam Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa'nın makamına zorla girip, kafasına silah dayayıp, sert bir ifadeyle milletin kendisini istemediğini ve istifa etmesi gerektiğini bildirdi Kamil Paşa asker göre gelen önerge üstüne isitifaya mecbur kaldığını padişaha hitaben yazdı İttihatçılar buna halk müziği sözcüğünü de ilave ettirdiler Böylece istifa gerekçesi halk müziği ve asker tarafındanÖmer Naci ve Ömer Seyfettin Babıali önünde toplanan kalabalığı çoşturuyorYaşasın Halk! Yaşasın İttihat ve Terakki! diye bağırtıyordu

Kısa sürede İstanbul İttihatçıların denetimine geçti Padişah V Mehmet (Reşad) İttihatçıların isteği üzerine Mahmut Şevket Paşa'yı kabineyi kurmakla görevlendirdi Böylece iktidar bitmiş İttihatçılara geçti Benzer gece Cemal Paşa İstanbul muhafızlığını, Azmi Bey polis müdürlüğünü ve Halil Kut merkez kumandanlığını ele geçirdiler Talat Paşa dahiliye nazırı vekili unvanını kullanarak vilayetlere çektiği telgrafta Kamil Paşa hükümetinin, Edirne vilayetini en ince ayrıntısına kadar ve Ege adalarını kısmen düşmana bıraktığını ve bu kararını güvenilmez bir meclise tasdik ettirdiğini kaydediyor ve böylece ulusal son radde sonucu devrildiğini bildiriyordu

Darbe sonrası

Kurulan yeni hükümet Ali Kemal ve Rıza Nur gibi muhalifleri tutukladı Sadrazam Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa, Şeyhülislam Cemaleddin Efendi, Maliye Nazırı Abdurrahman Bey ve Dahiliye Nazırı Reşid Bey ülke dışına çıkarıldılar Savaşa girmek ve savaşı acemice yönetmek gerekçesiyle Gazi Ahmet Muhtar Paşa ve Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa kabineleri aleyhine soruşturma açıldı

Darbe cephede öyle değişikliğe niçin olmadı 30 Mayıs 1913 günlü Londra Antlaşması'yla Edirne Bulgaristan'a geçti Ağır uzlaştırma koşulları kabul edildi


*