Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Bağımlılık çoğunlukla irade ve denetim gücüyle ilişkilendiriliyor ve bağımlılıkla ilgili toplumda çeşitli önyargılar mevcut. Bu önyargılardan kimileri bağımlılığın irade zayıflığıyla ilgili oluşu. Lakin literatür taramaları yani bilimsel araştırmalar gösteriyor ki bağımlılığı yalnızca irade eksikliğine indirgemek bağımlılık problemini epeyce kolaya indirgiyor. Halbuki bağımlılık ruhsal ve nörobiyolojik süreçlerle incelenen; tolerans ve mahrumluk üzere bileşenleri bulunan kompleks bir süreç. Amerikan Psikiyatri Birliği, bağımlılığı "karmaşık bir durum ve ziyanlı sonuçlarına karşın zorlayıcı unsur kullanımıyla kendini gösteren bir beyin hastalığı" olarak tanımlıyor. Ayrıyeten unsur bağımlılığı ve davranışsal bağımlılıklar olarak ikiye ayırmak da daha gerçek bağımlılık kavramını açıklarken. Husus bağımlılığına alkol, sigara, kafein, esrar, kokain, opiyatlar, esrar üzere hususları örnek verebilirken; davranışsal bağımlılığa alışveriş, internet, seks ve kumar bağımlılığını örnek gösterebiliriz.
Hem unsur kullanım bozuklukları hem de davranışsal bağımlılıklar, depresyon ve anksiyete üzere mental sıhhat durumlarının yahut evvelce var olan öbür sorunların eşlik etme mümkünlüğünü artırdığı bilgisini de cebimize koyup devam edelim.
Husus kullanımı ve davranışsal bağımlılıklar, beynin ödül, güçlendirme, motivasyon ve hafıza sistemlerini etkileyen karmaşık durumlardır. Kullanım üzerinde bozulmuş denetim ile karakterizedirler bunları günlük faaliyetlerin ve ilgilerin kesintiye uğramasını içeren toplumsal bozulma ve aşerme (craving) olarak özetleyebiliriz. Daima husus kullanımı yahut davranışsal bağımlılığın tekrarı, tipik olarak bağlar için olduğu kadar iş yahut okuldaki yükümlülükler için de ziyanlıdır.
Pekala gelelim şeker bağımlılığına, şeker bağımlılık yapan bir casus misyonu görmesi ve uyuşturucu bağımlılığında görülenlere emsal nörobiyolojik değişiklikleri ortaya çıkarmasıdır.
Günümüzde şeker, rafine edilerek yani işlenerek kimyasal gibisi bir unsur haline getirildi. Hakikaten şeker kamışı ezilip sıvı içeriği süzüldüğünde, bir şurup halinde kaynatılıp çalkalanıp tüm vitamin, mineral ve pekmezinden arındırıldığında saf beyaz kristal haline gelir. Bu ekstraksiyon ve arıtma süreci, başka bağımlılık yaratan beyaz kristallere, yani koka yaprağından kokaine ve haşhaş tohumundan / kabuğundan afyona benzeri. Bu nedenle, bağımlılık yapan özelliklerine kıymetli ölçüde katkıda bulunan şekerin rafine edilmesidir.
Şekerin basitçe emilebilen ve "saf" beyaz kristal formu onu metabolik ziyanlara yol açan bir duruma sokmaktadır:
-
Tıpkı alkol, tütün, kokain, nikotin, çay, kahve ve çikolata üzere alışkanlık oluşturma -
Bağımlılık yapan uyuşturucularla karşılaştırılabilir derecede ödül ve istek uyandırma hatta kokainden daha fazla ödül algısı yaratma -
Ruh halini değiştirme, ödül ve zevk uyandırma, şeker arayışına yol açma -
Uyuşturucuya emsal psikoaktif tesirler üretme -
Kokain, seks ve sigaraya misal istek uyandırma üzere özellikler şekerin bağımlılık yapabilme özelliğine ışık tutan etmenlerdir.
Şeker ve tatlılık, insanlarda en azından bağımlılık yapan ilaçların neden olduğu ile karşılaştırılabilir büyüklükte bir ödül ve hasret uyandırabilir. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda şekerin ve tatlının ödül algısı yalnızca kokainin yerini alamadığını, hatta hayvanlarda kokainden daha ödüllendirici ve cazibeli olabildiğini ortaya koymaktadır.
Hem hayvanlarda hem de insanlarda, literatürdeki deliller, beyin nörokimyası ve davranış açısından berbata kullanılan ilaçlar (uyuşturucu unsurlar de diyebiliriz) ve şeker ortasında değerli paralellikler ve örtüşmeler olduğunu göstermektedir.
Lakin günümüzde yapılan araştırmalara bakılarak direkt şeker bağımlılık yapan bir husustur sonucuna ulaşamıyoruz. Bağımlılık yapan ilaçları ve şekeri daha direkt karşılaştırmak için insanlarda daha geçerli psikofiziksel ve davranışsal formüller kullanan ek araştırmalar gereklidir.
