
Borsa'da geçen ay kırılan rekorlar uzmanlar tarafından 'enflasyon' olarak yorumlanmıştı. Kendini enflasyondan korumak isteyen yatırımcı borsada daha uygun getiri maksadıyla pay senetlerine geçiş yapmıştı. Son günlerde bilhassa Fed'in faiz artışıyla başlayan dünyada öteki bir çok riskin de bulunduğu ortamda piyasaların çabucak hemen hepsinde satış dalgası sörf yapmaya uygun halde. Fakat yurt içindeki satışlar için öne çıkan bir telaffuz var: Enflasyon muhafazalı tahvil!
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati geçen günlerde bir açıklamasında, ferdi yatırımcıya yönelik enflasyon muhafazalı tahvil çalışmalarının tamamlandığını belirtmişti.
Bugün Borsa İstanbul'da BİST 100 endeksinde kayıplar yüzde 3'ün üzerine çıkarken, dünyada da risklerin arttığı bir ortamda piyasaların kırmızıya boyanmış bir halde olduğu görülüyor.
Risklerin başında Fed'in faiz artırım sürecine başlaması geliyor. Bu ne demek? Kısaca ABD, doları konutuna çağırıyor. Akabinde Çin'de yaşanan salgın gelişmeleri de piyasalar üzerinde tesirini koruyor. Bilindiği üzere Çin dünyanın en büyük ekonomilerinden ve hala dünyanın üretim ve tedarik üssü olma özelliğini elinde bulunduruyor. Bunların yanında Avrupa üzerinde ağır tesirli olan Rusya-Ukrayna savaşının devam ediyor olması güç, tarım ve metal emtia fiyatlarını etkilemeyi sürdürüyor. Tüm bunlar, tüm dünyada enflasyon baskısını artırıyor.
Dışarısı çok esiyor içeri girelim derseniz. İçeride de durum çok süt liman değil.
Eylül'den Aralık'a 500 baz puan ile yüzde 14'e inen faizler, Ocak'tan Nisan'a değişmedi. Yeniden Ocak'tan Nisan'a değişmeyen dolar/TL ise Mayıs'ta esmeye başladı. Bankaların mevduat faizleri maximum yüzde 17, KKM'de garanti olan bu oranın yanında dolardaki yükseliş Hazine'ye yük, altın fiyatları Fed'in baskısı altında, enflasyon da yüzde 69,97 oranında.
E ne yapalım? Dediğinizi duyar üzereyim.
Enflasyondan korunalım! Var mı bunun 50 müdafaa faktörlü kremi?
Enflasyon 70 ise bize 50 de yetmez üzere duruyor. Neyse güneş kremleri de değerli o vakit mevzumuza geri dönelim.
Önce soruları sıralayalım sonra da karşılıkları bulalım;
Enflasyon Muhafazalı tahvil (EKT) nedir?
Süper bono mudur?
Değilse harika bono nedir?
Tüm bunlara uzmanların yorumları nelerdir?
Gökhan Şen, Habertürk'te bu bahse değiniyor ve seçenekleri netleştiriyor. Öncelikle, EKT'in kısa vadede piyasa için en kıymetli belirleyicilerden biri olacağını belirtiyor. Kısaca, Bakan açıkladıysa çok uzakta olamaz 'Mayıs ayı içinde beklemeliyiz' diyor. Sonra da betimleme başlıyor:
Amaç yeni bir eser olsun, enflasyondan korunmak vatandaş için de mümkün olsun formunda dar bir çerçevede izah edilebilirse;
Vadesi 2 yıla yakın
Sınırlı büyüklükte, bir ihraç kâfi olacaktır.
Peki ne olur?
Varlık fiyatları partiye devam ederler, TL’deki baskı kaldığı yerden devam eder. Elde fazla araç kalmadığı düşünülerek zannediyorum ki spekülasyonlar hızlanır ya da güçlenir.' diyor.
Buraya kadar her şey net mi? Özetleyelim; vade uzar enflasyon da daha yükselmezse eser ilgi görmez, eldeki son koz olduğu da düşünülürse piyasalarda meşakkat sürer. Kaldığımı yerden devam edelim:
Amaç TL’ye geçişi özendirmek ise durum başka. Enflasyona karşı bir eser çıksın ve devamlı konut speküle etmek zorunda kalan ferdî yatırımcı doğrudan bir araca sahip olsun isteniyorsa...
Tasarruf sahibi eziliyor, eşitsizliğe deva bulalım ya da kıt ve pahalı kaynakları enflasyona ezdirmeyelim isteniyorsa;
Vadesi 6 aydan başlayan ve 1 yıl ile devam eden
Enflasyon kadar muhafaza sağlayan bir endekse sahip olan
Yüksek montanlı, bir ihraç beklerim bu durumda.
Öncelikle, TL’deki baskıyı kırar. TL tutmayı özendirir.
Bono çok cazip olacağı için mevduata alternatif olur. Mevduat faizleri ve kredi faizleri bir ölçü ona ayak uydururlar. Konut, arsa, arazi spekülasyonu bitebilir. Finansal istikrara yararı olur. Faiz artırmadan, misal düzeltici bir tesir elde edilmiş olur.
Faiz misyonu görmez fakat olağanlaşmaya taban hazırlar.'
Burada anlatılan gördüğünüz üzere bir bono! Pekala üstün mi? Bakalım.
Tunç Şatıroğlu, Kanal Finans'ta anlatıyor. Harika Bono, TÜİK datalarına nazaran yüzde 70 olan enflasyonun hayli üzerinde bir oranda olmalı diyor. Bu halde olmazsa olmaz diyor. EKT olursa diyor, tahvil vadesi 1 yıldan fazla enflasyon endeksli olduğundan 2023 Haziran enflasyon oranına nazaran getiri sağlıyorsunuz diyor. Öteki ne diyor?
Piyasalara tesiri sonlu olur derken, borsa ve dolardan geçişi de hudutlu görüyor. Enflasyona endeksli bono için de (bono vadesi 2-12 ay aralığı) bunun maliyetinin yüksek olacağından Hazine'nin taraf olmayacağını lakin piyasalar üzerinde tesiri olacağını da öngörüyor.
Süper Bono'yu Türkiye nereden tanıyor?
1994 krizini yaşı yetenler hatırlar. Başbakan, Tansu Çiller ile hükümet, faizleri düşürmek için piyasadaki para ölçüsünü artırınca, yüksek likidite, faizleri düşürmek yerine, döviz alımını çok seviyede artırdı. Devrin iktisat idaresi ise döviz satışı ile talebi düşüreceğini ve artan likiditenin borsaya yöneleceğini hedeflerken, borsa yetersiz kalınca, bankalar devalüasyon beklentisiyle piyasaya sürülen dövize yöneldi. Dolar kuru birkaç ayda 8 bin liradan 42 bin liraya çıkarak 38 bin lirada dengelendi. Döviz rezervleri ise 7 milyar dolardan tekrar birkaç ayda 3 milyar dolara geriledi. Bu durum '5 Nisan Kararları’na sebep oldu.
Dövize olan talebin önünü kesmek ve kısa vadeli kamu borçlarını ödemek için hükümet, bir ay sonra yüzde 400 oranında faizli borçlanma kâğıtlarını piyasaya sürdü.
Bu mevzuda Prof. Dr. Özgür Demirtaş 2 ay evvel şunları söylemiş????
Enflasyon öncesi de Prof. Dr. Fatih Özatay hususa şöyle değiniyor????
Enflasyon sonrası da Ahmet Beyefendi açıklıyor????
Uzmanların görüşleri sorunun öteki bir açısına dikkat çekiyor????
Enflasyon tüm kötülüklerin anasıdır!????
Piyasa fiyatlamalarındaki durumu açıklamaya çalışanlar da bu biçimde????
Siz ne dersiniz?
Çare, enflasyona endeksli harika tadında bir eser mü?
Enflasyonu düşürmek mi?
Yorumlarınızı bekliyoruz????