Bakış açılarımız doğrultusunda ortaya çıkan öteki davranışlarımız Paradigmalarımız tarafından yönetilir. Paradigmalar bizi oluşturur ve bizimle ortaya çıkan özellikleri taşır. Elhasıl; insanın dünyayı algılamasında kabul ettiği doğruların oluşturduğu sistematiktir ve farkına varmadan takıntı yaptığımız bir ruhsal gözlük benzetmesidir. İç dünyamızda olduğu üzere dış dünyamızı da bu gözlük aracılığıyla görerek doğrularımızı oluştururuz.
Ailemizin yanında büyüdüğümüz vakitlerde, toplum içerisinde ve kültürümüzün öğretileri eşliğinde edindiğimiz paradigmaların dışında bir de eğitim, gazete üzere etkenler de vardır. İçerisinde yaşadığımız toplum içerisinde çok sık karşılaşabileceğimiz;
-
Baskıcı yetiştirilmeler, -
Ön yargılarla yaşama, -
Muhafazakarlık, -
Gelenekselcilik, -
Benmerkezcilik, -
Karşındaki insanı kalıba sokma gayreti, -
Negatif düşünme vb. yerleşik eğilimlerin tesirleriyle kendimizi belli kalıplara sokarız.
Gelişim sağlamak ismine bakış açımızı değiştirmek için unutmamalıyız ki, bu farkındalıkla hayatımızı değiştirebiliriz. Hayatımızdan mutlu değilsek ya da monoton ve yalnız bir hayat yaşıyorsak bu durumu değiştirebilmemiz için öncelik, bakış açımızı nasıl değiştireceğimizi öğrenmemiz gerektiğidir. Bu durum üzerinde farklılık sağlayabilmek; dünyayı algılama alışkanlıklarımızı değiştirmek, yaşadığımız olaya bakıp farklı şeyler görebilmek ve öteki seçeneklere de açık olmaktır.
Bunu öğrenebilmek için birinci adım her davranış üzerine nedenleri ve şartların yol açacağı kalıpların ne olacağını belirlemekten geçer. Mevcut şartlar atında yaşayabileceğimiz değişimlerle birlikte olaylar üzerine yüklenen manalar da değişme uğrayacaktır. Bu gerçekle yüzleşmeyi başarırsak olaylara ve insanlara yüklenilen manalarda da bir kere daha sorgulama ile farklı manaların eşliğinde birçok kazanım elde ederiz. Bu durumu bilhassa kendimizle baş başa kalabildiğimiz anlarda yaparsak, farklı bakış açılarıyla değerlendirmede yararlı kazanımlar elde edebiliriz. Hususa farklı baktığımız vakit, bir anda hislerimiz değişebilir ve vakitle da makus olarak bedellendirilen olaylar aslında düşündüğümüzden daha farklı ve güzel olarak kıymetlendirilebilir. Tahlili olmayan bir sorun yoktur diye düşünebilir ve sorunun tahliline daha çok odaklanabiliriz.
Bu değişimi sağlayabilmek için atılması gereken ikinci adım ise olumlu yetimizi geliştirebilmekten geçer. Müspet düşünmek, her şeyi kabul etmek ya da Polyanna üzere davranış sergilemek değildir. Aslında “her işte bir hayır vardır” diyebilmek de değildir. Olumlu düşünmek tam olarak gerçeği olduğu üzere görmek ve olumsuz şartlar altında olumluları düşünebilmektir.
Son olarak bakış açılarınız için empati istikametimiz kuvvetlenmelidir. Olaylara ve bireylere karşı daha anlayışlı ve ölçülü yaklaşmak, içselleştirmeden dinleyip algılayabilmek ve kendimizi o kişinin yerine koymadan değerlendirebilmek, mücadeleci olmanın yanı sıra sahiplenebilmek üzere epey değerli pahalı özellikler kazanmamıza dayanak olacaktır. Bir olay ya da şahıslar hepimiz için çok kıymetli ve manalıdır. Sonraki günlerde nefret hisleri uyandırıyorsa da öncelik olarak bireyler üzerinde oluşan empati hissimizi sorgulamamız gerekir. Bu davranışları ve fikir yapısını kendimizde başarılı olarak sağlarsak ruhsal açıdan olumlu sonuçların eşliğinde kendimizi daha farklı bir dünyada bulabiliriz.