balede koreograf ve notasyon

balede koreograf ve notasyon Balede Koreograf Ve Notasyon :: 1548818589 1548818589 baledekoreografvenotasyon5c5118a343b9bbaledekoreografvenotasyon5c5118a343b9b http:img132imageshackusimg1323035baleresimgg9 Bilindigi gibi, balenin ilk görevi ya bir hikaye açıklamak, bir bakis açisini ortaya kurmak veya bir duyguyu veya ruhsal durumu ifade etmektir Bu faktörlerden bir kaçinin veya tamaminin bir bilesimi de söz konusu olabilir Geleneksel bir bale eserinde hikaye, belirlenmis sonuna dogru gelisirken bir noktada balenin dramatik ICODEdevelopmaniICODEna (gelisimine) hiç bir sekilde katkisi olmayan bir ya da bir dizi dans tarafindan geciktirilebilir ICODECoppeliaICODE ve ICODEFindikkiranICODE ile ICODEUyuyan HoşICODEin son sahneleri de bu nesil ICODEertismanICODE veya ICODEersiyonICODElari içermektedir Modern koreografinin babasi Fokine`in yirminci yüzyil baslarinda ortaya çikisiyla birlikte, balede konu giderek tartı kazandi ICODEPetruskaICODE, ICODESehrazadICODE ve ICODEAtes KusuICODEnda ertisman yer almamaktadir Bir Fokine balesinde dans montaji senaryodan ayri ele alinamaz ICODEGlen TetleyICODE gibi daha çagdas bir koreografin yarattigi bir balede özellikle ICODETristanICODE ve ICODEField FiguresICODEde hareket dili, gerisinde kisisel coşku ve duyarlilik tabakalarinin yayildigi bir ayine benzer: Bu, ICODEPetipa ve Kugu GölüICODEnden çok farkli bir dildir Petipa, Fokine ve Tetley, bale`de son bir yüzyilda üç belirlenmiş evreyi simgelerler ve tüm koreograflarin birer temsilcisidirler Dans sanatçilari ve meslekten kisiler disinda, koreografin tam görevi hakkinda sasirtici bir düsünsel karmasa hüküm sürmektedir Halk Müziği bale eserlerinde çogu dansin dogaçlama oldugunu ve dansçilarin improvizasyon yaptiklarini düsünürler Her ne değin bazi çok modern dans çalismalarinda bu cins dogaçlama kesitler varsa da, zamanin veya müzigin iki noktasi arasinda böyle bir improvize öge ye müsade verilmistir ve hatta tesvik edilmistir böylece ender yer alir ki bizi konumuzda fazla pozitif ilgilendirmemektedir Balelerin büyük bir çogunlugunda, adimlarin sirasi ve hareketlerin ardilligi genel olarak dikkatle hesaplanir ve evvelden çalisilir Koreografi fazla emin bir sanattir Ingiliz bale elestirmeni A V Coton bir yazisinda bunu söyle açikliyor: ICODEKoreografi, tensel ve entellektüel açidan doyurucu bir ağırlama olan dans ve mimik sanatinin düzenlenmis bir modeli veya yapisidir; bir öyküyü adapte etmek için, yasamin bir evresini eleştirmek amaciyla ya da sadece hareketin bir gösterisini sunmak üzere fakat bu balenin en yüksek formudur orkestranin vakit bölümlenmesiyle bagintili bir süre ölçegi üzerinde düzenlenen ve kadin veya erkek sahne üzerindeki her kisi tarafindan her an kullanilan hareketlerin ve jestlerin eylemsel ardilligidirICODE Koreografi sanati hakkinda fazla anlamli olan bu tanimlama, ICODECotonICODEun ICODEA Prejudice for BalletBale için Bir ÖnyargiICODE (1938) isimli ünlü kitabindan alinmistir Koreografi kelimesi iki Yunanca sözcügün bir bileskesidir: ICODEKhorosICODE, dans anlamina gelir ve ICODEgraphiaICODE da yazi yazmak demektir bu nedenle koreografi hakiki karsiligiyla bir dansin ya da dans dizisinin yazilmasi, yani kaydedilmesidir Koreograf ise danslarin yazaridir, yaraticisidir; hareketin heykeltrasidir O`nun sanatinin özü dansçinin vücududur Koreograf, heykeltrasin çamurda yaptigi çalismanin iyice aynisini dansçinin vücudunda yapar Bir hareketi su ya da bu sekilde denedikten sonra, eger sonuçtan hoşnutluk olmazsa, o fikri kafasindan atar ve yeni bir test yapar Dansçi, haftalar boyu (ve bazan da aylarca) koreografin yaratici denemelerine itaat eder Ortaya konacak yeni balede O`nun kisiligi dek icra yetenegi de dogrudan dogruya yöntemi etkiler Bütün kusurlari ve sinirliliklari kadar meziyetleri de yaratici eylem sürecinde kendilerini açiga vurur Bu Nedenle, kisa zamanda, koreografin bale hakkindaki nihai düsüncelerine de etki eder Bunun nedeni dansçinin bütün bir çalgı olmayisidir O, ayni zamanda bir insandir ve sonuçta hiç biri de tem anlamiyla çok iyi degildir Bu canli, fazla yönü olan enstrüman yeni bir bale üzerinde çalismaya baslayan koreografa sunulur; seçimi koreograf yapar Danslar ve dogrusu bütün baleler, imitasyonun daha az animal bir yöntemiyle elde edilir Dansta yaraticiligin ciddiye alinabilecek baska bir yöntemini demin hiç kimse gelistiremedi Sarkici veya aktörün aksine dansçiya, provalarina baslamasindan önce ögrenmesi için bir metin veya partitur verilemez Tüm yapabilecegi koreografça ondan istenen her talimati, direktifi yeteneginin en yüksek verimiyle yerine getirmesi ve kopya etmesidir Gelin, simdi kendimizi bir prova stüdyosunda var sayalim: göz alabildigine genis ve yüksek tavanli olan odanin her duvari boydan badana ayna ile kaplidir Yeni sahneye konacak bale eseri için koreografça seçilen dansçilar burada toplu halde çalisirlar Koreograf, belirtilmiş bir hareket ya da adimi, bu figürlerin o dans ya da baleyle bagintisini belirterek açiklar Buradan yola çikarak, verilen bilgiler üstünde dansçi ayrintilara girer ve koreografin görmekten hoslanacagini düsündügü sekilde bir icra yapar Adimi, kendisinin ICODEen iyiICODE oldugunu sandigi sekilde yorumlar giderken düzeltmeler ya da ek adimlar için öneriler ortaya konmakta ya da tamamiyla yeni bir yaklasim yapilmaktadir Eger koreograf uygun bulursa, dansçinin o adimla ilgili düsüncesi sonuçta baleye dahil edilir Özellikle balede sonucu etkiliyorsa, dansçi ve koreograf arasindaki iliski fazla yakindir ve her birinin sonuca katkisi çogu defa birbirinden ayirt edilemez Diger taraftan, bazi koreograflar bir balenin yaratilisi sirasinda bir dansçinin yapmasini ya da yapmamasini istedikleri seyler konusunda fazla kuralcidirlar ve bazi zamanlar son derece otokratik (müstebit) ICODEtirler Antony Tudor, baleICODEnin büyülü dünyasina reel karakterleri hakiki problemleri ile ibraz etmeye cüret etmis bir kisi olarak, yeni bir balede ne istedigine oranla ne istemedigini daha artı bilen koreograflar kategorisine girer O; agir, ama özenli bir çalistiricidir ve bir perfeksiyonisttir Her seyin olmasini asiri derecede isteyen bir kisi olarak acemice bir is görecegine, o baleyi daha elbise provasi sirasinda birakmayi seçim eder bir zamanlar ICODEÇoğunlukla bir heykeltras gibi bale yaratirimICODE diye açiklamisti, ICODEdisari attiklarim içine koyduklarimdan fazladir hemen hemen provalara baslayana kadar ne yapacagimi bilemem ama bu dansçilari çilgina çevirir Ama, çalismalara basladigimda ne istemedigimi bilirimICODE Bir koreograf, provalar esnasinda genellikle neyin açıklama edilmesinden hoslanacagini belirten çok yarım yamalak bir tarif verir ve sonra dansçidan, vücudundan dogal bir sekilde akan mimik, jest ve adimlari kullanmasi aracılığıyla bunu denemesini ve seçecegi herhangi bir yoldan yorumlamasini ister Hatta, eger balerinin hareketleri sonuçta koreografça kullanilmazsa en azindan ise yarayacak bir ICODEbaslangiç noktasiICODE sart kosulur Bundan dogabilecek bir düşünce kivilcimi genisletilerek güzel ve olumlu seylere dönüsebilir Bu yöntemi benimseyen koreograflarin sayisi sasirticidir ve süphesiz dansçilar arasinda daha fazla ilgi toplar; çünkü bu yöntemde dansçilar koreografla yaklaşık olarak es deger iliskiler içindedir Yorumlayici olarak karsilastirildiklarinda yaratici olmakta ve isbirligi yapmaktadirlar Alti fazla farkli koreograf üçü Amerika`li (Eliot Feld, Paul Taylor, Lar Lubovitch) ve üçü Ingiliz (Jack Carter, Peter Darrell, Kenneth MacMillan) nasil yeni bir bale yaratmaya hazirlandiklarini söyle açikliyorlar: Eliot Feld: ICODEDansçilarla prova odasina gitmeye kalkismazdan önce balenin elle tutulabilir fikri aklimda tamamlanmistir En azindan simdiye kadar bu böyle olmustur Lakin, provaya gitmezden önce adimlari zihnimde canlandirmam aynı zamanda, bazi zamanlar provadan önceki birincil gün, bir veya iki adim hazirlarim fakat, tüm baski üzerimdeyken açikta kalmayayim Bundan daha sonra yaraticiligin yükünü ve sorumlulugunu daha esit bir sekilde bölüsürüzICODE Paul Taylor: ICODEProvalara baslama olasiligimdan daha önce bir hafıza için beklemek zorunda kalsaydim, hiç bir vakit basariya ulasamazdim Fikirsel hazirligi yönünde fazla bir sey yapmam Yalnizca dansçilarla stüdyoya gider ve onlardan bir seyler yapmalarini rica ederim ancak bu, en azindan dansçilari benim ICODEbir fikrim oldugunu` düsünmeye yöneltir Benim fikirlerim her nasilsa, ne istedigime gelisim içinde karar vermekten çok, bütün çalisma süreci içinde olusur Dansçilarin yapmalari gerekeni tasarimlamaktan fazla, dansçilarin rehberlik yaptigi, her öneriye açik bir zihnin gerekliligine inanirim Her ne kadar onlar oyuncak ya da alet degillerse de bana hamur gibi gelirler Bireyler düzeyinde onlara son derece vakifim ve ICODEservisiICODE onlar için üzerime alirim Çalisma esnasinda geçimsiz ve inatçiyimdir; provalarda bir fazla degisiklik talep eder ve hatirlama gücü isterim Her bale, zaman içinde denedigimiz ve iskartaya çikardigimiz tüm olası görüşler ve permütasyonlarla, bir yirminci bale gibidir` Lar Lubovitch: ICODEÇoğunlukla stüdyoya gitmezden önce tekrar tekrar müzigi dinlerim ve çogu defa evimde kendim dans ederim Kendimi bütün anlamiyla dogaçlamaya terk eder, o anda bana dogru gelen her seyi yaparim Bu fikirlerin neler oldugunu katiyen bilemem Hatta bu düşünceler hakkinda düsünmem bile Müzikle bagintili olarak kendimi degisime birakirim Stüdyoya gittigimde hiç bir sey hazirlamamisimdir, fakat istisnasiz yaptiklarim bir çok ihtiyacimi karsilar, beni destekler Dansçilari koreografiyi yapan kisinin üzerinde düsünmek isterim; onlara hürriyet vermeyi severim ancak bu dansi hakiki bir noktaya ulastirir ve koreografinin yönünü büyük miktarda degistirirICODE Jack Carter: ICODEBen koreografimin stilinin müzigin stilinden geldigine dair kendimi en bastan sinirlarim Bir baleye baslamazdan önce kendi üzerimde çalismayi severim HollandaICODEda ICODEWitch TepeICODEu çalistigimiz günleri hatirliyorum Kendimi sabah saat dokuzdan gece yarisina değin stüdyoya kapatiyordum Sunu söylemeliyim: Büyük bir gösterisle yola koyuluyorsunuz, elinizden geleni yapiyor ve ICODEşirin, şirinICODE diye düsünüyorsunuz ve her sey birden manen ve maddeten paramparça oluyor Her balede bu asagi yukari böyledir Her sey yanlis gidiyor ve siz bakakaliyorsunuz ICODENasil yapabildim? Nasil sorumlu olabilirim bu döküntünün dehset verici yükünden? ICODE Bütün gün bunlari düsünerek basimi duvarlara vururken daha sonra hiç umulmadık bir sekilde her sey bitmiş toparlaniyordu Ben tekrar tekrar bastan sona karmasik, sarsinti doguran ve kendinden kuskulandiran bu yoldan giderim` Peter Darrell: ICODEBen kukla bir koreograf degilim Minik çöpten adamlar yönetmiyorum ve balelerimi gelisim sürecinde beyaz bir kagit üstünde çalismiyorum Dansçilari stüdyoda çevreme alana değin adimlar üzerinde çalisamam Benim çalisma seklim daha çok dansçilara dayanir Provalara her seyi anekdot ederek gidenlerden süphelenirim Bu, kuytu hareket etmeye olanak birakmaz Ve bana ICODEhiçbir sey vermeyen, hiçbir katkida bulunmayan` dansçilarla çalismaktan dehşet etmisimdir Bu kuklalarla çalismaya aynı` id Kenneth MacMillan: ICODEFazla söylemisimdir, dansçilarin isbirligi yapmalari gerektigini hissederim Dansçilar bütün bir çamur öbegi halinde olmamalilar; onlarin baleye katkilarinin adeta bir usta, müzikçi ya da koreograf dek önemli oldugunu düsünürüm Aslında, baleye baslarken açiklama yapmamaktan hoslanirim ve dansçilarin hareketi hissetmeleri, algilamalari için kuytu birakirim Daha Sonra, neden bunlari böyle yaptiklari konusunda, yari yolda fazla genis detaylara girerimICODE Diger bir deyisle, dansçilar ilk olarak hareketi yapmalilar ve bu hareketten netice olarak bale insa edilmeli ve gelistirilmeli Ama eylemsel süreçte, yukaridaki koreograflarin bazilarinin açikladigi gibi, hareketlerin çogu seçilerek atilacak ve yerlerine yeni adimlar konulacaktir Ola Ki de ertesi gün yirmidört saat önce yaratilan her sey bir defa daha atilacak ve bütünüyle farkli fikirlerle yer degistirecektir Simdiye değin balenin ölümsüz eserleri, birbirinden bagimsiz parçalarin bu cins insa yolu ile, katman katman eklenmesiyle evrim geçirdi Bale, müzik gibi yaratici, iyi planlanmis ve simgesel bir sanat dalidir O, gerçekligin dogasi kadar realist degildir; biçimin gerisindeki fikirleri resmeder Baleden, reel yasamin harfiyen bir tasvirini vermesini bekleyemezsiniz; bununla birlikte realiteyle baglari da olmalidir Bu baglar olmadan o, tamamen soluk, ışıltısız ve cansiz kalacaktir Bu yüzyilin baslarinda bale dünyasi, prensesleriyle, perileriyle ve sihirbazlariyla, çevresindeki yasamin düzensiz ve kuralsiz durumundan sert darbeler yedi Ahali ona, tesir ve gücünü kaybetmis gözüyle bakmaya basladi Zaman, gözü dönmüs ve öfkeli yeniligin zamaniydi Bilinen formlar, bütün anlamiyla eglence için, çocuklarin oyuncaklari gibi, paramparça oldu böylece son birkaç on yilda, bale daha az dekoratif ve sevimli, lakin daha fazla canli duruma dönüstü Çünkü bu, insanlarin talebiydi Daha da önemlisi bu, genç ve gözü ileride koreograflarin da bir istegiydi Koreograf ve nihayet bagdar, desinatör ve dansçi ICODEbiçemiICODE olustururlar Koreograf denge, kontrast, rol ve kompozisyon için bir ressamin gözüne sahip olmalidir Sahnede çok sayida dansçi varken fazla sayida durum ya ayni zamanda olmakta veya kontrapunt olusturmaktadir Koreograf, izleyici tarafindan degerlendirilecek olan gösterme etkisini göz önünde tutmalidir Bir noktada, balerin ve partnerinin bir ICODEpas de deuxICODEsü olabilir, sonradan üç veya dört, herkes ayni zamanda ve bir arada kendi danslarini icra eden çiftlerle birlesebilirler Toplulukla birleserek bir ICODEensembleICODE anlayisina ulasabilirler ve her tarafta bir fazla gruba ayrilarak kontrapuntik dans tarzina yönelebilirler Bu tür tasavvur edilebilir karmasik sorunlar bir balede koreografi kusatmaktadir Zamana karsi durabilen ressam ve mükemmel koreografi üç kayda değer faktörü içerir: hosa dışarı giden görsel bir çekicilik, uyarici rolü olan duygulu bir içerik ve bir izleyici toplulugunu büyüleme yetenegi Birincil iki maddeye ulasabilmek yeterince zordur, fakat sıradan bir dansçi ve koreografin yeteneklerinin çok ötesinde degildir Ayrica, bu yönde durmadan üstün olmak ta farkli bir meseledir Her nasilsa, bir izleyici toplulugunu tutabilmek daha rizikolu ve istikrarsizdir Ayrica baştan sona iki yan faktörün destegi gerekir: Birinci planda koreografinin kalitesi ve ikinci olarak dansçilarin onu nasil yorumladiklari Bu ikisi süphesiz birbirleriyle alakalidirlar, lakin eger o dansin dogasi dansçilara onu değerlendirmek için çekici gelmeyen bir üslubu içermekte ise, bu sempati noksanligi sonuçta izleyici ilgisiyle baglanti kuracaktir böylece, dogrudan dogruya ve etkili bir sekilde izleyiciyle bag kurmak, koreografa öncelikle gereken kayda değer bir yetenektir Drama (hikaye) ICODEyi, onun dans ve mimik bütünlügünün sinirlandirilmis çerçevesi içinde yaratici ve planlayici güçte olmasi yalnizca mantıklı olmakla kalmaz; ayni zamanda görüntüsel açidan da etkilidir Bu kolay degildir; çünkü koreograf oyun yazarindan, bagdardan ve sanatçidan farkli olarak sanatinin dört basi mamur bir üstadi degildir, olamaz da Yeni bir bale yaratmaya karar veren bir koreografin göz önüne almasi gereken bir fazla sey vardir; fazla sayida büyük balenin varligi ve hatta bazilarinin saheser olarak nitelendirilmesi düsündürücüdür Süphe yok ama, Marie RambertICODEin ne süre bir bale eserini uygulamaya koydursa asagidaki sorulari sirayla kendisine sormasinin nedeni de budur​alinti