Bazı calışmaların gosterdiğine gore, kalp krizi riskini azaltan omega3 yağı (gerekli bir yağ asidi) balıkta bulunur Başından beri bunun sahte araştırmalara dayandığına inanırım Bu calışmaların politikası, ozu almdıktan sonra atılan balık yağının kullanımını en duşuk maliyetle sağlayabilmenin yollarını arayan ilac şirketleri tarafından desteklenmelerine dayanıyor
Şimdi bilimsel bir tartışmanın patlak vereceği kesin 1995′te Harvard Halk Sağlığı Okulu’nun, New England Journal of Medicine’de yayınladığı bir calışmaya gore, cok balık yemek daha sağlıklı bir kalbe sahip olmak sonucunu doğurmuyor5 Bu benim icin surpriz olmadı Dunyada en yuksek orandaki kemik erimesine, bol miktarda yedikleri yağlı balıklar yuzunden Eskimo kadınlarında rastlandığını biz zaten biliyorduk Bu beslenme şekli kesinlikle kalp krizi riskini azaltmıyor
Omega3 tartışmalarını bir yana bırakırsak, kirlettiğimiz sularda kurulan balık ciftliklerinin ve ticari balıkcılığın yarattığı problem, balığı beslenme alışkanlıklarımızdan cıkarmamız icin yeterli bir neden Ceşitli bakteriler, virusler, parazitler ve toksinler balıklara ve onları yiyen insanlara ciddi zararlar verirler Bazıları gucsuz duşurucu, hatta oldurucu olabilir Hastalık Kontrol ve Onleme Merkezleri’nin değerlendirmelerine gore, Amerikalılar her yıl balığın neden olduğu 325000 ceşit gıda kaynaklı hastalığa maruz kalıyorlar Ciguatera zehirlenmesi (balık tuketilmesi sonucu oluşan zehirlenme), Amerika’da en sık rastlanan balık kaynaklı hastalıktır Cunku ciguatoksin renksiz ve kokusuz olduğu icin, balığm bozulup bozulmadığını anlamak oldukca zordur Scombroid zehirlenme ise belli başlı balıkların (daha cok ton balığı, palamut, uskumru ve mahi mahi) yakalanması sırasında ve sonrasında duzgun koşullar yaratılmamasından kaynaklanır Paralitik deniz urunleri zehirlenmesi, toksin etkenleri barındıran midye, istiridye, tarak gibi kabuklu deniz hayvanlarının neden olduğu bir zehirlenme turudur
Zehir ne tuzlama ve dondurma ile ne de kurutma ya da buharda, sadece fırında ve kızartarak pişirme metotlarıyla yok edilebilir Salmonella*, hepatit A ve ceşitli bağırsak virusleri de deniz urunlerinin neden olduğu hastalıklar arasındadır
Deniz urunlerine bakteri testi yapmak guvenlik icin bir garanti olmaz, cunku bakteriler kendilerini bu testlerde gostermezler Duke Universitesi’nden Dr Kathy Kirkland ve Hastalık Kontrol ve Onleme Merkezleri’nden Dr Sharon McDonell, Amerikan Mikrobiyoloji Derneği’nin sponsor olduğu 1995′te duzenlenen bulaşıcı hastalıklar konferansmda, pişmiş istiridye uzerinde viruse rastladıklarım belirttiler İstiridyenin tortu şeklindeki dışkısı, kusmaya ve insanlarda diğer bağırsak hastalıklarına neden olan virusle kaplıydı Bu virusler, kabuklu deniz hayvanlarının yol actığı hastalıklara neden oluyorlardı Burada kabuklu deniz hayvanlarının bozulmuş olup olmadıklarını anlamanm bir yolu yok, kac kişinin besin zehirlenmesinden rahatsız olduğu da bilinmiyor Grip gibi kaynağını bilmediğimiz icin, kacınamadığımız hastalıklar grubuna girdiğini kabul ediyoruz
Bu problemin kapsamını anlamak icin ABC kanalı Canlı PrimeTime yapımcıları New York, Boston, Chicago ve Baltimore pazarlarından yaklaşık 23 kilogram balık satın aldılar Bu balıkların temizlikkirlilik durumları test edildi Balıklar, insanın yiyebilmesi icin belirlenen guvenlik sınırının %2(ysi oranında fazla bakteri iceriyordu Yaklaşık yuzde 40 oranında, belirlenen sınırın cok uzerinde insan dışkısı iceriyordu6 Dunyanın ceşitli yerlerinde yapılan araştırmalarda da, besin zincirinde organoklor olarak bilinen bir ceşit kimyasaldan kaynaklanan zararlı bitki zehirine rastlandı Daha cok da endustriyel ve tarımsal atıkların bulunduğu kirli sularda yaşayan balıklarda rastlandığı ileri suruldu Cevre Koruma Ajansı’ nın (EPA) 1992′de yayınlanan bir calışmasına gore, 388 nispeten temiz suda yuzde 98′den fazla oranda bulunan DDE, DDT’nin bozulmuş kimyasal halidir DDT yirmi iki yıl once yasaklanmıştır, ne var ki tabaklarımızdaki balıkta hala kendini gostermektedir Bazı zararlı kimyasalların (orneğin PCB ve civanın) da %90 oranında bulunduğu gorulmektedir7 Bu inatcı toksinler sadece hayvanların dokularına girmekle kalmazlar; aynı zamanda genişlerler, ostrojen ve testosteron gibi doğal cinsellik hormonlarını bloke ederler Bu, goğus ve testis kanseri oranının neden bu kadar yuksek olduğunu acıklıyor, ikinci Dunya Savaşı’ndan sonra başlayan “kimyasal devrim den bu yana, erkeklerin sperm sayısının yuzde 50 oranında duşmesinin nedenini de acıklar sanırım Michigan’daki VVayne State Universitesinden gelişim psikolojisi uzmanları Joseph ve Sandra Jacobson tarafından yurutulen calışmalar farklı bir şeyi gosterdi: Duzenli olarak bozulmuş balık yiyen annelerden doğan bebekler, normalin altında kiloya ve kucuk kafalara sahip oluyorlar Buyuduklerinde ise kısa sureli hafıza kayıplarına ve dikkat dağınıklığına rastlanıyor Balık, bakteriyel zehirlerin ve cevresel toksinlerin yanı sıra, kırmızı et ve kumes hayvanları gibi insan bedendeki damarların tıkanmasına neden olan yağları da icerir Her ne kadar azaltılsa da biliyoruz ki balık, diğer kaynaklardan daha cok amip ve parazit taşır
* Somon balığının neden olduğu bir tur zehirlenme (CN)
Şimdi bilimsel bir tartışmanın patlak vereceği kesin 1995′te Harvard Halk Sağlığı Okulu’nun, New England Journal of Medicine’de yayınladığı bir calışmaya gore, cok balık yemek daha sağlıklı bir kalbe sahip olmak sonucunu doğurmuyor5 Bu benim icin surpriz olmadı Dunyada en yuksek orandaki kemik erimesine, bol miktarda yedikleri yağlı balıklar yuzunden Eskimo kadınlarında rastlandığını biz zaten biliyorduk Bu beslenme şekli kesinlikle kalp krizi riskini azaltmıyor
Omega3 tartışmalarını bir yana bırakırsak, kirlettiğimiz sularda kurulan balık ciftliklerinin ve ticari balıkcılığın yarattığı problem, balığı beslenme alışkanlıklarımızdan cıkarmamız icin yeterli bir neden Ceşitli bakteriler, virusler, parazitler ve toksinler balıklara ve onları yiyen insanlara ciddi zararlar verirler Bazıları gucsuz duşurucu, hatta oldurucu olabilir Hastalık Kontrol ve Onleme Merkezleri’nin değerlendirmelerine gore, Amerikalılar her yıl balığın neden olduğu 325000 ceşit gıda kaynaklı hastalığa maruz kalıyorlar Ciguatera zehirlenmesi (balık tuketilmesi sonucu oluşan zehirlenme), Amerika’da en sık rastlanan balık kaynaklı hastalıktır Cunku ciguatoksin renksiz ve kokusuz olduğu icin, balığm bozulup bozulmadığını anlamak oldukca zordur Scombroid zehirlenme ise belli başlı balıkların (daha cok ton balığı, palamut, uskumru ve mahi mahi) yakalanması sırasında ve sonrasında duzgun koşullar yaratılmamasından kaynaklanır Paralitik deniz urunleri zehirlenmesi, toksin etkenleri barındıran midye, istiridye, tarak gibi kabuklu deniz hayvanlarının neden olduğu bir zehirlenme turudur
Zehir ne tuzlama ve dondurma ile ne de kurutma ya da buharda, sadece fırında ve kızartarak pişirme metotlarıyla yok edilebilir Salmonella*, hepatit A ve ceşitli bağırsak virusleri de deniz urunlerinin neden olduğu hastalıklar arasındadır
Deniz urunlerine bakteri testi yapmak guvenlik icin bir garanti olmaz, cunku bakteriler kendilerini bu testlerde gostermezler Duke Universitesi’nden Dr Kathy Kirkland ve Hastalık Kontrol ve Onleme Merkezleri’nden Dr Sharon McDonell, Amerikan Mikrobiyoloji Derneği’nin sponsor olduğu 1995′te duzenlenen bulaşıcı hastalıklar konferansmda, pişmiş istiridye uzerinde viruse rastladıklarım belirttiler İstiridyenin tortu şeklindeki dışkısı, kusmaya ve insanlarda diğer bağırsak hastalıklarına neden olan virusle kaplıydı Bu virusler, kabuklu deniz hayvanlarının yol actığı hastalıklara neden oluyorlardı Burada kabuklu deniz hayvanlarının bozulmuş olup olmadıklarını anlamanm bir yolu yok, kac kişinin besin zehirlenmesinden rahatsız olduğu da bilinmiyor Grip gibi kaynağını bilmediğimiz icin, kacınamadığımız hastalıklar grubuna girdiğini kabul ediyoruz
Bu problemin kapsamını anlamak icin ABC kanalı Canlı PrimeTime yapımcıları New York, Boston, Chicago ve Baltimore pazarlarından yaklaşık 23 kilogram balık satın aldılar Bu balıkların temizlikkirlilik durumları test edildi Balıklar, insanın yiyebilmesi icin belirlenen guvenlik sınırının %2(ysi oranında fazla bakteri iceriyordu Yaklaşık yuzde 40 oranında, belirlenen sınırın cok uzerinde insan dışkısı iceriyordu6 Dunyanın ceşitli yerlerinde yapılan araştırmalarda da, besin zincirinde organoklor olarak bilinen bir ceşit kimyasaldan kaynaklanan zararlı bitki zehirine rastlandı Daha cok da endustriyel ve tarımsal atıkların bulunduğu kirli sularda yaşayan balıklarda rastlandığı ileri suruldu Cevre Koruma Ajansı’ nın (EPA) 1992′de yayınlanan bir calışmasına gore, 388 nispeten temiz suda yuzde 98′den fazla oranda bulunan DDE, DDT’nin bozulmuş kimyasal halidir DDT yirmi iki yıl once yasaklanmıştır, ne var ki tabaklarımızdaki balıkta hala kendini gostermektedir Bazı zararlı kimyasalların (orneğin PCB ve civanın) da %90 oranında bulunduğu gorulmektedir7 Bu inatcı toksinler sadece hayvanların dokularına girmekle kalmazlar; aynı zamanda genişlerler, ostrojen ve testosteron gibi doğal cinsellik hormonlarını bloke ederler Bu, goğus ve testis kanseri oranının neden bu kadar yuksek olduğunu acıklıyor, ikinci Dunya Savaşı’ndan sonra başlayan “kimyasal devrim den bu yana, erkeklerin sperm sayısının yuzde 50 oranında duşmesinin nedenini de acıklar sanırım Michigan’daki VVayne State Universitesinden gelişim psikolojisi uzmanları Joseph ve Sandra Jacobson tarafından yurutulen calışmalar farklı bir şeyi gosterdi: Duzenli olarak bozulmuş balık yiyen annelerden doğan bebekler, normalin altında kiloya ve kucuk kafalara sahip oluyorlar Buyuduklerinde ise kısa sureli hafıza kayıplarına ve dikkat dağınıklığına rastlanıyor Balık, bakteriyel zehirlerin ve cevresel toksinlerin yanı sıra, kırmızı et ve kumes hayvanları gibi insan bedendeki damarların tıkanmasına neden olan yağları da icerir Her ne kadar azaltılsa da biliyoruz ki balık, diğer kaynaklardan daha cok amip ve parazit taşır
* Somon balığının neden olduğu bir tur zehirlenme (CN)