iltasyazilim
FD Üye
balıkların özellikleri kısaca
balıkların genel özellikleri
balıkların özelliği hakkında veri
Balıklar (Pisces) poikloterm olan, az kalsın yalnızca suda yaşayan ve solungaçları ile solunum yapan, soğuk kanlı, yürekleri çift gözlü, çoğunun vücudu pullu, genellikle yumurta ile üreyen omurgalı hayvanlardır Bir Takım türler canlı doğurarak ürer (lepistes, kılıçkuyruk, moly vs) Mesela tatlı su balıklarından Lepistes'in (Poecilia reticulata) yumurtaları anne karnında çatlar ve canlı doğum gerçekleşir Çiklitgillerde ise kuluçka süresi dişinin ağzında gerçekleşirAğzında yumurtaları çeviren, mantarlaşmasını engelleyen dişi yumurtalar çatlayana hatta yavrular serbestçe yüzmeye başlayana dek onları ağzındaki kesesinde korur
tat alma organı
Balıklarda ağız tadı cisimcikleri dudaklarda, farinkste, burun epitelinde, baş derisinde, bıyıkların uçlarında belirlenmiş olduğu gibi bazılarında da ağız içinde yerleşmiştir Balıklarda dil yoktur Olanlarında da gelişmemiştir Sazanların ağzı içinde çok kalın kastan üretilmiş yastık şeklinde bir yapı bulunur Bu organ tat almaya fayda Balıklar bir takım maddeleri memelilerden daha iyi ayırt edebilirler
Öteki adı da Zebra balığı (akrep balığı) olan bir Aslan balığı (Pterois volitans)
Dokunma duyusu
Dokunma duyusunda bıyıkların rolü büyüktür Bıyıklar lezzet almada etkin olduğu gibi, besin bulma ve dokunma organı olarak da görev yaparlar
Balıkların baş, karoser ve yüzgeç derileri üzerinde tomurcuk veya çukurcuklar halinde küçük duyu organları mevcuttur İçlerinde asap uçları dallanmış haldedir Görevleri; yaklaşan düşmanı, sıcaklık değişimini, gıda ve tuzluluğu hissetmektir Duyuda yan organın da etkisi önemlidir Bir Takım derin deniz balıklarının yüzgeç ışınlarında uzamış olan bir takım kısımlarında duygu organları yer almıştır
İşitme ve ast organ (Yanal çizgi)
Balıklarda dış ve orta kulak yoktur İşitme organı bir kapsül içinde yer alan iç kulaktan ibaret olup, sudaki ses titreşimlerini sezgi eder Bu işitme organına “labirent denir İşitmede etkili olduğu gibi, dengenin sağlanmasında, yük ve yerçekimi tespitinde de önemli rol oynar İçlerinde kalsiyum karbonattan üretilmiş “otolit adı bahşedilen cisimcikler de bulunur Bir Takım balıklarda hava kesesinin ön kısmının her iki yanında iç kulakla ilişkili dörder adet kemikcik bulunur “Weber cihazı adını bölge bu sistem ses dalgalarını ve basınç değişimini iç kulağa ileterek daha iyi işitmeğe takviye eder Ufak frekanslı titreşimler, yanal çizgi sistemiyle algılama edilir Bu, vücudun yanlarında derinin altında uzanan içi mukus batmış bir çift kanaldır Belirli aralıklarla bu kanalı pulların arasından ya da ortasından dışarı bağlayan yollar, bu yolların ucunda içinde sıvı ve asap hücreleri yer alan bir torba vardır Sudaki titreşimler bu sıvıya geçerek asap hücreleri göre kavrama edilir Mesaj daha sonra sinirler vasıtasıyla beyne iletilir
Bir diğer balığın hareketinin doğurduğu titreşimleri, yanındaki balık bu yolla duyar Ast organ çok hain frekanslı titreşimleri seziş edip işitmeye tezgâhtar olduğu gibi, su akıntısının yönünü, sıcaklık ve soğukluk farklarını da tesbit eder Tabi organ işitmede de asistan olur Ses ve basınç dalgalarını tesbit edebilir Kemikli balıklarda, vücudun her iki yanına solungaçlardan kuyruk yüzgecine dek uzanır
Koku duyusu
Balıklarda burun (nostril), solunum için değil, suda çözünmüş kimyasal maddeleri koklamaya yarayan bir duyu organıdır Koku alma kapsülleri üst çene üstünde bulunan bir çift (ya da bir adet) burun çukuruna yerleşmiştir Koku maddelerini içeren su burun deliklerine girip çıkarken, koklama kapsüllerini yalayarak sinirleri uyarır Bu duyu köpek balıkları gibi bir takım balıklarda çok kuvvetlidir Köpek balıkları kan kokusunu yüzlerce metre uzak alabilirler
Köpekbalığı
Yüzme kesesi
Balıkların suda batmadan durmasını sağladığı için önemlidir Sindirim kanalının bir uzantısı olup, sırt tarafta torba şeklindedir İçi CO2, O2 ve NO2 gazları ile doludur Balığın yoğunluğunu, suyun yoğunluğuna kadar ayarlar Balık suda batmadan durmak için, içindeki gazı artırarak keseyi şişirir Yüzerken havasını azaltır Bir Takım balıklarda yüzme kesesi ikiye ayrılmıştır Yüzme kesesi solunum, hidrostatik görev, ses meydana getirme ve bir takım uyartıları hissetmede de etkilidir Tüm balıklarda hava kesesi bulunmaz Böyle balıklarda yağlı ceset ve göğüs yüzgeçleri batmalarına mani olur Dip balıklarında yüzme kesesinin dışarıyla herhangi bir bağlantısı yoktur Gaz özel bir sistemle hava kesesine doldurulur ve boşaltılır Bu durumda karşımıza beş herif balık çıkmakta; Fizostom balıklar ve Fizoklist balıklar Fizostom balıklarda hava kesesi yutakla bağlantılı olduğu için gaz girşi çıkışı sorun olmamaktadır lakin Fizoklist balıklarda herhangi bir yutak bağlantısı olmadığından gaz giriş çıkışını Rete Mirabledediğimiz kılcal damar ağı yardımıyla olduğu bulunmuştur Rete mirable mekanizmasında; gaz bezinden toplardamarlara laktik asit verilirLaktik asit oksijen bağlanma yeteneğini düşürerek atardamarlarda yüksek kısmi oksijen basıncı oluşmasını sağlarBu olay tekrarlanarak yokuş noktasındaki oksijen basıncının ayrıntılarıyla yükselmesi sağlanır ve yüzme kesesinin içine diffüzyonla hava girişi olur Kan damarlarındaki bu ters akımdan nedeniyle oksijen keseden dışarı çıkamaz *
balıkların genel özellikleri
balıkların özelliği hakkında veri
Balıklar (Pisces) poikloterm olan, az kalsın yalnızca suda yaşayan ve solungaçları ile solunum yapan, soğuk kanlı, yürekleri çift gözlü, çoğunun vücudu pullu, genellikle yumurta ile üreyen omurgalı hayvanlardır Bir Takım türler canlı doğurarak ürer (lepistes, kılıçkuyruk, moly vs) Mesela tatlı su balıklarından Lepistes'in (Poecilia reticulata) yumurtaları anne karnında çatlar ve canlı doğum gerçekleşir Çiklitgillerde ise kuluçka süresi dişinin ağzında gerçekleşirAğzında yumurtaları çeviren, mantarlaşmasını engelleyen dişi yumurtalar çatlayana hatta yavrular serbestçe yüzmeye başlayana dek onları ağzındaki kesesinde korur
tat alma organı
Balıklarda ağız tadı cisimcikleri dudaklarda, farinkste, burun epitelinde, baş derisinde, bıyıkların uçlarında belirlenmiş olduğu gibi bazılarında da ağız içinde yerleşmiştir Balıklarda dil yoktur Olanlarında da gelişmemiştir Sazanların ağzı içinde çok kalın kastan üretilmiş yastık şeklinde bir yapı bulunur Bu organ tat almaya fayda Balıklar bir takım maddeleri memelilerden daha iyi ayırt edebilirler
Öteki adı da Zebra balığı (akrep balığı) olan bir Aslan balığı (Pterois volitans)
Dokunma duyusu
Dokunma duyusunda bıyıkların rolü büyüktür Bıyıklar lezzet almada etkin olduğu gibi, besin bulma ve dokunma organı olarak da görev yaparlar
Balıkların baş, karoser ve yüzgeç derileri üzerinde tomurcuk veya çukurcuklar halinde küçük duyu organları mevcuttur İçlerinde asap uçları dallanmış haldedir Görevleri; yaklaşan düşmanı, sıcaklık değişimini, gıda ve tuzluluğu hissetmektir Duyuda yan organın da etkisi önemlidir Bir Takım derin deniz balıklarının yüzgeç ışınlarında uzamış olan bir takım kısımlarında duygu organları yer almıştır
İşitme ve ast organ (Yanal çizgi)
Balıklarda dış ve orta kulak yoktur İşitme organı bir kapsül içinde yer alan iç kulaktan ibaret olup, sudaki ses titreşimlerini sezgi eder Bu işitme organına “labirent denir İşitmede etkili olduğu gibi, dengenin sağlanmasında, yük ve yerçekimi tespitinde de önemli rol oynar İçlerinde kalsiyum karbonattan üretilmiş “otolit adı bahşedilen cisimcikler de bulunur Bir Takım balıklarda hava kesesinin ön kısmının her iki yanında iç kulakla ilişkili dörder adet kemikcik bulunur “Weber cihazı adını bölge bu sistem ses dalgalarını ve basınç değişimini iç kulağa ileterek daha iyi işitmeğe takviye eder Ufak frekanslı titreşimler, yanal çizgi sistemiyle algılama edilir Bu, vücudun yanlarında derinin altında uzanan içi mukus batmış bir çift kanaldır Belirli aralıklarla bu kanalı pulların arasından ya da ortasından dışarı bağlayan yollar, bu yolların ucunda içinde sıvı ve asap hücreleri yer alan bir torba vardır Sudaki titreşimler bu sıvıya geçerek asap hücreleri göre kavrama edilir Mesaj daha sonra sinirler vasıtasıyla beyne iletilir
Bir diğer balığın hareketinin doğurduğu titreşimleri, yanındaki balık bu yolla duyar Ast organ çok hain frekanslı titreşimleri seziş edip işitmeye tezgâhtar olduğu gibi, su akıntısının yönünü, sıcaklık ve soğukluk farklarını da tesbit eder Tabi organ işitmede de asistan olur Ses ve basınç dalgalarını tesbit edebilir Kemikli balıklarda, vücudun her iki yanına solungaçlardan kuyruk yüzgecine dek uzanır
Koku duyusu
Balıklarda burun (nostril), solunum için değil, suda çözünmüş kimyasal maddeleri koklamaya yarayan bir duyu organıdır Koku alma kapsülleri üst çene üstünde bulunan bir çift (ya da bir adet) burun çukuruna yerleşmiştir Koku maddelerini içeren su burun deliklerine girip çıkarken, koklama kapsüllerini yalayarak sinirleri uyarır Bu duyu köpek balıkları gibi bir takım balıklarda çok kuvvetlidir Köpek balıkları kan kokusunu yüzlerce metre uzak alabilirler
Köpekbalığı
Yüzme kesesi
Balıkların suda batmadan durmasını sağladığı için önemlidir Sindirim kanalının bir uzantısı olup, sırt tarafta torba şeklindedir İçi CO2, O2 ve NO2 gazları ile doludur Balığın yoğunluğunu, suyun yoğunluğuna kadar ayarlar Balık suda batmadan durmak için, içindeki gazı artırarak keseyi şişirir Yüzerken havasını azaltır Bir Takım balıklarda yüzme kesesi ikiye ayrılmıştır Yüzme kesesi solunum, hidrostatik görev, ses meydana getirme ve bir takım uyartıları hissetmede de etkilidir Tüm balıklarda hava kesesi bulunmaz Böyle balıklarda yağlı ceset ve göğüs yüzgeçleri batmalarına mani olur Dip balıklarında yüzme kesesinin dışarıyla herhangi bir bağlantısı yoktur Gaz özel bir sistemle hava kesesine doldurulur ve boşaltılır Bu durumda karşımıza beş herif balık çıkmakta; Fizostom balıklar ve Fizoklist balıklar Fizostom balıklarda hava kesesi yutakla bağlantılı olduğu için gaz girşi çıkışı sorun olmamaktadır lakin Fizoklist balıklarda herhangi bir yutak bağlantısı olmadığından gaz giriş çıkışını Rete Mirabledediğimiz kılcal damar ağı yardımıyla olduğu bulunmuştur Rete mirable mekanizmasında; gaz bezinden toplardamarlara laktik asit verilirLaktik asit oksijen bağlanma yeteneğini düşürerek atardamarlarda yüksek kısmi oksijen basıncı oluşmasını sağlarBu olay tekrarlanarak yokuş noktasındaki oksijen basıncının ayrıntılarıyla yükselmesi sağlanır ve yüzme kesesinin içine diffüzyonla hava girişi olur Kan damarlarındaki bu ters akımdan nedeniyle oksijen keseden dışarı çıkamaz *