Balkanlardaki Türk eserleri nelerdir

osmanlı devletinin balkanlarda bırakmış oldugu mimari eserler
Standart Balkanlardaki Türk Eserlerinin Durumu Hakkında Bilgi

Balkanlardaki Türk eserlerinden Bazıları

Arnavutluk

* Tiran: Kaplan Paşa Türbesi
* Korça: Mirahor Camii ve Mirahor Türbesi
* İşkodra: Buşatlı Mehmet Paşa Camii
* Vlora: Muradiye Camii
* Berat: Bekârlar Camii
* Elbasan: Çarşı Hamamı

Bosna Hersek

* Sarayevo: Ferhat Bey Camii, Bursa Bedesteni
* Travnik: Süleyman Paşa Camii
* Banyaluka: Ferhat Bey Camii
* Mostar: Saruca İbrahim Paşa Camii
* Kladanj: Hacı Bali Bey Camii
* Odzak: Çarşı Camii
* Visoko: Tekke
* Tuzla: Cami

Bulgaristan

* Filibe (Plov): Perşembe Pazarı Camii
* Razgrad: İbrahim Paşa Camii
* Köstendil: Fatih Camii
* Provadija: Abdulaziz Camii
* Selvievo: Malkoç Bey Türbesi
* Karlovo: Karlı İli Mehmed Bey Camii

Hırvatistan

* Zadar: Valpovo Han
* Dırniş: Cami
* Osijek: Kaleiçi Mustafa Paşa Camii

Karadağ

* Podgoriça: Hasan Ağa Camii ve Türbesi
* Bar: Starigrad Camii minaresi
* Çetinje: Türk Konsolosluğu binası

Kosova

* Priştine: Yaşar Paşa Camii
* Prizren: Gazi Mehmed Paşa Hamamı, Prizren Kalesi, Prizren Rüştiyesi
* Cakova: Büyük Tekke

Macaristan

* Eger: Valide Sultan Hamamı
* Peç: İdriz Baba Türbesi
* Yakovalı Hasan Paşa Camii
* Zigetvar: Kanuni Sultan Süleyman Camii, Erd Camii

Makedonya

* Ustrumca: Banitsa Köyü Camii, Hünkâr Camii
* İştip: Hüsamettin Bey Camii
* Pirlepe: Çarşı Camii
* Manastır: Haydar Kadı Camii, İshakiye Camii
* Radoviş: Cami minaresi
* Debre: Fatih Camii

Romanya

* Köstence: Hünkar Camii
* Hırşova: Sultan Mahmut Camii
* İshakça: Mahmut Yazıcı Camii

Sırbistan

* Belgrad: Şeyh Mustafa Paşa Türbesi
* Niş: İslam Ağa Camii
* Novi Pazar: Altın Âlem Camii, İsa Bey Hamamı

Yunanistan

* Selanik: II Murad Hamamı, Hamza Bey (Hafse Hatun) Camii
* Serez: Mehmet Bey Camii
* İskeçe: Sünne Camii
* Gümülcine (Komotini): Eski Cami
* Yenitsa (Yenice Vardar): Evrenos Bey Türbesi
* Yanya: Mimar Sinan Camii
* Tırkala: Osman Şah Camii

Balkanlarda Türk Eserlerinin Durumu
Türk Tarih Kurumu ’nun (TTK) önderliğinde 8 yıl önce başlatılan yurtdışındaki ‘Osmanlı Eserleri Envanteri Projesi ’nin Balkanlar ayağı son aşamasına geldi Yüzde 80 ’i tamamlanan ve birebir saha çalışmalarına dayanan projede ezber bozan ayrıntı öne çıkıyor Sanat tarihçilerinin yurtdışındaki Osmanlı eserleri üzerine en detaylı egzersiz olarak değerlendirdiği ve 2010 ’da tamamlanması beklenen envanter, daha önce 15 bin 787 olarak tespit edilen Balkanlar'daki mimari yapıların iki kat artı olduğunu ortaya koydu 11 Balkan ülkesindeki Osmanlı eserlerinin takriben yüzde 90 ’ı yıkılmış durumdadır Ayakta kalan eserlerden 5 binine acele müdahale gerekiyor Türkiye ’den dışarı giden ekipler sadece cami, kale, medrese veya bedesten gibi akla birincil gelen yapıları yok; tekke, zaviye, türbe, han, arasta, imaret, hamam, köprü, su kemeri, çeşme, kule, mektep, kütüphane, ocak ve tabya gibi çoğu eseri tespit ediyor, planlarını ve bir bir mimari özeliklerini çıkarıyor Saha çalışmalarına katılan sanat tarihçilerine tarafından hemencecik müdahale edilmezse ayakta kalanların çoğu ortadan kaybolacak
Osmanlı 20 yüzyılın başlarına kadar 500 yıldan fazla hâkim olduğu Balkan topraklarını da Anadolu gibi imar ve ihya etmiş, ele geçirdiği bu topraklardaki mevcut eserleri korumuş, hatta onarmış ve bunların yanı sıra kendi kültürünü yansıtan eserler yapı etmişti Bunu imparatorluğunun gereği olarak görmüş, ayrıca yerli halk müziği keza de Anadolu'dan Balkanlar'a getirilen soydaşlarımız bu eserleri uzun yıllar kullanmıştı Acilen Rusya ve Balkanlar'daki kapalı rejimlerin çöküşüyle Türkiye Balkanlar'a tekrar eğildi Fakat Osmanlı ’nın ayrılmasından sonradan bazı ülkelerde Türk ve Müslüman nüfus kalmadığı için eserler zahmetsizce ortadan kaldırılmış Türk ve Müslüman nüfusunun olduğu bölgelerde ise eserlerin bir kısmı ayaktadır Örneğin Macaristan ’da nüfus kalmayınca 700 eserden yalnızca 28 ’i bugüne ulaşabilmiş Onlar da turistik maksatlarla kullanılmaktadır Kosova, Bosna Hersek ile Makedonya ’da Müslüman nüfus pozitif olduğu için birçok eser varlığını koruyabilmiş Dolayısıyla eserlerin en büyük sorunu sahiplenilmeme, ilgisizlik, milliyetçi saldırılar, doğal afetler, kasıtlı müdahale ve yanlış restorasyonlar sebebiyle kaybedilmiş
Kosova, Makedonya ve Bosna Hersek ’teki eserlerin durumu iyi, Bulgaristan ile Arnavutluk ’ta da ayakta olanlar var Fakat Hırvatistan ’da yapı kalmamış Yalnızca kale ile kuleyi bırakmışlar Zaten daha fazla dinî yapılar yıkım edilmiş ilk olarak ülkedeki milliyetçilik akımları bu eserleri vurmuş Meselâ 2004 ’te Mitroviçe ’de bir Arnavut çocuk derede boğulmuştu Arnavutlar kiliseleri ateşe vermişti Sırplar da bu eyleme karşılık Osmanlı ’dan kalan Belgrad ’daki Bayraklı ve Niş ’teki Ağa Camii ’ni yaktılar Camiler sonra oradaki Müslümanlarca onarıldı; fakat eskisi gibi olamadı 2001 ’de Makedonya ile Arnavutluk aralarında meydana çıkan savaşta 15 yüzyıla ait Pirlepe Camii kundaklandı O vakit 3 kilise ile 11 Türk eseri hasar fark etti UNESCO bu mabetleri onaracaktı Kiliseler onarıldı; lakin Türk eserlerinin onarımı Pirlepe Belediyesi ’ne takıldı Makedonya, Hırvatistan ve Yunanistan ’da kiliseye dönüştürülmüş camiler var Makedonya ’daki Haydar Kadı Camii ’ni basket sahası olarak kullandılar Zeminini komple yıkmışlar Sadece duvar ve kubbesi kalmış Basket sahasından daha sonra da bira deposu yapıldı Baskı gelince boşaltıldı; fakat o bölgede Müslüman nüfus olmadığı için eser sahipsiz kaldı Genelde de Müslüman eserlere müdahalede bulunulmuş Kosova ’daki bazı eserler bilerek Arap mimarisine göre restore edilmiş 1967 ’de Romanya ve Yugoslavya'nın Tuna Nehri'nde ortak inşa ettiği barajın suları altında kalan Osmanlı kalesi Adakale çoktan unutuldu
Restorasyon çalışmalarında ODTÜ ’den Tarihçi Ömer Turan ve Mimar M Barışma Yağlı vardı Sonradan Gazi ’den Sanat Tarihçisi Neval Misafir, değerli arkadaşımız Mimar Mehmet Belirli Yılmaz, Filiz Canyurt, Sevil OsmaniÖztürk, Esra Yıldız, Mimar Ammar İbrahimgil ve başka uzmanlar da yer aldı
Envanter çalışmasına Devlet Tasarlama Teşkilatı ile Gazi Üniversitesi de yardım verdi Yunanistan ile Diyanet, TTK, TBMM ve DPT projenin esas kaynaklarından Osmanlı'yı her tarafta yeniden can vermek gibi değerlendirildiğinden bürokrasi Rumeli'nden uzakta durmaya özen göstermiştir Ancak o bölgeye sahip çıkmak bizim tarihi ve vicdani sorumluluğumuzdur *