Ballı faizin arkasında ne var!

Dünya gazetesi müellifi Alaattin Aktaş, bugünkü köşesinde banka faizlerine ait dikkat çeken bir yazı kaleme aldı. 

“Mevduata uygulanan ortalama faizle en yüksek faiz ortasındaki makas bir yıl ve daha uzun vadelide tam 12 puana ulaştı. Bir ya da birden fazla kişi yahut kurum bu yıl boyunca bir yıl ve daha uzun vadeli mevduata daima yüzde 27'nin üstünde faiz aldı” diye yazan Alaattin Aktaş, “Bu faizi hangi banka ya da bankalar hangi münasebetle veriyor? Bu seviyede faiz birileri çok para kazansın diye mi uygulanıyor, yoksa faizi verenlerin paraya çok mu gereksinimleri var ve varsâ neden?” ifadelerini kullandı.

Alaattin Aktaş’ın yazısı şöyle:



“Vatandaş üç kuruş birikimine yarım puan, bir puan daha fazla faiz alabilmek için uğraşırken, bir ya da birden fazla banka, kime ya da kimlere bilinmez, inanılmaz seviyede faiz uyguluyor.

Bankaların fiilen uyguladıkları en yüksek faiz ile ortalama en yüksek faiz ortasındaki makas inanılmaz derecede açıldı.

Fiilen uygulanan en yüksek faizle ilgili bilgiler gecikmeli açıklanıyor ve son olarak Ağustos oranlarını biliyoruz. İşte ağustosta bir ya da birden fazla banka bir yıl ve daha uzun vadeli mevduata yüzde 27.20 faiz uyguladı. Meğer birebir aydaki ortalama en yüksek faiz (haftalık faizlerin en yükseği) yüzde 15.20 oldu. Yani ortadaki fark tam 12 puan!


FAİZ VAR, FAİZ VAR

Bankaların mevduata uyguladıkları faizi derli toplu bir halde açıklayan kurum Merkez Bankası.

Merkez Bankası mevduat faizine ait oranları şu başlıklar altında açıklıyor:

-Bankalarca açılan mevduatlara uygulanan yüklü ortalama faiz oranları. (Akım ve stok datalar, haftalık)

-Bankalarca mevduatlara fiilen uygulanan azami faiz oranları. (Aylık)

-Kamu bankalarınca mevduatlara fiilen uygulanan azami faiz oranları. (Aylık) 



Tablomuzu oluştururken haftalık olarak açıklanan ortalama faiz oranlarında akım dataları kullandık. Haftalık bu oranlar içinden de o ayın en yükseğini aldık.

Tablonun üst kısmı ise kamu da dahil tüm bankaların fiilen uyguladıkları en yüksek faizi gösteriyor.

Ortalama en yüksek faiz ile fiilen uygulanan en yüksek faiz ortasında kıymetli farklar bulunduğu çok açık. Ortalama faiz hazirandan sonra besbelli biçimde düşmeye başladı; en yüksek faiz ise en azından kimi vadelerde fazla değişmedi ve iki seri ortasındaki makas açıldı.

YÜZDE 27 FAİZ KİME VERİLİYOR

Fiilen uygulanan en yüksek faizde en dikkati çeken hiç kuşku yok ki bir yıl ve daha uzun vadeli mevduata uygulanan oran.

Bu vadede faiz birinci sekiz ayda yüzde 27'nin altına hiç inmemiş. Kimi aylar yüzde 27, kimi aylar yüzde 30.10, son olarak ağustosta da yüzde 27.20'lik bir faiz kelam konusu olmuş. Eylül ve ekimi bilmiyoruz ve merakla bekliyoruz; sanki yüzde 27'yi görmeye devam edecek miyiz, diye...

Bu yüksek faizi bir ya da birden fazla özel banka uyguluyor. Kamu bankaları bir yıl ve daha uzun vade için bu yıl hiçbir ay yüzde 23'ün üstüne çıkmamışlar. Hatta kamu bankalarının ağustos ayındaki faizi yüzde 18.50 olmuş.

SORULAR, SORULAR...



-Yüzde 27'nin altına inmeyen bu faizi bir banka mı, birden fazla banka mı uyguluyor?

- Böylesine yüksek faiz tek kişi ya da kuruma mı, yoksa birden fazla kişi ve kuruma mı uygulanıyor?

- Bu faiz, çok yüklü bir mevduata mı uygulanmaktadır, şayet öyleyse bu meblağ ne kadardır?

- Yüklü ölçüde mevduata aylardır yüksek faiz vermeye razı olunmuşsa bu banka ya da bankalar, bu faizi paraya çok gereksinim duydukları için mi vermektedirler?

- Şayet paraya çok gereksinim duyma durumu kelam konusu ise bu muhtaçlık ne olabilir?”