Bangladeş ulke Tarihi
Bangladeş Tarihi
Bangladeş ve Bangladeş tarihi hakkında bilgi:
imagesbangladestarihi5b0a9e619cb2f
Bangladeş Musluman Halk Cumhuriyeti, Guney Asya'da bulunan Musluman bir devlettir
1971 senesine kadar Pakistan'ın Doğu Pakistanadlı eyaleti, daha onceleri de İngilizlerin Kıta Hindi'nde Bengal eyaleti idi Kuzeyguney arası 625, doğubatı arası 304 kilometredir
Tarihcesi
Bangladeş, MO bolgede hukum suren buyuk devletlerin, MS 7501200 arasında yerel Palas Hanedanların hakimiyeti altında kaldı Onuncu asırdan itibaren Muslumanlar bolgeye hakim olmaya başladılar
Bangladeş 12 asırdan 1757 yılına kadar Muslumanların idaresinde, 1757'den 1905 yılına kadar İngilizlerin hakimiyetinde kaldı 1947 yılında da Musluman kesimi Doğu Pakistanadıyla Pakistan'ın bir eyaleti oldu 1969 yılına kadar Pakistan'ın eyaleti olarak kaldı 28 Kasım l969'da meclis uyelerinin teşkili icin yapılan secim propagandaları esnasında MuciburRahman ve onun Avami Partisisecim propagandalarını Doğu Pakistan'a muhtariyet vereceği vadi uzerine kurmuştu Aralık 1970'de yapılan secimler neticesinde Avami Partisi 313 sandalyeden 167'sini aldı 1 Mart 1971'de Millet Meclisinin teşkili ertelendi Bu durum Doğu Pakistan'da meşru hakların ihlali sayıldı ve genel greve gidildi Bunun uzerine ordu, grevcilerin uzerine gitti ve ic harp başladı Bir kısım halk da Hindistan'a sığındı Bu arada HindistanPakistan Savaşı başladı
1971 Aralık ayında savaş bittiğinde Hindistan, Doğu Pakistan'ın buyuk bir bolumunu işgal etmişti Hindistan burayı iki hafta kadar kontrol altında tuttu 22 Aralık 1971'de MuciburRahman'ın liderliğinde Bangladeş Musluman Halk Cumhuriyeti kurulduktan sonra, Hindistan ulkeyi terk etti MuciburRahman ve Avami Partisi'nin iktidara gelmesiyle karışıklıklar dinmedi 15 Ağustos 1975'te yapılan darbe ile MuciburRahman ailesi ile birlikte olduruldu İdareyi Kandahar Mustak Ahmed ele aldı 3 Kasım 1975'te Dakka garnizon komutanı Tuğgeneral Halid Muşerref, Mustak Ahmed'i devirdi Ancak kendisi iktidarda sadece dort gun kalabildi
7 Kasım 1975 tarihinde General ZiyaurRahman bir darbe ile Halid Muşerref'i devirdi ZiyaurRahman zamanında ordu uzun muddet siyasetten uzak durdu 1977 yılında yapılan secimleri ZiyaurRahman kazandı ve gecici olsa da, siyasi istikrar temin edildi 30 Mayıs 1981 tarihinde bir grup subay ve askeri birlik başarısız bir darbe yaptılar ZiyaurRahman'a bağlı birlikler darbeyi bastırdılar Ancak darbe esnasında ZiyaurRahman olduruldu 15 Kasım 1981'de secim yapıldı ve Milli Birlik Partisi lideri, oldurulen ZiyaurRahman'ın yardımcısı Abdussettar, oyların % 66'sını alarak devlet başkanı oldu Ancak siyasi istikrar yine temin edilememiş ve kargaşa bitmemişti Nihayet hukumet, Milli Guvenlik Kurulu kurulmasını kabul etti ise de, gerginlik durmadı Sonunda Genel Kurmay Başkanı Muhammed Erşad, askeri bir darbe ile Abdussettar'ı devirerek idareye el koydu Askeri idare iki sene iş başında kalacağını ilan etti 21 Mart 1985'te yapılan referandumda Erşad'ın devlet başkanlığında kalması onaylandı Diktatorluk ve otoriter bir rejimle ulkeyi yonettiği soylenen Muhammed Erşad'ın geniş caplı kitle gosterileri neticesi istifa etmesi uzerine 6 Aralık 1990 senesinde Şahabeddin Ahmed devlet başkanlığına vekaleten getirildi 19 Eylul 1991 senesinde yapılan secimleri kazanan ZiyaulHak'ın hanımı Halide Ziya başbakan oldu
Fiziki yapısı
Bangladeş daha ziyade Kıta Hindi'nin Ganj (Padna), Jamune (Brahma Putra)Nehrinin aşağı kolu ile Meghna gibi onemli nehirlerinin deltasında oluşan aluvyonlu ovalardan meydana gelir Bu nehirler birleşerek Bengal Korfezinde bir delta icinde akarlar Ovaların buyuk bir kısmının denizden yuksekliği 9 metreyi gecmemektedir Bu sebeple her yıl yağışlı mevsimlerde ırmakların kabarmasıyla ovalar seller altında kalırlar Bu sel baskınlarının en buyuğu 1974 yılında olmuş ve ulkenin % 70'i sular altında kalmış, 2 bin insan olup, yuz binlerce insan evsiz, barksız ve ac kalmıştır Jamuna Irmağının kolları olan Tistua ve Astrai ırmakları, ovanın kuzey bolumunden gecerler Bu bolgede cok sayıda bataklık ve sazlık bulunmaktadır 9300 kilometrekarelik bir yer kaplayan Barind Ovası, orta kesimde 6350 kilometrekarelik yer kaplayan Madhupur Platosu ve Meghna Irmağının doğusundaki Lalmai Tilas bolgeleri, aluvyonların meydana getirdiği başlıca plato alanlarıdır Feni Irmağının guneyinde uzanan Chittagong bolgesi, tepeler, vadiler ve ormanlarla kaplıdır Buraları ulkenin başlıca dağlık bolgesidirYuksekliği ortalama 600 metredir
İklimi
Genel olarak Muson iklimi gorulur Ukeye duşen yağış miktarı yuksek olup, metrekareye 12705080 mm arasında değişir Nem oranı yuksekliği, bunaltıcı sıcaklara sebeb olmaktadır Ocak ayında en yuksek sıcaklık 2526oC arasında değişmektedirYazın ise 3035o'ye kadar ulaşır Yıllık siklonlar ulkeye buyuk zararlar vermekte, bilhassa sahil şehirlerinde buyuk hasara sebep olmaktadır 1970 yılındaki bir fırtınada 500 bin insan olmuş ve yuz binlercesi de evsiz, barksız kalmıştır
Doğal kaynakları
Bangladeş Ovası eskiden ormanlarla kaplıydı Ekilecek alanları az olduğu icin ormanların buyuk bir kısmı yok edilmiş ve bugun sadece iki orman kalmıştır Bunlardan birisi Madhupur olup, aluvyon platosudur ve 4140 kilometrekarelik bir kısmı yapı malzemesi icin elverişli ağaclarla kaplıdır İkinci orman ise guneydeki Sundarbans kıyı bolgesindeki ormanlardır 5960 kilometrekarelik bir alanı, bataklıklar arasındaki adacıklar ve Mangrov ormanlarıyla kaplıdır Bu ormandaki ağaclar kibrit ve kutu imalatına elverişlidir Ayrıca Chittagong bolgesindeki sıradağlar tropikal ormanlarla kaplıdır Buradaki ağaclar, 60 metreye kadar uzunlukta olup, mobilyacılıkta ve kağıt sanayiinde kullanılır Ormanlarda; bambu, muz ve Hindistan cevizi vb ağaclar bulunur
Ormanlarda aslan, kaplan, fil, timsah gibi vahşi hayvanların yanısıra, her ceşit tropikal bolge hayvanları, ayrıca benekli ceylanlar, ceşitli turlerde yılanlar vardır Nehirlerde de bol balık bulunur
Bangladeş'te fazla maden kaynağı yoktur Ancak, uc tane kucuk tabii gaz ve cok ince bir komur tabakası keşfedilmiştir Bengal Korfezinde de petrol bulunmuştur
Nufus ve sosyal hayat
Bangladeş, dunyanın nufus yoğunluğu bakımından en kalabalık ulkelerindendir Nufus yoğunluğu kilometrekareye 290770 kişi arasında değişir Yirminci asrın sonunda nufusun iki misli artacağı tahmin edilmektedir Nufusun % 90'ı koylerde, % 10'u şehirlerde yaşar En onemli şehri Dakka, aynı zamanda başşehirdir Guneydoğu sahilindeki Chitagony şehri, onemli bir limandır Halkın % 85'i Muslumandır Bangladeş'in resmi dili Bengal dilidir Halkın coğu bu dili konuşur Ayrıca Urduca dili de yaygındır Kuzey ve doğu dağlık bolgelerinde yaşayanlar da mahalli lisanları konuşurlar Para birimi Takadır 11 idari bolge birer askeri vali tarafından yonetilir Bir radyo ve televizyon istasyonu vardır Erkekler Lungidenilen bir elbise, kadınlar Burkadenilen baştan ayağa kadar vucudu orten bir elbise giyerler
Eğitim: Dunyada okumayazma oranı en duşuk ulkelerdendir Halkın % 331'i okumayazma bilmektedir Koylerinde ekseriya ilkokul bulunmamaktadır Dakka, Rahani ve Chittagong universiteleri, batı tarzı eğitim yapan uc buyuk universitedir Halkın kultur seviyesi ve ekonomik durum cok duşuktur İngilizlerin kulturunun tesirleri devam etmektedir
Ekonomisi
Ekonomi tarıma dayalıdır Başlıca urunleri, pirinc, onemli dayanıklı gıda maddeleri, Hind keneviri ve caydır Bu alanda Cin ve Hindistan'dan sonra dunya ucuncusudur Diğer zirai bazı sebzeler ve şekerpancarı ic tuketim icin yetiştirilir 10 milyon hektarlık alanda ekim yapılır Bu alanların % 80'inde pirinc uretilir
Sanayi ve taşımacılık:Bangladeş'te başlıca sanayi Hintkeneviri uretimidir Bu ulkede ileri sanayi tam kurulmamış, hatta bulunan madenler dahi tam olarak işlenememektedir Ulkede Hintkeneviri (jut) işleyen 20 fabrika vardır
Dış ticaret
Başlıca ihracat urunleri; Hintkeneviri (jut), cay ve balıktır Ancak ihracatı hicbir zaman ithalatını karşılamamakta ve ithalat ile ihracat arasındaki acık, gun gectikce artmaktadır Cok az da olsa dış yardımlarla ayakta durmaya calışmaktadır
Bangladeş Tarihi
Bangladeş ve Bangladeş tarihi hakkında bilgi:
imagesbangladestarihi5b0a9e619cb2f
Bangladeş Musluman Halk Cumhuriyeti, Guney Asya'da bulunan Musluman bir devlettir
1971 senesine kadar Pakistan'ın Doğu Pakistanadlı eyaleti, daha onceleri de İngilizlerin Kıta Hindi'nde Bengal eyaleti idi Kuzeyguney arası 625, doğubatı arası 304 kilometredir
Tarihcesi
Bangladeş, MO bolgede hukum suren buyuk devletlerin, MS 7501200 arasında yerel Palas Hanedanların hakimiyeti altında kaldı Onuncu asırdan itibaren Muslumanlar bolgeye hakim olmaya başladılar
Bangladeş 12 asırdan 1757 yılına kadar Muslumanların idaresinde, 1757'den 1905 yılına kadar İngilizlerin hakimiyetinde kaldı 1947 yılında da Musluman kesimi Doğu Pakistanadıyla Pakistan'ın bir eyaleti oldu 1969 yılına kadar Pakistan'ın eyaleti olarak kaldı 28 Kasım l969'da meclis uyelerinin teşkili icin yapılan secim propagandaları esnasında MuciburRahman ve onun Avami Partisisecim propagandalarını Doğu Pakistan'a muhtariyet vereceği vadi uzerine kurmuştu Aralık 1970'de yapılan secimler neticesinde Avami Partisi 313 sandalyeden 167'sini aldı 1 Mart 1971'de Millet Meclisinin teşkili ertelendi Bu durum Doğu Pakistan'da meşru hakların ihlali sayıldı ve genel greve gidildi Bunun uzerine ordu, grevcilerin uzerine gitti ve ic harp başladı Bir kısım halk da Hindistan'a sığındı Bu arada HindistanPakistan Savaşı başladı
1971 Aralık ayında savaş bittiğinde Hindistan, Doğu Pakistan'ın buyuk bir bolumunu işgal etmişti Hindistan burayı iki hafta kadar kontrol altında tuttu 22 Aralık 1971'de MuciburRahman'ın liderliğinde Bangladeş Musluman Halk Cumhuriyeti kurulduktan sonra, Hindistan ulkeyi terk etti MuciburRahman ve Avami Partisi'nin iktidara gelmesiyle karışıklıklar dinmedi 15 Ağustos 1975'te yapılan darbe ile MuciburRahman ailesi ile birlikte olduruldu İdareyi Kandahar Mustak Ahmed ele aldı 3 Kasım 1975'te Dakka garnizon komutanı Tuğgeneral Halid Muşerref, Mustak Ahmed'i devirdi Ancak kendisi iktidarda sadece dort gun kalabildi
7 Kasım 1975 tarihinde General ZiyaurRahman bir darbe ile Halid Muşerref'i devirdi ZiyaurRahman zamanında ordu uzun muddet siyasetten uzak durdu 1977 yılında yapılan secimleri ZiyaurRahman kazandı ve gecici olsa da, siyasi istikrar temin edildi 30 Mayıs 1981 tarihinde bir grup subay ve askeri birlik başarısız bir darbe yaptılar ZiyaurRahman'a bağlı birlikler darbeyi bastırdılar Ancak darbe esnasında ZiyaurRahman olduruldu 15 Kasım 1981'de secim yapıldı ve Milli Birlik Partisi lideri, oldurulen ZiyaurRahman'ın yardımcısı Abdussettar, oyların % 66'sını alarak devlet başkanı oldu Ancak siyasi istikrar yine temin edilememiş ve kargaşa bitmemişti Nihayet hukumet, Milli Guvenlik Kurulu kurulmasını kabul etti ise de, gerginlik durmadı Sonunda Genel Kurmay Başkanı Muhammed Erşad, askeri bir darbe ile Abdussettar'ı devirerek idareye el koydu Askeri idare iki sene iş başında kalacağını ilan etti 21 Mart 1985'te yapılan referandumda Erşad'ın devlet başkanlığında kalması onaylandı Diktatorluk ve otoriter bir rejimle ulkeyi yonettiği soylenen Muhammed Erşad'ın geniş caplı kitle gosterileri neticesi istifa etmesi uzerine 6 Aralık 1990 senesinde Şahabeddin Ahmed devlet başkanlığına vekaleten getirildi 19 Eylul 1991 senesinde yapılan secimleri kazanan ZiyaulHak'ın hanımı Halide Ziya başbakan oldu
Fiziki yapısı
Bangladeş daha ziyade Kıta Hindi'nin Ganj (Padna), Jamune (Brahma Putra)Nehrinin aşağı kolu ile Meghna gibi onemli nehirlerinin deltasında oluşan aluvyonlu ovalardan meydana gelir Bu nehirler birleşerek Bengal Korfezinde bir delta icinde akarlar Ovaların buyuk bir kısmının denizden yuksekliği 9 metreyi gecmemektedir Bu sebeple her yıl yağışlı mevsimlerde ırmakların kabarmasıyla ovalar seller altında kalırlar Bu sel baskınlarının en buyuğu 1974 yılında olmuş ve ulkenin % 70'i sular altında kalmış, 2 bin insan olup, yuz binlerce insan evsiz, barksız ve ac kalmıştır Jamuna Irmağının kolları olan Tistua ve Astrai ırmakları, ovanın kuzey bolumunden gecerler Bu bolgede cok sayıda bataklık ve sazlık bulunmaktadır 9300 kilometrekarelik bir yer kaplayan Barind Ovası, orta kesimde 6350 kilometrekarelik yer kaplayan Madhupur Platosu ve Meghna Irmağının doğusundaki Lalmai Tilas bolgeleri, aluvyonların meydana getirdiği başlıca plato alanlarıdır Feni Irmağının guneyinde uzanan Chittagong bolgesi, tepeler, vadiler ve ormanlarla kaplıdır Buraları ulkenin başlıca dağlık bolgesidirYuksekliği ortalama 600 metredir
İklimi
Genel olarak Muson iklimi gorulur Ukeye duşen yağış miktarı yuksek olup, metrekareye 12705080 mm arasında değişir Nem oranı yuksekliği, bunaltıcı sıcaklara sebeb olmaktadır Ocak ayında en yuksek sıcaklık 2526oC arasında değişmektedirYazın ise 3035o'ye kadar ulaşır Yıllık siklonlar ulkeye buyuk zararlar vermekte, bilhassa sahil şehirlerinde buyuk hasara sebep olmaktadır 1970 yılındaki bir fırtınada 500 bin insan olmuş ve yuz binlercesi de evsiz, barksız kalmıştır
Doğal kaynakları
Bangladeş Ovası eskiden ormanlarla kaplıydı Ekilecek alanları az olduğu icin ormanların buyuk bir kısmı yok edilmiş ve bugun sadece iki orman kalmıştır Bunlardan birisi Madhupur olup, aluvyon platosudur ve 4140 kilometrekarelik bir kısmı yapı malzemesi icin elverişli ağaclarla kaplıdır İkinci orman ise guneydeki Sundarbans kıyı bolgesindeki ormanlardır 5960 kilometrekarelik bir alanı, bataklıklar arasındaki adacıklar ve Mangrov ormanlarıyla kaplıdır Bu ormandaki ağaclar kibrit ve kutu imalatına elverişlidir Ayrıca Chittagong bolgesindeki sıradağlar tropikal ormanlarla kaplıdır Buradaki ağaclar, 60 metreye kadar uzunlukta olup, mobilyacılıkta ve kağıt sanayiinde kullanılır Ormanlarda; bambu, muz ve Hindistan cevizi vb ağaclar bulunur
Ormanlarda aslan, kaplan, fil, timsah gibi vahşi hayvanların yanısıra, her ceşit tropikal bolge hayvanları, ayrıca benekli ceylanlar, ceşitli turlerde yılanlar vardır Nehirlerde de bol balık bulunur
Bangladeş'te fazla maden kaynağı yoktur Ancak, uc tane kucuk tabii gaz ve cok ince bir komur tabakası keşfedilmiştir Bengal Korfezinde de petrol bulunmuştur
Nufus ve sosyal hayat
Bangladeş, dunyanın nufus yoğunluğu bakımından en kalabalık ulkelerindendir Nufus yoğunluğu kilometrekareye 290770 kişi arasında değişir Yirminci asrın sonunda nufusun iki misli artacağı tahmin edilmektedir Nufusun % 90'ı koylerde, % 10'u şehirlerde yaşar En onemli şehri Dakka, aynı zamanda başşehirdir Guneydoğu sahilindeki Chitagony şehri, onemli bir limandır Halkın % 85'i Muslumandır Bangladeş'in resmi dili Bengal dilidir Halkın coğu bu dili konuşur Ayrıca Urduca dili de yaygındır Kuzey ve doğu dağlık bolgelerinde yaşayanlar da mahalli lisanları konuşurlar Para birimi Takadır 11 idari bolge birer askeri vali tarafından yonetilir Bir radyo ve televizyon istasyonu vardır Erkekler Lungidenilen bir elbise, kadınlar Burkadenilen baştan ayağa kadar vucudu orten bir elbise giyerler
Eğitim: Dunyada okumayazma oranı en duşuk ulkelerdendir Halkın % 331'i okumayazma bilmektedir Koylerinde ekseriya ilkokul bulunmamaktadır Dakka, Rahani ve Chittagong universiteleri, batı tarzı eğitim yapan uc buyuk universitedir Halkın kultur seviyesi ve ekonomik durum cok duşuktur İngilizlerin kulturunun tesirleri devam etmektedir
Ekonomisi
Ekonomi tarıma dayalıdır Başlıca urunleri, pirinc, onemli dayanıklı gıda maddeleri, Hind keneviri ve caydır Bu alanda Cin ve Hindistan'dan sonra dunya ucuncusudur Diğer zirai bazı sebzeler ve şekerpancarı ic tuketim icin yetiştirilir 10 milyon hektarlık alanda ekim yapılır Bu alanların % 80'inde pirinc uretilir
Sanayi ve taşımacılık:Bangladeş'te başlıca sanayi Hintkeneviri uretimidir Bu ulkede ileri sanayi tam kurulmamış, hatta bulunan madenler dahi tam olarak işlenememektedir Ulkede Hintkeneviri (jut) işleyen 20 fabrika vardır
Dış ticaret
Başlıca ihracat urunleri; Hintkeneviri (jut), cay ve balıktır Ancak ihracatı hicbir zaman ithalatını karşılamamakta ve ithalat ile ihracat arasındaki acık, gun gectikce artmaktadır Cok az da olsa dış yardımlarla ayakta durmaya calışmaktadır