Bank ve Banka Sözcükleri Neden Birbirine Benziyor?

Bank ve banka sözcüklerinin birbirine benzediğini düşünmüş olsanız bile ortalarında bir bağın olabileceği fikri muhtemelen size çok uzak gelmiştir.

Oturduğumuz bir yer ile para yatırdığımız bir yer ortasında ne üzere bir münasebet olabilir? Karşılık, tarihin derinliklerinde gizli:

Banka sözcüğünün kökeni, İtalyancadaki "banco" sözcüğüne uzanır.


Modern bankacılık faaliyetleri İspanya'dan kovulan Musevilerin, İtalyan tahıl tüccarlarıyla bir ortaya gelip yesyeni finansman tahlilleri üretmesiyle ortaya çıkmıştır. Bu faaliyetler ise İtalyan ticaret merkezlerindeki tezgahlarda yapılmıştır.

İtalyancadaki "banco" sözcüğü; "oturma sırası", "gemilerde kürekçilerin oturdukları seki" ve "tezgah" manalarına gelir. Ticari hayatı kökünden değiştiren bu yerler vakitle bu yeni iş kolunun da ismi olmuştur. Vakitle pek çok lisana bu halde yayılmıştır.

İngilizcede "bankrupt", İtalyancada "banca rotta" demek olan "iflas" sözcüğünün ortaya çıkış kıssası de epey değişik.


Modern bankacılığın birinci adımlarının atılmasıyla birlikte faiz, pay senedi, iflas, fatura, sigorta üzere tabirler de doğmuştur. İtalyancada iflas manasına gelen "banca rotta"nın anlamı "bank kırıldı"dır. Şayet işleri berbat giden bir banker, yatırımcılarının paralarını kaybederse mağdur bireyler o bankerin süreçlerini gerçekleştirdiği bankı sahiden kırarlarmış. Bu nedenle bir banka iflas ettiğinde İngilizcede ve İtalyancada "bank kırıldı" denilir.

Bonus: İzmir ve etrafında mutfak tezgahına "bango" ya da "banko" denmesinin de bu öyküyle bir teması bulunuyor.


Daha evvel de belirttiğimiz üzere, "banco" sözcüğü, İtalyancadaki "tezgah" sözcüğünden geliyor. Banka ismi de burada müşterilerin gişe vazifelisi önünde durduğu tezgahlardan ismini alıyor.

Özetle; İtalyanlar, oturduğumuz "bank" ve tezgah için birebir sözcüğü kullandıkları için bank ve banka ortasında bu türlü bir bağlantı bulunuyor.

Kaynaklar: 1, 2, 3, 4