Bankalar Şaşkın, Krediler Askıda, Dolar Düşüyor, Şirketler Ne Yapacak? Uzmanlar Senaryoları Değerlendiriyor

BDDK kararı bankaları, şirketleri, dolar/TL'yi bir ölçü kilitledi. Cuma akşamı kararın açıklandığı saatlerde piyasaların sığ olmasına rağmen dolar/TL'deki düşüşle başlayan süreç, şirketlerin mercek altına alınmasıyla sürüyor. Hangi şirketler kredi alacak alamayacak tartışmaları bir yana, bankalar teyitsiz adım atamıyor. Uzmanlar şirketlerin farklı seçeneklerini değerlendirirken, olumlu ya da olumsuz kısımlar gözleniyor. Kısaca bir yandan tüm taraflar kendisi için optimum faydayı yakalamaya çalışırken, öbür yandan da dolar/TL'deki düşüş herkesin isteği lakin bunun başka organlara ziyan vermesi de istenmiyor üzere görünüyor.


BDDK’nın döviz konumu olan şirketlere TL nakdi kredilerde getirdiği sınırlama ile kredi akışının nasıl sağlanacağı kısmı yavaş yavaş netleşiyor. Bankalar müşteriden aldığı beyan ile kredi süreçlerini yapıyor.



Bloomberg HT’nin özel haberine göre, bankacılık kaynakları bağımsız kontrole tabi olan son finansal tabloyu baz alarak kredi prosedürü başlatıyor. Kaynakların belirttiğine nazaran, cari nakdi yabancı para fazlasında bankalar müşteri beyanına dayalı olarak kredi sağlıyor.

Türkiye genelinde bu kısıtlamadan etkilenen 8 ila 10 bin kadar şirket bulunurken, iş akışında aksama olmaması ismine çalışıldığını söz eden bankalar, prosedür konusunda netleşme için BDDK ile sistemli görüş alışverişinde bulunulduğunu açıkladı.

Tereddüt oluşan durumlar için ise kredi süreçleri askıya alınabiliyor. Husus ile ilgili bilgi veren bankacılar, belirsizlik oluştuğunda limitli hareket ettiklerini de açıkladı.

Denetim asılları konusunda ise son kontrolden geçmiş tablolar her şirket için şimdiki olmayınca sorun oluşuyor.



Çeyreklik bilançolarda her şirketin kontrolden geçme yükümlülüğü bulunmadığından kredi yeterliliği yalnızca yılsonu bilançosu kontrolden geçen şirketlerde sorun bulunmuyor.

Müşteri beyanı istenen şirketlerde ise farklılık oluşması halinde askıda kalan süreçlerin yürütülebilmesi için BDDK’dan netleşme bekleniyor.

Bankaların birçok internet üzerinden ticari kredi kullanımını da askıya alırken, kredili mevduat hesabı, direkt borçlandırma ve kredi kartı kullanımları ise durduruldu.

Bankalar şubelerine gönderdikleri yazıda da denetim listesi kuralı getirerek, şube müdürü, portföy ve müşteri hizmetleri olarak farklı ayrı imza istedi. İmzalı denetim listesi olmadan kredi girişi yapılmayacak.

BDDK datalarına nazaran, 17 Haziran itibariyle, ticarilerin 1 milyar 370 milyon 564 bin TL karşılığında yabancı para konumu bulunuyor.



Dünya'dan Şebnem Turhan haberine göre ise, düzenleme için şirketlerin aksiyon planı merak konusu oldu. Bankacılık kaynaklarına nazaran, şirketler 3 farklı yol izleyebilir. var. birinci seçenek kamunun ihraç ettiği Eurobond’lardan satın almak olurken, ikinci yol döviz mevduatından KKM'ye geçmek, ve son olarak da sistem dışına çıkmak. 

Kamunun ihraç ettiği Eurobond’ların yüzde 36,7’sinin yabancı yatırımcıların sahipliğinde bulunurken, şirketlerin buna talep göstermesi kasvet oluşturabilir. Şirketlerin yönelimi ile yabancı yatırımcı çıkışı yaşanmasına işaret edilirken, uzmanlar bu seçeneğin şirkete TL kredi saplanmasına rağmen rezervlere katkı sağlamayacağını belirtiyor.

Hissedarlara kâr hissesi dağıtımı da başka seçenek. Bu da bilanço hududunu aşma imkanı sağlıyor.



KKM'ye geçiş ya da döviz satışı en düşük görülen ihtimal olurken, sistem dışına çıkmayı düşünen şirketlerin yabancı para nakdi varlıklarını ya ortakları ya da iştirakleri ortasında dağıtması mümkünlüğü bulunuyor. 

Merkez Bankası için en makus senaryo ise ihracatçı şirketlerin 900 bin doların üzerindeki dövizlerini yurtdışında tutmayı tercih etmesi. Yürürlükte olan ihracat gelirlerinin yüzde 40’ının Merkez Bankası’na satılması zaruriliği döviz varlığını azaltmayı ya da gelirlerini yurtdışında tutmayı seçen şirketler için ihracat gelirinde Merkez Bankası’nın kaybı manasına geliyor. Bu da rezervlerde tam aksi bir tesir yaratabilir.

Borsa İstanbul’da süreç gören bağımsız kontrolden geçen şirketlerden yalnızca 65 tanesi faal ya da son 12 aylık net satışlarının yüzde 10’undan fazla nakdî döviz varlığına sahip görünüyor.


i.dunya.com
Yine Dünya'dan Barış Erkaya haberine göre, bu şirketlerin de 21 tanesi net yabancı para konumunda ekside olduğundan istisna hususundan yararlanıyor. Geriye 44 şirket kalıyor. Bu şirketlerin 13’ünün 2022'de kapatması gereken kısa vadeli bir banka kredisi bulunmazken 31 şirketin birinci çeyrek sonunda beri durumu değişmediyse bu yıl içerisinde banka kredilerini yenilemek isteyebilirler.

Kredilerini yenileyebilmek için azaltmaları gereken döviz cinsi varlıklar 1,1 milyar dolar düzeyinde görünüyor.



Şirketlerin döviz satmak istememeleri halinde asıl büyük sorun görünüyor: Borsadaki şirketler Türkiye ticari hayatının içerisinde küçük bir kısmı temsil ederken, bankaların kredi hacminde büyük bir kaybı bekleniyor. BDDK sonu dışında kalan 31 borsa şirketinin döviz fazlası 1,1 milyar dolar olarak görünürken, yeniden bu şirketlerin yalnızca bu yıl için yenilenmesi gereken banka kredileri 26,3 milyar TL dolar bazında 1,6 milyar dolar olarak görünüyor. 

BDDK düzenlemesinin arkasındaki tabloda her 1 dolarlık döviz cinsi varlığa karşılık, 1,45 dolarlık kredi daralması riski bulunuyor.

Doç. Dr. Orhan Karaca'nın bu paylaşımı da kararın perde ardı üzere görünüyor????


pbs.twimg.com
BDDK'nın cuma günkü atağı boşuna değil. TCMB'nin net döviz durumu 3 haftadır negatif seyrediyor. Yani 'makine'de tıkanma var. Geçen sefer bu KKM ile aşılmış ve 6 ay vakit kazanılmıştı. Tıpkı yere geri dönülünce uğraşlar da arttı fakat artık KKM kadar 'parlak' fikirler çıkmıyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Lideri Mehmet Ali Akben, karara ait değerlendirmelerde bulundu.



BDDK'nın bankalara kredilerin kullanım gayesine karşıt süreçler için daha evvel de talimatlar verildiğini hatırlatarak kimi şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz konum fazlası bulunmasına karşın, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdiklerini ve döviz durumu tuttuklarını gözlemlediklerini söyledi.

Üretime, istihdama, yatırıma ve ihracat gitmesi gereken uygun şartlı TL kaynakların, gerçek bir gereksinim olmamasına karşın döviz alımı maksadıyla kullanılmaya devam edilmesi üzerime bu kararın alındığını belirtti. Kararın, dövize sahiden muhtaçlık bulunan alanlarda kullanılması ve enflasyonun denetim altına alınması açısında olumlu katkı sağlamasını beklendiğini de ekledi.

Kaynak: AA

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, BDDK düzenlemesinin makul maliyetli fonlamada spekülatif döviz süreçlerine engelleyeceğini ve önlemlerin TL'nin bedel kazanmasına katkı sağlayacağını düşündüklerini iletti.



Düzenlemenin firmaların üretime ve yatırıma yönelik fonlama muhtaçlıklarını ön planda tuttuğunu belirtti. Düzenlemeyi isabetli bulduklarını açıklarken, proaktif tedbirlerin global iktisatta nakdî sıkılaşma arttıkça Türk Lirası’na güç kazandıracağını söyledi.

Türk Endüstrici ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, şirketlerin düzenlemeden kaçmak gayesiyle yurt dışı iştiraklerine para çıkartabileceğini belirtti



Altınsaç, katıldığı Bloomberg HT yayınında Eurobond konusuna da değinirken, tehlikeli görünen durumlar olarak, şirketlerin yurt dışında var olan iştiraklerine para çıkartabileceklerini bunun da bir müddet sonra engellemeye çalışılabileceğini belirtti. 

Öztok da kâr hissesi dağıtımına değinirken, bunun da çok istenen bir durum olmadığını açıkladı. Şirketlerin kaynaklarının artmasının, büyüme ve piyasa iştirakinin hedeflenmesine rağmen, güç ve emtia ile iştigal edenlerin direk emtia alımı ya da erken stoklama yapabileceklerine dikkat çekti. Bu durumda da ithalatta patlama görülebileceği ve döviz tarafında gereksinimin artacağı konusunda uyardı.

MÜSİAD Genel Lideri Mahmut Asmalı ise BDDK kararına dair 'piyasa iktisadına müdahale' üzere telaffuzların gerçekçi ve uygun niyetli olmadığını belirtirken, döviz kurunda meydana gelen süratli yükselişi ve dolarizasyonu önlemek emeliyle TL'nin kıymetinin korumak ve enflasyonla uğraş etmek ismine değerli olduğunu belirtti.



Kararın enflasyonda kura bağlı maliyet artışlarını engelleyeceğinin açık olduğu üzere, döviz arz-talep istikrarının TL lehine, çok daha makul seviyelere gerileyeceğini de belirtti.