'Barbie', kız çocuklarını yeteneksiz bırakıyor!

'Barbie', kız çocuklarını kabiliyetsiz bırakıyor! Oyuncak, çocuklara, hazırlanmakta oldukları dünyanın korunaklı ve kendine özgü bir versiyonunu sunar Çocuk, yeni yeni algılamakta olduğu nesneleri ve davranışları teftiş aşağı tutabildiği nesneler üzerinden sınar ve onlara alışır Hemen Şimdi başa çıkamayacağı bir dünyanın alıştırmalarını, başa çıkabildiği bir oyuncak üzerinden yapar Onu kendine özgüleştirir, tâbi kılar Peki ya oyuncak, çocuğa tâbi olamayacak, ona özgülenemeyecek dek baskınsa? O süre ilişki tersine döner Oyuncak piyasasının en kârlı keşfi olan Barbie bebekler, bu aksine dönmüş ilişkinin sonuçlarına dair vahim örnekler sunuyor Zira saniyede iki adet Barbie bebek satılıyor ve Barbie'nin inişli çıkışlı mesleki ve özel hayatı, Barbie filmleri ve aylık Barbie dergileriyle anında çocuklara ulaştırılıyor Bebekleri onlardan egemen bir yaşam sürerken onlara sahip olduğunu sanan kız çocuklarının tek yaptığı Barbie’lerinin hayatını izlemek! Bu izleme süreci, kız çocuklarının potansiyel, bağımsız düş dünyalarını süfli bir magazin izleyiciliğine içten yönlendiriyor Hepsi de 906090 cisim ölçülerine sahip, büyük ve çoğunlukla mavi gözlü, çoğunlukla sarı saçlı, uzun bacaklı Çocuğun hayal gücüne kadar değişemeyecek dek tektipler Saniyede iki Barbie satıldığını akılda tutarsak, çocuğun çevresindeki bütün akranlarında da aynı vücuda sahip bebekler gördüğünü dikkate almak yanlış olmaz Çevresini saran bu tekherif bebekler, çocuğun bebekte temsilcilik edilen vücut formunu ideal bir alımlılık olarak mutlaklaştırmasına niçin olmakta Gerçek dünyada kadınlara dayatılan alımlılık anlayışı, Barbie’ler üzerinden dolaysızca çocuğun oyun dünyasına girmekte ve onu zorlama altına almakta Sussex Üniversitesi’nden Helga Dittmar, Developmental Psychology dergisinde yayımladığı araştırmasında; Barbie’lerin aşırı güçsüz vücutlarıyla kız çocukların kendi vücutlarından hoşnutsuzluk duymalarına neden olduğunu belirtiyor Bu memnuniyetsizlik, çocuğun çok erken bir yaşta vücuduyla didişmesine ve anoreksia bulimia gibi yeme bozukluklarına niçin oluyor Dittmar, dünyada her 100 bin kadından ancak bir tanesinin Barbie’lerle empoze edilen karoser formuna bürünebileceğini de ekliyor Yani, Barbie’yi mutlak çekicilik olarak kavrayan her 100 bin kız çocuğunun 99 bin 999’u hayatlarını vücutlarından hoşnut olmadan sürdürmek zorunda kalıyor Barbie’nin magazinel hayatı Barbie, ABD’li Ruth Handler’in kızı Barbara için erişkin bir kadını model alarak tasarlamasıyla 1959 yılında “doğdu Bir yıl içersinde 351 bin adet satarak oyuncak bebek sektörüne damga vurdu Barbie’yi 1961’de doğan ve adını Ruth Handler’in oğlundan alan Ken, 1963’te doğan Midge, 1965’te doğan Skipper ve 1968’de doğan birincil siyah Barbie olan Christie izledi 1995’te doğan kardeşi Kelly ile “aile tamamen genişledi Barbie’nin, 1997 yılında üretilen Share a Becky isimli tekerlekli sandalyeye ast bir arkadaşı deha var Barbie salt karoser hatlarını yok, bütün bir yaşam biçimini dünya çocuklarına dayatıyor Nasıl dış görünümüyle ve yaşam biçimiyle de çocuğun hayal gücüne en minik bir fırsat tanımıyor Barbie yok bir çocuk, bir yetişkin tarafından bile yeniden yorumlanamayacak kadar ayrıntılı bir yaşam sürüyor Konut kadınlığından astronotluğa, parti kızından başkan adaylığına, hemşirelikten peri kızlığına değin türlü mesleği (piyasaya sürülen aparatlarıyla birlikte) deniyor Geçtiğimiz yıl magazin basınının bile diline düşen, uzatmalı flörtü Ken’le ayrılıp Avustralyalı bir sörfçüye aşık olması, kız çocuk anneleri tarafında infialle karşılanmıştı Imalatçı işyeri Mattel’in, Barbie’nin bundan böyle aktarmak istediğini, Ken’in pek uyuşuk kaldığını, ama yine de “arkadaş olduklarını açıklamaları bile kız çocuk annelerini teskin etmemişti Annelerin haksız olduğunu söyleyemeyiz Barbie’yle birlikte oyuncak bebeklerin kız çocuğunu anneliğe hazırladığı iddiasının yerini, oyuncak bebeğin kız çocuğunu erişkin kadının zalim modern hayatına hazırladığı gerçeği aldı Barbie, kız çocuklarına nasıl giyineceklerini, evlerini nasıl döşeyeceklerini, ne kadar zayıflamaları gerektiğini, hatta bir ilişkiyi nerede bitirip nerede yenisine başlayacaklarını öğretiyor Tüm kız çocukları Barbie gibi giyinmek istiyor ve bu da otomatikman, kız çocuklarının yetişkin kadınlar gibi giyinmeyi arzulamasını getiriyor Psikolojide 611 yaş arası döneme Latency Period adı veriliyor Bu yaşlar arasında, yani biyoloji ile ilgili olgunlaşma öncesinde, çocuk, ileride derinleştireceği yetenekler ediniyor Barbie’ler bu biyolojik olgunlaşma öncesi dönemde kız çocuklarının muhayyilesini yetişkin bir kadının yaşamı ve sorunlarıyla boğarak cinsiyet meseleleri açık havada bir alanda yetenek sahibi olmalarının önünü kesiyor Barbie’ler kusursuzluklarıyla çocukların sevgi ve merhamet gibi duygusal yetenekler geliştirmelerini de önlüyor Ayrı kültüre benzer gövde barbie Barbie’leri öbür kültürlere bölüştürme teşebbüsleri, çoğunlukla, öbür kültürlerin kıyafetlerini kuşanmış Barbie’lerle tezahür ediyor Lakin Barbie ne giyerse giysin beden ölçüleri 906090 kalmaya devam ediyor Öbür hayat biçimlerinde artan kız çocukları için üretilen Barbie benzerlerinin en yenisi ve en ses getireni ise Müslüman Barbie’ler olarak anılan Rezzan bebekler Amerikalı Sherrie Sadi ve eşi Ammar’ın kızlarına kendi kültürlerine yerinde bir bebek yaratmak istemesiyle ortaya çıkan Rezzan, Barbie’den ayrı olarak daha ufak göğüslere ve daha kalın bir bele sahip olsa da, Nihal Bengisu Karaca’nın sinyâl ettiği gibi müdahale edilemez bir yetişkin bayan vücudunu (yani yetişkin bir bayan yaşamını) çocuklara fazla erken bir dönemde dayatıyor Karaca; “Sonra Müslüman olan Amerikalı Sherrie Saadeh, Müslüman çocuklara kendi kültürlerinden, terbiyeli bir ‘rol modeli’ ile oynayabilmeleri imkanı belirlemek istemiş Ancak Rezzan’ın haberde vurgulandığı gibi daha kalın kesin ve daha küçük göğüslü olmasının ‘İslami kültürle’ nasıl bir alakası olduğu konusu Müslümanların kadına yaklaşımına, adeta ontolojik bir bağlama değin uzanıyor Sonuçta olgun bir bayan vücudunu ‘oyuncak’ haline getirme eylemi, çocukluğun masumiyetiyle hakim dışarı giden merak duygusunu Barbie’lerinkiyle aynı yerden fiştiklemekle ‘malul’ Bir ‘bayan’ı, lakin 906090 değil de, diyelim oysa 806580 ölçülerindeki bir kadını temsil eden yeni rol modeli, çocuğun sonuçları kestirilemez psikolojik deneyimini farklılaştıracak değil her hâlükarda diyor Ne olursa olsun Rezzan, piyasaya çıktığı sene satış rekorları kırarak Barbie’yi protesto eden büyük bir kesimi de “erişkin bayan gibi bebek piyasasına dahil etti Barbie’nin artı hanım hanımcık görünmesinden sıkılan kız çocukları ise aynı ceset ölçülerine sahip; lakin daha “underground giyinen oyuncak bebeklere ilgi gösteriyor Bebeğe veya çocuğa benzeşen oyuncak bebekler ise oyuncakçı dükkanlarının labirentlerinde bir veya iki rafı doldurmakla kalıyorlar Bir zamanların düş oyuncakları porselen bebekler bile, Barbie saltanatının aşağıda oysa koleksiyonerlerin ya da biblo meraklılarının ilgisini memnuniyet edecek sayıda üretiliyorlar Barbie, ucuz muadilleri ve taklitleriyle her kesimden insanların evlerine sızıyor; dünya çapında bayilikleriyle her kültürden, her ırktan çocuğu kendisine benzemeye teşvik ediyor Oyuncakçıların rafları, geleceğimiz denilen çocukların gelecekte nasıl olacakları veya olamayıp mutsuz olacakları üzerine ipuçları veriyor Barbie doğalı yarım asır değin bir zaman oldu ve bu zaman zarfı içinde, kardeşi, arkadaşı, erkek arkadaşı, siyahisi türetildi ve Barbie gerçekte pek de ufak sayılmayacak bir toplumtoplulukcemaatin adı oldu Filmi, dergisi, battaniyesi, nevresimi, defteri, çantası, silgisi, terliği, tişörtü ve akla gelebilecek pek çok şeyi yapıldı ve Barbie civarda koskoca bir pazar oluştu Barbie, saniyede iki adet bebek ve bütün dünya çocuklarının oyun oynama biçimi, çocukluk satan bir oyun tekeli Bir oyuncak tekeli olmasıyla doğrudan ilintili; ama çocukların oyun alanında yapılan bu ticaretin güvenli olmayan kısmı çocukların kendilerine ayrıca maddi ayrıca de kültürel olarak bu bebeğin yaşam biçimini model alması Burada belli başlı korkutucu olan çocuğun gerçek olmayan bir şeyi kendine model olarak alması Oyun, çocuğun reel hayatın provasını yaptığı bir alandır Bebekle oynarken anne olur, ona bakar, mama yedirir, uyutur Oyunda egemen odur, oyun onun etrafında döner, oyunu o kurar, bebeği onun bakımına muhtaçtır, onu istediği gibi giydirir Yani özetle oyuncak bebek daha bebektir, yani ondan küçüktür Lakin Barbie o kadar değil Oyun aksine çevriliyor burada, Çocuk bebekle oynamıyor, bebek çocukla oynuyor Bir De oyunun kuralları da danışıklı, Barbie’nin kıyafetleri hazırlanmış, arkadaşları hazırlanmış Çocuklar hiçbir biçimde müdahili olamayacakları bir oyunun içinde, Barbie’nin oda hizmetçisi olabiliyorlar fakat Tabii koşul özellikle yoksul ülke ve aile çocukları için daha da trajik Zaten ulaşılamayacak vücut ölçülerine sahip olan Barbie’nin hayat standardını tutmak da mümkün değil Barbie aerobiğe gidiyor, partilere katılıyor, kayak yapıyor, dansa gidiyor, erkek arkadaşının arabasıyla geziyor Barbie aslen Amerikalı bir üst orta sınıf Dünyanın dört bir yanındaki çocukların oyuncağı olan Barbie Batı’dan, Amerika’dan bir tanım yapıyor dünya çocuklarına Batı merkezli bir kişilik Barbie: olağan Hollywood yıldızları gibi Ve Batılı bir insan tipini tanım ediyor çocuklara ve dolayısıyla doğunun esmer insanını, model olarak önermeyerek ikinci sınıf duyuru ediyor sahiden Barbie toplumsal cinsiyet rollerinin tekrar üretildiği oyunlaraoyuncaklara rahmet okutuyor O, toplumsal cinsiyet rolleriyle yetinmiyor, yeni bir insan tipi yaratıyor