iltasyazilim
FD Üye
Baş Ağrısı Tipleri Nelerdir? Belirti ve Tedaviler nasıl yapılır
Cümbür Cemaat hayatında bir defa de olsa baş ağrısı sorunuyla karşılaşmıştır Birçok vakit ciddiye alınmayıp hemencecik analjezik kullanılmasına niçin olan baş ağrıları gerçekten sanıldığı kadar kolay olmayabiliyor Acıbadem Kocaeli Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr Hakan Şilek baş ağrısı tipleri, belirtileri ve tedavileri hakkında bilgi veriyor
1 GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: Primer baş ağrısı grubuna giren gerilim tipi baş ağrısı bununla birlikte en yaygın olarak görülen baş ağrısı tipi Bu sancı grubunda beyinde herhangi bir zarar bulunmuyor, baş ağrısı başka bir nedene yan olmuyor ve nörolojik muayenede veriler ayrıntılarıyla olağan görünüyor Gerilim tipi baş ağrısı çeken hastaların birçoğu bu herif baş ağrısında doktora kullanmak yerine evde kendi kendilerine kullandıkları ilaçlarla ağrılarını geçiriyor Bu sızı, beyin hücrelerinin yani nöronların arasındaki irtibat bozukluğundan kaynaklanıyor Bu irtibat bozukluğundan dolayı boyun ve kafa üzerindeki tüm kaslar kasılıyor Hafif ve orta şiddette seyreden gerilim tipi baş ağrısı, öncelikle önem ve sıkma olarak kendini gösteriyor Ağrıyı tetikleyen nedenler aralarında gerginlik, uykusuzluk ve alıştırma ortamı yer alıyor
ÇARE: Gerilim tipi baş ağrılarının tedavisinde bazı hastalarda basit ağrı kesiciler, adale gevşeticiler ya da sakinleştirici, üzüntü giderici antidepresanlar kullanılabiliyor Çare bazılarında iki hafta, bazılarında ise 1 sene sürebiliyor Bu hastalığın tedavisinde psikolojik terapiler ve gevşeme teknikleri de kullanılıyor Gevşeme teknikleri bilhassa ilaç kullanamayan hastalarda olumlu sonuçlar sağlıyor
2 MİGREN TİPİ BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: Migren tipi baş ağrıları sıvı özellikler gösterse de kriterleri çok net oluyor Bu hastalarda nörolojik tetkik ve beyin görüntüleme adi bulunuyor Migren tipi baş ağrısında tanıyı belirlemek için hastadan alınan data siklet taşıyor Hastalar genelde yarım, tek taraflı baş ağrısından şikayet ediyorlar Ağrının yeri değişiyor, orta ve fazla şiddetli, zonklamalı bir sızı olabiliyor Beraberinde bulantı, görme bozukluğu, puslu görünüm ya da siyah noktalar gibi aura denilen belirtiler de görülebiliyor Koku, ses, ışığa hassasiyet gibi rahatsızlıklarla çok şiddetli baş dönmeleri yaşanabiliyor Teşhis için bu belirtilerden ikisinin olması ve ağrının minimum 2 saat sürmesi tatmin edici oluyor
TEDAVI: Migrenin iki çare seçeneği bulunuyor Birincisi saldırı tedavisi Hamle tedavisinde farklı alanlara yönlendirilmiş ilaçlar kullanılıyor Bazı hastalarda şiddetli migren atağı haftada iki kere ya da 3 günde bir olabiliyor Hasta ağrıyı uzun süreli yaşıyorsa ikinci yani koruyucu
tedavi uygulanıyor Depresyon ve sara ilaçlarıyla, fazla sık gelen migren atakları denetim altına alınabiliyor Migren adamakıllı ortadan kalkmıyor, ama tedavide ağrıların şiddetinin azaltılması ve ayda bire indirilmesi amaçlanıyor
3 PAROKSİSMAL HEMİKRANİA
BELİRTİLER: Migrene benzeyen vasküler tipi baş ağrısı, beynin en uçtaki kılcal damarlarının rahatsızlığında ortaya çıkıyor Migren, ayda bir kere 2 ya da 3 saatlik fazla şiddetli bir hamle şeklinde geliyor ve birçok süre tek atakla bitiyor Oysa paroksismal hemikrania 2 saatten daha kısa sürüyor fakat başladığında gün içinde onlarca defa baştan edebiliyor Hücum olarak iki hafta veya 2 ay aralıksız sürebiliyor
TEDAVI: Hastadan ayrıntı mükemmel alınmazsa migren sanılarak bu yönde çare uygulanabiliyor Fakat migren tedavisi uygulandığında sonuç alınamayabiliyor Paroksismal hemikrania tedavisi indometazin, standart başlangıç tedavisidir
4 KÜME TİPİ BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: Primer gruba giren bu alıcı baş ağrılarına erkeklerde daha fazla rastlanıyor Genel Olarak belirlenmiş sezonlarda ortaya çıkıyor ve hasta önceki yıllarda da aynı aylarda bu ağrıyı yaşayan oluyor Çok şiddetli yarım baş ağrısı, favori kızarıklık, alında terleme, göz kapağının düşmesi, baş ağrısının olduğu tarafta burun akıntısı belirtiler arasında yer alıyor Gün içerisinde 45 atak halinde geliyor ve korkunç, dayanılmaz, şiddetli ağrılar biçiminde seyrediyor Kişiden kişiye değişmekle beraber asgari iki hafta sürüyor Bu zaman içinde hasta, ağrı nedeniyle yorgun düşüyor
TEDAVI: Küme tipi baş ağrısında önleyici tedaviler uygulanıyor Fazla sık rastlanan bir baş ağrısı tipi yok ama migrenle karışabiliyor ve bu durumda klasik migren tedavisinden netice alınamayabiliyor
5 TRİGEMİNAL NEVRALJİ
BELİRTİLER: Trigeminal nevralji hastanın hayatını zorlaştıran bir ağrı tipi Hastalarda şimşek çakmasına benzer dehşet bir sızı oluşuyor Batıcı, 12 saniye süren bu ağrı, vurup kaçma şeklinde yaşanıyor Genelde gözün çevresinde, daha aşağı dudakta, üstteki çenede anında dişlerin üzerindeki yerlerde görülüyor Gün içerisinde yüzlerce defa yeniden ediyor
ÇARE: Hastalığın tedavisi oldukça güç ve çoğunlukla uzun süreli bir tedaviyi gerektiriyor İlaçla galibiyet oranı yüzde 6070 oranında oluyor Bir Takım hastalarda cerrahi yöntemleri de kullanmak gerekebiliyor Bu hastalara beyin görüntülemesi, beyin MRG ve Bilgisayarlı Tomografi incelemesi öneriliyor Çünkü trigeminal nevralji, MS hastalığı ya da beyin tümörü belirtisi de olabiliyor veya anevrizma sonucu ortaya çıkabiliyor
6 İNTRAKRANYAL HİPOTANSİYON
BELİRTİLER: Beyin damarları kendiliğinden bir akışkan üretiyor ve beyin, kafatasında bu sıvının içinde yer alıyor Herhangi bir nedenle bu değişken azaldığında baş ağrısı ortaya çıkıyor Beyindeki akışkan belden akışkan alma işlemi sonrasında azalabiliyor Boyun veya beldeki fıtığın büyük olup beyin zarını ya da omurilik zarını yırtması sonucunda da sızı görülebiliyor Beyin omurilik sıvısı diğer damar boşluklarına sızıyor ve bu da çok şiddetli baş ağrılarına neden oluyor
ÇARE: İntrakranyal hipotansiyonda hasta yattığı süre baş ağrısı azalıyor, ayağa kalktığında keskin ışık halkası geliyor Uyandığında ise korkunç bir baş ağrısı başlıyor Bu hastalarda beyin MRG çoğu süre semptom vermeyebiliyor Ağrının tedavisi için yatak istirahatı ve bol sıvı tüketilmesi öneriliyor Eğer baş ağrısı iki haftadan artı devam ederse sıvının sızdığı yeri bulmak gerekiyor Bu yer bulunduğunda hastanın kendi kanı alınıp o bölgeye enjekte ediliyor Kandaki pıhtı oraya yapışıyor ve sızmayı durduruyor Bu baş ağrısı tipinde bazı ilaçlar da kullanılıyor
7 YANLIŞ HAP KULLANIMINA BAĞLI BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: İki aydan pozitif süreyle her gün ya da gün fazla herhangi bir analjezik alındığında bu herif baş ağrısı görülüyor Bilhassa migrenli hastalarda analjezik kullanımı üç ay devam ederse, ağrılar başlıyor Hasta bu ağrının da migren baş ağrısı olduğunu ve böylece geçmediğini düşünüyor
ÇARE: Tedavi için ağrı kesicinin kullanımının kesilmesi işe yarıyor Çünkü bu, bununla birlikte tiryakilik tedavisi anlamına da geliyor Hap alımı yasaklanan hasta muhakkak bir süre dehşet baş ağrıları ile karşılaşabilir Fakat sabırlı olduğunda baş ağrısı birdenbire ortadan kalkıyor Çoğunlukla bu iki hafta zaman vakit alıyor Bu süreçte uzun vakit uyuması ve bol istikrarsız tüketmesi gerekiyor
8 SİNÜZİT BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: Sinüzit ağrılarının büyük bir kısmı migren ya da gerilim tipi baş ağrısı oluyor Genelde burun ve geniz akıntısıyla birlikte seyrediyor Bilhassa grip döneminde bu ağrılar daha sık görülüyor Sinüzit baş ağrısının tanısında birçok hastanın kan tahlilleri sıradan değerlerde olabiliyor, kafa röntgeninde de belirtilere rastlanmayabiliyor Sinüzit tanısında en alıngan muayene tomografi sayılıyor
TEDAVI: Doğru antibiyotik tedavisiyle iyileşme gerçekleşiyor
9 TEMPORAL ARTERİT
BELİRTİLER: Şakak bölgesindeki temporal arterlerin iltihabı sonucu ortaya meydana çıkan ve daha fazla yaşlılarda görülen, romatizmal bir ağrı tipi Tanısı erken konulmadığında körlüğe neden olabiliyor Sancı tek taraflı ve şakaktan başlıyorsa, şakak bölgesi hassassa, hastanın romatizma ağrısı varsa, kan tetkiklerinde sedimasyon ve SRP değerleri de yüksekse bu tip ağrıdan şüpheleniliyor
TEDAVI: Hastalığın tanısı için biyopsi yapılıyor ve kortizon tedavisine başlanıyor
10 MENENJİT BAŞ AĞRILARI
BELİRTİLER: Yakın zamanda ateşli rahatsızlık geçirmiş, antibiyotik tedavisinden netice alamamış, ağrı kesicilere yanıt vermeyen kişilerde, ensede sertlik hissediliyorsa, sürekli aralıksız baş ağrısı, şuur bulanıklığı, bulantı, uyku hali ve kusma varsa, boynu sağa sola döndürmede zorlanılıyorsa menenjite alt baş ağrısından şüpheleniliyor Ağır grip, ağır bakteriyel enfeksiyon veya kronik tüberkülozlu hastalarda da görülebiliyor
ÇARE: Tanısı şiddet bir rahatsızlık ve erken tanı konulmadığında ölüme deha sebep olabiliyor Beyin görüntüleme, tomografi, MR ve belden istikrarsız örneği alınarak teşhis konuluyor Laboratuvar neticesini beklemeden antibiyotik tedavisine başlanıyor
MENSTRÜEL MİGREN
Bu migrenin diğer migren baş ağrılarından farkı değil, yalnızca bir takım kadınlarda menstrüel yani adet döneminde görülüyor Adet öncesinde gelen sancı, 4 ya da 5 gün sürebiliyor Adet döneminde zaten gergin olunduğu için bu ağrılar yaşamı negatif etkiliyor Bu sancı için koruyucu tedavilerle birlikte hormon düzenleyici çare de uygulanıyor
3 ÖNERI İLE BAŞ AĞRILARINI ENGELLEYİN!
• Düzenli uyuyun
• Stresten uzaktan durun
• Dinç beslenin *
Cümbür Cemaat hayatında bir defa de olsa baş ağrısı sorunuyla karşılaşmıştır Birçok vakit ciddiye alınmayıp hemencecik analjezik kullanılmasına niçin olan baş ağrıları gerçekten sanıldığı kadar kolay olmayabiliyor Acıbadem Kocaeli Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr Hakan Şilek baş ağrısı tipleri, belirtileri ve tedavileri hakkında bilgi veriyor
1 GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: Primer baş ağrısı grubuna giren gerilim tipi baş ağrısı bununla birlikte en yaygın olarak görülen baş ağrısı tipi Bu sancı grubunda beyinde herhangi bir zarar bulunmuyor, baş ağrısı başka bir nedene yan olmuyor ve nörolojik muayenede veriler ayrıntılarıyla olağan görünüyor Gerilim tipi baş ağrısı çeken hastaların birçoğu bu herif baş ağrısında doktora kullanmak yerine evde kendi kendilerine kullandıkları ilaçlarla ağrılarını geçiriyor Bu sızı, beyin hücrelerinin yani nöronların arasındaki irtibat bozukluğundan kaynaklanıyor Bu irtibat bozukluğundan dolayı boyun ve kafa üzerindeki tüm kaslar kasılıyor Hafif ve orta şiddette seyreden gerilim tipi baş ağrısı, öncelikle önem ve sıkma olarak kendini gösteriyor Ağrıyı tetikleyen nedenler aralarında gerginlik, uykusuzluk ve alıştırma ortamı yer alıyor
ÇARE: Gerilim tipi baş ağrılarının tedavisinde bazı hastalarda basit ağrı kesiciler, adale gevşeticiler ya da sakinleştirici, üzüntü giderici antidepresanlar kullanılabiliyor Çare bazılarında iki hafta, bazılarında ise 1 sene sürebiliyor Bu hastalığın tedavisinde psikolojik terapiler ve gevşeme teknikleri de kullanılıyor Gevşeme teknikleri bilhassa ilaç kullanamayan hastalarda olumlu sonuçlar sağlıyor
2 MİGREN TİPİ BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: Migren tipi baş ağrıları sıvı özellikler gösterse de kriterleri çok net oluyor Bu hastalarda nörolojik tetkik ve beyin görüntüleme adi bulunuyor Migren tipi baş ağrısında tanıyı belirlemek için hastadan alınan data siklet taşıyor Hastalar genelde yarım, tek taraflı baş ağrısından şikayet ediyorlar Ağrının yeri değişiyor, orta ve fazla şiddetli, zonklamalı bir sızı olabiliyor Beraberinde bulantı, görme bozukluğu, puslu görünüm ya da siyah noktalar gibi aura denilen belirtiler de görülebiliyor Koku, ses, ışığa hassasiyet gibi rahatsızlıklarla çok şiddetli baş dönmeleri yaşanabiliyor Teşhis için bu belirtilerden ikisinin olması ve ağrının minimum 2 saat sürmesi tatmin edici oluyor
TEDAVI: Migrenin iki çare seçeneği bulunuyor Birincisi saldırı tedavisi Hamle tedavisinde farklı alanlara yönlendirilmiş ilaçlar kullanılıyor Bazı hastalarda şiddetli migren atağı haftada iki kere ya da 3 günde bir olabiliyor Hasta ağrıyı uzun süreli yaşıyorsa ikinci yani koruyucu
tedavi uygulanıyor Depresyon ve sara ilaçlarıyla, fazla sık gelen migren atakları denetim altına alınabiliyor Migren adamakıllı ortadan kalkmıyor, ama tedavide ağrıların şiddetinin azaltılması ve ayda bire indirilmesi amaçlanıyor
3 PAROKSİSMAL HEMİKRANİA
BELİRTİLER: Migrene benzeyen vasküler tipi baş ağrısı, beynin en uçtaki kılcal damarlarının rahatsızlığında ortaya çıkıyor Migren, ayda bir kere 2 ya da 3 saatlik fazla şiddetli bir hamle şeklinde geliyor ve birçok süre tek atakla bitiyor Oysa paroksismal hemikrania 2 saatten daha kısa sürüyor fakat başladığında gün içinde onlarca defa baştan edebiliyor Hücum olarak iki hafta veya 2 ay aralıksız sürebiliyor
TEDAVI: Hastadan ayrıntı mükemmel alınmazsa migren sanılarak bu yönde çare uygulanabiliyor Fakat migren tedavisi uygulandığında sonuç alınamayabiliyor Paroksismal hemikrania tedavisi indometazin, standart başlangıç tedavisidir
4 KÜME TİPİ BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: Primer gruba giren bu alıcı baş ağrılarına erkeklerde daha fazla rastlanıyor Genel Olarak belirlenmiş sezonlarda ortaya çıkıyor ve hasta önceki yıllarda da aynı aylarda bu ağrıyı yaşayan oluyor Çok şiddetli yarım baş ağrısı, favori kızarıklık, alında terleme, göz kapağının düşmesi, baş ağrısının olduğu tarafta burun akıntısı belirtiler arasında yer alıyor Gün içerisinde 45 atak halinde geliyor ve korkunç, dayanılmaz, şiddetli ağrılar biçiminde seyrediyor Kişiden kişiye değişmekle beraber asgari iki hafta sürüyor Bu zaman içinde hasta, ağrı nedeniyle yorgun düşüyor
TEDAVI: Küme tipi baş ağrısında önleyici tedaviler uygulanıyor Fazla sık rastlanan bir baş ağrısı tipi yok ama migrenle karışabiliyor ve bu durumda klasik migren tedavisinden netice alınamayabiliyor
5 TRİGEMİNAL NEVRALJİ
BELİRTİLER: Trigeminal nevralji hastanın hayatını zorlaştıran bir ağrı tipi Hastalarda şimşek çakmasına benzer dehşet bir sızı oluşuyor Batıcı, 12 saniye süren bu ağrı, vurup kaçma şeklinde yaşanıyor Genelde gözün çevresinde, daha aşağı dudakta, üstteki çenede anında dişlerin üzerindeki yerlerde görülüyor Gün içerisinde yüzlerce defa yeniden ediyor
ÇARE: Hastalığın tedavisi oldukça güç ve çoğunlukla uzun süreli bir tedaviyi gerektiriyor İlaçla galibiyet oranı yüzde 6070 oranında oluyor Bir Takım hastalarda cerrahi yöntemleri de kullanmak gerekebiliyor Bu hastalara beyin görüntülemesi, beyin MRG ve Bilgisayarlı Tomografi incelemesi öneriliyor Çünkü trigeminal nevralji, MS hastalığı ya da beyin tümörü belirtisi de olabiliyor veya anevrizma sonucu ortaya çıkabiliyor
6 İNTRAKRANYAL HİPOTANSİYON
BELİRTİLER: Beyin damarları kendiliğinden bir akışkan üretiyor ve beyin, kafatasında bu sıvının içinde yer alıyor Herhangi bir nedenle bu değişken azaldığında baş ağrısı ortaya çıkıyor Beyindeki akışkan belden akışkan alma işlemi sonrasında azalabiliyor Boyun veya beldeki fıtığın büyük olup beyin zarını ya da omurilik zarını yırtması sonucunda da sızı görülebiliyor Beyin omurilik sıvısı diğer damar boşluklarına sızıyor ve bu da çok şiddetli baş ağrılarına neden oluyor
ÇARE: İntrakranyal hipotansiyonda hasta yattığı süre baş ağrısı azalıyor, ayağa kalktığında keskin ışık halkası geliyor Uyandığında ise korkunç bir baş ağrısı başlıyor Bu hastalarda beyin MRG çoğu süre semptom vermeyebiliyor Ağrının tedavisi için yatak istirahatı ve bol sıvı tüketilmesi öneriliyor Eğer baş ağrısı iki haftadan artı devam ederse sıvının sızdığı yeri bulmak gerekiyor Bu yer bulunduğunda hastanın kendi kanı alınıp o bölgeye enjekte ediliyor Kandaki pıhtı oraya yapışıyor ve sızmayı durduruyor Bu baş ağrısı tipinde bazı ilaçlar da kullanılıyor
7 YANLIŞ HAP KULLANIMINA BAĞLI BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: İki aydan pozitif süreyle her gün ya da gün fazla herhangi bir analjezik alındığında bu herif baş ağrısı görülüyor Bilhassa migrenli hastalarda analjezik kullanımı üç ay devam ederse, ağrılar başlıyor Hasta bu ağrının da migren baş ağrısı olduğunu ve böylece geçmediğini düşünüyor
ÇARE: Tedavi için ağrı kesicinin kullanımının kesilmesi işe yarıyor Çünkü bu, bununla birlikte tiryakilik tedavisi anlamına da geliyor Hap alımı yasaklanan hasta muhakkak bir süre dehşet baş ağrıları ile karşılaşabilir Fakat sabırlı olduğunda baş ağrısı birdenbire ortadan kalkıyor Çoğunlukla bu iki hafta zaman vakit alıyor Bu süreçte uzun vakit uyuması ve bol istikrarsız tüketmesi gerekiyor
8 SİNÜZİT BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: Sinüzit ağrılarının büyük bir kısmı migren ya da gerilim tipi baş ağrısı oluyor Genelde burun ve geniz akıntısıyla birlikte seyrediyor Bilhassa grip döneminde bu ağrılar daha sık görülüyor Sinüzit baş ağrısının tanısında birçok hastanın kan tahlilleri sıradan değerlerde olabiliyor, kafa röntgeninde de belirtilere rastlanmayabiliyor Sinüzit tanısında en alıngan muayene tomografi sayılıyor
TEDAVI: Doğru antibiyotik tedavisiyle iyileşme gerçekleşiyor
9 TEMPORAL ARTERİT
BELİRTİLER: Şakak bölgesindeki temporal arterlerin iltihabı sonucu ortaya meydana çıkan ve daha fazla yaşlılarda görülen, romatizmal bir ağrı tipi Tanısı erken konulmadığında körlüğe neden olabiliyor Sancı tek taraflı ve şakaktan başlıyorsa, şakak bölgesi hassassa, hastanın romatizma ağrısı varsa, kan tetkiklerinde sedimasyon ve SRP değerleri de yüksekse bu tip ağrıdan şüpheleniliyor
TEDAVI: Hastalığın tanısı için biyopsi yapılıyor ve kortizon tedavisine başlanıyor
10 MENENJİT BAŞ AĞRILARI
BELİRTİLER: Yakın zamanda ateşli rahatsızlık geçirmiş, antibiyotik tedavisinden netice alamamış, ağrı kesicilere yanıt vermeyen kişilerde, ensede sertlik hissediliyorsa, sürekli aralıksız baş ağrısı, şuur bulanıklığı, bulantı, uyku hali ve kusma varsa, boynu sağa sola döndürmede zorlanılıyorsa menenjite alt baş ağrısından şüpheleniliyor Ağır grip, ağır bakteriyel enfeksiyon veya kronik tüberkülozlu hastalarda da görülebiliyor
ÇARE: Tanısı şiddet bir rahatsızlık ve erken tanı konulmadığında ölüme deha sebep olabiliyor Beyin görüntüleme, tomografi, MR ve belden istikrarsız örneği alınarak teşhis konuluyor Laboratuvar neticesini beklemeden antibiyotik tedavisine başlanıyor
MENSTRÜEL MİGREN
Bu migrenin diğer migren baş ağrılarından farkı değil, yalnızca bir takım kadınlarda menstrüel yani adet döneminde görülüyor Adet öncesinde gelen sancı, 4 ya da 5 gün sürebiliyor Adet döneminde zaten gergin olunduğu için bu ağrılar yaşamı negatif etkiliyor Bu sancı için koruyucu tedavilerle birlikte hormon düzenleyici çare de uygulanıyor
3 ÖNERI İLE BAŞ AĞRILARINI ENGELLEYİN!
• Düzenli uyuyun
• Stresten uzaktan durun
• Dinç beslenin *