Baskı yapmadan çocuğuma nasıl söz geçirebilirim?

Zorlama yapmadan çocuğuma nasıl laf geçirebilirim? 1548757955 1548757955 baskiyapmadancocugumanasilsozgecirebilirim5c502bc858a6cbaskiyapmadancocugumanasilsozgecirebilirim5c502bc858a6c http:t2gstaticcomimages?q tbn:ANd9GcSBEwKvVo0fNrBoMdconRNs84PVpdYf9aIQ2iTDslMbeformWihQ Çocuklarımızın bize aleyhinde çıkmasından, sözümüzü dinlememesinden hoşlanmıyoruz Kimi vakit egomuzu kışkırtma ettiğinden kimi zaman da çocuğu eğiten biz olduğumuzdan Ne hakla?sözümüzü dinlemezler, ufacık boylarıyla Ama küçük minik atışmalar zamanla yerini iz bırakan tartışmalara, tahammülsüzlüklere, kalp kırmaya kadar götürebiliyor Çocuk eğitimi anne babanın görevidir ancak çocuk da duygu ve düşünceleri olan, saygı duyulması gereken bir emanettir Zorlama yapmadan çocuklara laf vermek isteyince şiddet değil doğrusu İsteğinizi açık, net ve kısa cümlelerle belirli edin Bir örnekle açıklama yapmak icabında Bir anne pijamalarını giymeden, günlük elbisesiyle ya­tağına uzanan çocuğundan yakınıyordu: Defalarca böyle yapıyorsun Elbisenle yatağa uzanmaktan haz mi alıyorsun? Böyle nasıl dar ediyorsun? Pijama­larını giymek bu dek zor mu?Bu yakınmalarda annenin ne istediği açık yok Anne, isteğini açık ve net bir cümle ile; Lütfen o yataktan kalk, pijamalarını giy!demeliydi Çocuğun ricası ile kendi isteğinizi birleştirin Birçok anne kendi ricası ile çocuğun isteği ara­sında alaka koymak ve yardımlaşmak yerine negatif bir dil kullanarak tehdit yolunu seçer: Ödevini bitirmeden dışarı çıkamazsın!Yemeğini bitirmeden tatlı yiyemezsin!Oyuncaklarını toplamazsan çizgi film izleyemezsin!Anne babalar, yukarıdaki tehdit ve durum cümlelerini kullanmadan kendi isteklerini çocuğun istekleri ile bir­leştirip uzlaşma ve işbirliği yolunu seçebilirler Ödevini bitirdikten sonra sokağa çıkabilirsinYemeğini bitirdikten daha sonra tatlını yiyebilirsinOyuncaklarını topladıktan sonradan çizgi film izleyebi­lirsin İsteğinizi dayatma yerine seçenekler sunun Çocuklar (yaşı ne olursa olsun) dayatmalardan, emirlerden ve yasaklardan hoşlanmazlar Özgüveni yerin­de, sorumluluk almaktan korkmayan, bağımsız çocuklar geliştirmek isteyen anne babalar isteklerini dayatarak ifade etmek yerine seçenek sunmayı seçim ederler Seçenek sunulan çocuk, seçme hakkını kullandığı için, zamanla içten kararlar alma becerisi ve öz disiplin kazanacaktır Oyuncaklarını toplamadan kahvaltıya gelme!yerine Oyuncaklarını kahvaltıdan önce mi yoksa daha sonra mı top­lamak istersin?Ödevini yemekten önce bitirmelisin!yerine Ödevini derhal mi yemekten sonra mı yerine getirmek istersin?Bu sabahleyin kahvaltıda süt içeceksin!yerine Bu sabahtan kahvaltıda süt mü meyve suyu mu içmek istersin?Dışarı çıkarken kazağını giy!yerine; Dışarı çıkar­ken kazağını giymek mi yoksa eline edinmek mı istersin?Banyo zamanı, haydi banyoya!yerine Banyo yapar­ken şampuanını mı, yahut hoş kokan sabununu mu kul­lanmak istersin?Uyku zamanı, haydi yatağa!yerine Uyurken yanına beyaz ayınla mı, tavşanınla mı birlikte almak istersin?Çocuk seçmeyi kabul etmezse id Çocuk sizin sunduğunuz seçenekleri kabul etmekte is­teksiz davranabilir yada kendisi başka bir istekte bulunabilir Seçenekler konusunda karar veremez de nazlanırsa; Seçimini kendin yapacak mısın, yahut senin yerine ben seçeyim mi?diye sorabilirsiniz Eğer seçmekte isteksiz davranmaya devam ederse; Görünen O Ki senin yerine benim seçmemi istiyorsunder seçiminizi yapar, ondan da intibak­sını istersiniz Ara Sıra çocuğunuz sunduğunuz seçenekleri beğenmez, kendi seçeneğini yapmak isteyebilir Eğer ken­di seçeneği sizin onaylamayacağınız bir seçenek ise; Fakat seçenekler aralarında bu değilder; sunduğunuz seçenekleri tekrarlar, birini seçmesini söylersiniz Oyun oynayan çocuğa söz dinletmek zordur Oyun, çocuk için bayağı bir oyalanma yok, onun en önemli işidir Ondan ciddi işini bırakıp sizin isteğinizi yeri­ne getirmesini bekleyemezsiniz Çocuğunuz yeni bir arkadaşla oyuna dalmışken ondan sizin için bir şey yapmasını istemeyin; bir şey isteyeceği­niz vakit mutlaka vakit verin Bu zaman oyunun tahmini bitiş süresi olsun Eğer süreyi ayarlamakta zorlanırsanız, çocuğunuza oyunun ne vakit biteceğini sorun Annesi örgü örerken, 4 yaşındaki oğlu da çocuk par­kında arkadaşlarıyla oynuyordu Anne saatine baktı Oğlum yeterince oynadı; beş dakika sonradan evimize gidebilirizdiye düşündü Çocuğuna seslendi: Ali, beş dakika sonradan gidiyoruz!İki dakika daha sonra tek­rar seslendi: Ali, üç dakika kaldı!Çocuk, oyuna devam ederken: Bitmiş anne!dedi Bir dakika kala anne son hatırlatmasını yaptı ve iki seçe­nek sundu: Aliciğim, son bir dakika! Son kere kaydırak mı ister­sin, salıncak mı?Çocuk: Kaydırak!dedi ve kaydırağa koştu Kaydıraktan daha sonra anne Gitme zamanı,dedi Ara­bamıza koşarak mı gidelim zıplayarak mı?Çocuk, Zıplayarak!dedi Zıplayarak arabalarına dürüst gittiler Sözleriniz önyargılı ve suçlayıcı olmasın Anne babalar çoğunlukla çocuklarına soru sorarken suçlayıcı bir dil kullanır; kendi önyargılarını yansıtırlar İşte size yabancı gelmeyen bazı sorular: Bu kaçıncı laf verişin?Neden böyle davranıyorsun?Çalışmaya ne vakit başlamayı düşünüyorsun?Niçin beni dinlemiyorsun?Bu nesil sorular çocuğun doğru düşünme ve problem çözme yeteneğine bir katkı maddesi sağlamaz Tersine çocuğun savunma geliştirmesine ve duygularını sizden gizlemesi­ne yol açar Eğer soru sorarken amacınız çocuğunuza doğru dü­şünmesini karşılamak ve problemi kendisinin çözmesine tezgâhtar olmaksa; o konu veya o durum hakkında kendi ön­yargınızı bir tarafa bırakmanız gerekir Lise ikinci sınıfa dışarı giden bir genç kız arkadaşıyla cep telefonuyla ertesi günkü sınav hakkında görüşürken tele­fonun şarjı biter Görüşmeye devam edebilmek için anne­sinin cep telefonunu alır Annesi komşuda olduğu için müsade alma imkanı bula­maz Kendi sim kartını annesinin kartı ile değiştirir; ko­nuşmasına devam eder Anne, komşudan dönüp cep telefonunu koyduğu yerde göremeyince kızına sormak için odasına girer Telefonu kızının elinde, bir arkadaşıyla konuşurken görür Sizce anne kızma ne söylemiş, nasıl davranmış ola­bilir? İki varsayım yapalım Diyalog1 Telefonunu kızın elinde, konuşurken görebilen anne fazla kızar: O kullandığın telefon kimin, küçük hanım?Genç kız, arkadaşı annesinin sesini duymasın diye eliyle telefonun ahizesini kapatır Anne şimdi arkadaşımla görüşüyorum, lütfen!Konuştuğun benim telefonum! izinsiz nasıl alırsın?Anne, lütfen odamdan çıkar mısın? Konuşmam bitin­ce görüşelimBu nesil yaklaşımın ağız dalaşı ile ya da en hafifinden çatışma ile biteceğini tahminde bulunmak baskı değil Diyalog2 Telefonunu kızının elinde konuşurken görür görmez: Özür dilerim kızım, telefonla konuştuğunu bilmiyor­dumder ve odadan çıkar Genç kız annesine gülümser ve konuşmasına devam eder Konuşması bitince odasından çıkar, annesinin yanı­na gelir Yorumlama yapma gereği duyar: Anneciğim sen komşudayken arkadaşım aradı Ko nuşma sırasında telefonumun şarjı bitti Devam edebil­mek için senin telefonunu olmak zorunda kaldım, özür dilerim; ama kendi sim kartımı kullandımAcaba kaç anne böyle bir durumda önyargısız ve kabahat­layıcı bir dil kullanmadan, ikinci diyalog yolunu seçer? Kuralsız ailede mesuliyet bilinci gelişmez Bir kurumu ayakta tutan ve diğerlerine tarafından üstün­lük karşılayan etkili ve işleyen kurallardır Aile sosyal bir kurumdur Her kurum gibi ailenin de üyeler arası iş bir­liğini ve yükümlülük paylaşımını aranjör kuralları ol­malıdır Bu kurallar çocuklar açısından ne değin az, basit ve anlaşılması basit ise; akılda kalması ve uygulaması da böylece kolay olur Olay derhal kural koymamız bir işe afacan Anne babayı o an için kötü adampozisyonuna düşürür, ço­cuğu itiraza ve karşı koymaya itebilir Kuralları aile top­lantısında ortak tartışarak önceden koymamız gerekir Koyduğumuz kaide cümbür cemaat tarafından anlaşılması mümkün olmalı; yo­ruma açık olmamalı Özellikle çocuklar için geçerli olan şöyle bir kaide koyduğumuzu düşünelim: Isırmak, saç çekmek, itmek değil Yumruk, şamar ve tekme atmak ya­sakcin fikirli bir çocuk kardeşine çelme taktıktan sonra Ama kuralda bu yok!diye kendini savunabilir Kuralı şu şekilde basitleştirebiliriz: Birbirinizin canını yaralamak değil Kural koymamız işlerin yolunda gitmesini garanti­lemez Kayda Değer olan kuralın geçerli olması, yani günlük hayatta uygulanmasıdır Kuralın geçerliliğini sağlamanın en mantıklı yolu, kural çiğnendiğinde, kuralı çiğneyen bir sonuçla rastlamak, yani bir layık Ödemelidir Çocuk­lara bir kuralı çiğnediğinde karşılaşacağı sonucu günlük hayattan örnekler vererek açıklamalıyız Yoksa çocuk so­nuçla cezayı birbirine karıştırabilir Yaratılış kanunlarına yerinde hareket etmediğimiz vakit fena bir sonuçla kar­şılaşır, çoğu kez hoşumuza gitmeyen bir değerinde öderiz So­ğuk bir havada, ceketini ve paltosunu giymeden, gömlekle dışarı meydana çıkan bir çocuk üşüyerek ve olur ya de hastalanarak bu hatalı ve ihmalkâr davranışının bedelini öder Yaratılış kanununa kadar, soğuk bir havada gömlekle dışarı çıkma­nın sonucu üşümektir Çocuğa tanımlama yaparken şöyle bir soru ile başlaya­biliriz: — Ocaktan yeni inmiş sıcak yemek yenir mi? — Yenmez — Sabırsız biri ocaktan yeni inmiş yemeği yese ne olur? — Ağzı yanar — O zaman şöyle bir kaide yazabiliriz yok mi: Ocak­tan yeni inmiş sıcak yemek yemek yenmez — Evet — Sıcak yemek yemek yiyen nasıl bir sonuçla karşılaşır? Yani sıcak yemek yemenin sonucu nedir? — Ağzı yanar Çocuğa kaide çiğnemenin bir sonucu olduğu, bunun canice anlamına gelmediği açıklandıktan sonra sıra kaide­ları ve sonuçlarını belirlemeye gelecektir Kurallar ve so­nuçları aile toplantısında, herkesin görüşü alınarak tespit edilmelidir Bunu sağlamanın en kolay yolu, her seferinde karar verilen kuralı ve çiğnenmesi halinde doğacak sonu­cu yazılı hale getirmektir Bu Nedenle sonucu uygulayan anne baba kanun uygulayıcı yargıç gibi davranmış olmaktan ve cezacı pozisyonuna düşmekten kurtulmuş olacaktır Birbirinizin canını canını yakmak yokkuralının sonucu Canını acıttığı kişiden özür dileyecek Onun yapmasını istediği bir işi yapacakolsun Bu kuralın yeni konduğu bir ailede kendisinden üç yaş büyük ablasının kolunu ısırarak kuralı çiğneyen bir çocuğa ablası, özrünü kabul ediyorum; lakin ben de senin kolunu ısıracağımdemiş; tüm konut halkı buna gülmüştü Bu kaide için konan sonucun açık olmadığını fark eden anne sonucu şu şekilde düzeltmişti: Kuralı çiğneyen odasına gidip 10 dakika kalacak, yaptığı davranışının iyi olmadığını düşünecek, dışarı çıkıp canını acıttığı kişiden özür dileyecekBu anekdottan anlaşılaca­ğı gibi, ara sıra kuralı veya sonucunu günceilemek (revize etmek) gerekebilir Ödevler akşam yemeğinden önce bitirilmiş olacak Bu kuralı bozan yemekten daha sonra oyun oynamayacakteleviz­yon izlemeyecekYazılı hale getirilen kurallar ve sonuçları herkesin göreceği bir yere, mesela buzdolabının kapağına, aşılmalı Bu Nedenle kuralı unutma ya da sonucunu hatırlamama gibi mazeretlerin önü alınmış olur Kaynak: Pedagog Ali Çankırılı kaynak:cocuktayaparimkariyerdecom