iltasyazilim
FD Üye
Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti hakkında kısa veri
Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti
Rusya ’ya bağlıdır
Yüzölçümü: 143600km2
Nüfusu: 3944000
Başkenti: Ufa
Rusya Federasyonu ’na ast federe cumhuriyettir 11 Ekim 1991 tarihinde özerkliğine kavuşmuştur Başkurtların dili Tatarca ’ya yakın olup Türk dilinin Kıpçak Bulgar alt grubunu oluşturur Başkurtların % 68 ’i Özerk Başkurdistan ’da yaşamakta olup, geriye kalan % 32 si Ural bölgesindedir Başkurdistan Yekaterinburg vakit dilimindedir (YEKTYEKST) UTC ‘e kadar saat farkı +0500 (YEKT)+0600 (YEKST)
Ekonomi
Başkurdistan ’ın ekonomik yapısı tarıma, hayvancılığa vç sanayi ’ye dayalıdır Ülkede 647 kolhoz ve 95 sovhoz bulunmaktadır Başlıca tarım ürünleri, çavdar, yulaf, darı, keten, şeker pancarı, patates, ayçiçeğidir Başkurdistan, petrol, doğalgaz ve boru hatlarına sahiptir Rafineriler ve petrokimya fabrikaları belli başlı ekonomiyi sağlar Ayına, kömür, bakır, boksit, altın, manganez krom vardır Yılda 40 milyon ton petrol, 35 dm3 doğal gaz üretilmektedir îmalat sanayi ’yi gelişmiş olup, petrol, doğalgaz, demirçelik, kömür, elektrik, çimento, şeker, kereste, pamuklu ve yünlü dokuma ekonomi de önemli yer tutmaktadır Uçak imalatı, gübre, deri, tütün, gemi inşa, demir ve karayolu taşıtları yapılmaktadır Ufa, Sterlitamak, îsinbay, Kumertau, Karmavoua ’da büyük enerji santralleri bulunmaktadır
Ulaştırma
Demiryolu, denizyolu, karayolu, hava yolu ile ve boru hatlarıyla sağlanmaktadır
Eğitim
Başkurdistan ’da, diğer Türk Cumhuriyetlerinde olduğu gibi eğitim gelişmiştir Eğitim Rus ve Başkur dillerinde yapılmaktadır Belli Başlı okullan ve 10 takvim orta okulları bulunmaktadır Hem Türk girişimcilerinin açtığı okullar bulunmaktadır Anaokul :71adet, 65000 öğrenci Ortaokul :3175 adet, 56300 öğrenci Üniversite : 9 adet, 54000 öğrenci okumaktadır
Coğrafi Konum
Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti, Güney Urallardan batıya dürüst Belaya ve Kama nehirlerine kadar uzanır Güney Urallar ’ın en yüksek doruğu olan Yamantau Dağı ’ndan batıya ve güneye dürüst gidildikçe, boy azalır Ormanlarla astarlı dağlar yerlerini, genel olarak yaprak döken ağaçlardan oluşan yeşilliklerle bezeli bir bozkıra ve Belaya ırmağının geçtiği ovalara bırakır
Tarih
1552 ’de Kazan Hanlığı ’nın yıkılmasından sonradan her iki Türk boyu (TatarBaşkurt) Ruslara karşısında birlikte ayaklanmış ancak, 18 yy ’ın sonlarında Rus egemenliğine girmek zorunda kalmışlardır Dört asırlık bir devrede birlikte yaşayan Tatarlarla Başkurtlar birbirleriyle en ince ayrıntısına kadar kaynaşmışlardır Nitekim Kazan şehrindeki medreselerle, Başkurt ülkesindeki Orenburg, Kargah, Ufa, Troyskiy, İsterlibaş vb şehir ve kasabalardaki medreseler arasında eğitim ve öğretim usulleri bakımından hiçbir fark yoktu Öğretim elemanları aralarında Kazanlılar bulunduğu gibi bir fazla Başkurt da bulunuyordu Hiçbir zaman ayrılık ve yadırgama olmamıştır Böylece son devirlerin meşhur yazar, tarihçi ve şairlerinden Habibünneccar, Akıllı Velidi Togan ve Şeyhzade Babiç ve diğerleri eserlerini Başkurt lehçesiyle değil, Kazan yazı dili ile kaleme almışlardır Ancak bu eserler Bolşevik ihtilalinden sonra yapay olarak güneybatı Başkurt lehçesine aktarıldı ve ihtilalden 9 yıl sonradan 1926 ’da birincil Başkurtça kitap yayınlandı Tatar – Başkurt Sovyet Cumhuriyeti ’ni kurma projesi suya fikir 23 Mart 1919 ’da SSCB ’ye dahil bir Başkurt SSC kuruldu Başkurtlar etnik inşa itibariyle Tatarlara yakındırlar Tarihi kaynaklara kadar Tatar – Başkurt ilişkileri tahmini bin yıl önceden başlamıştır Başkurt halkının hayatında mitolojinin ve destanların farklı bir yeri bulunmakladır Ural – Batır destanı bunların en önemlileridir
Nüfus
Yaklaşık 4000000 nüfusa sahip olan Başkurdistan ’da Nüfus Oranı: Başkurtlar % 24 Tatar % 213 Rus % 367 Ukrain, Belarus ve öteki % 18
Idari Inşa
Ülke, Asya ile Avrupa ’nın birleştiği bölgedir Başkurdistan yönetimle ilgili olarak 5 eyalet (Ufa, Sterlitamak, Beloret, Sibay, Belebey) ve 17 şehre ayrılmıştır Ayrıca bu şehirlere ait 53 rayon ( ilçe ufak alan ) vardır Başkurtlar daha çok şehirlerde değil kırsal bölgelerde yerleşmişlerdir Başkurtların % 68 ’i Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti ’nde yaşamakta olup, geriye doğru kalan % 32 ’si Ural bölgesindedir Başkurtlar, Başkurdistan ’ın dışarıya, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Ukrayna ve Rusya Federasyonu ’nun öteki bölgelerinde yaşamaktadırlar *
Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti
Rusya ’ya bağlıdır
Yüzölçümü: 143600km2
Nüfusu: 3944000
Başkenti: Ufa
Rusya Federasyonu ’na ast federe cumhuriyettir 11 Ekim 1991 tarihinde özerkliğine kavuşmuştur Başkurtların dili Tatarca ’ya yakın olup Türk dilinin Kıpçak Bulgar alt grubunu oluşturur Başkurtların % 68 ’i Özerk Başkurdistan ’da yaşamakta olup, geriye kalan % 32 si Ural bölgesindedir Başkurdistan Yekaterinburg vakit dilimindedir (YEKTYEKST) UTC ‘e kadar saat farkı +0500 (YEKT)+0600 (YEKST)
Ekonomi
Başkurdistan ’ın ekonomik yapısı tarıma, hayvancılığa vç sanayi ’ye dayalıdır Ülkede 647 kolhoz ve 95 sovhoz bulunmaktadır Başlıca tarım ürünleri, çavdar, yulaf, darı, keten, şeker pancarı, patates, ayçiçeğidir Başkurdistan, petrol, doğalgaz ve boru hatlarına sahiptir Rafineriler ve petrokimya fabrikaları belli başlı ekonomiyi sağlar Ayına, kömür, bakır, boksit, altın, manganez krom vardır Yılda 40 milyon ton petrol, 35 dm3 doğal gaz üretilmektedir îmalat sanayi ’yi gelişmiş olup, petrol, doğalgaz, demirçelik, kömür, elektrik, çimento, şeker, kereste, pamuklu ve yünlü dokuma ekonomi de önemli yer tutmaktadır Uçak imalatı, gübre, deri, tütün, gemi inşa, demir ve karayolu taşıtları yapılmaktadır Ufa, Sterlitamak, îsinbay, Kumertau, Karmavoua ’da büyük enerji santralleri bulunmaktadır
Ulaştırma
Demiryolu, denizyolu, karayolu, hava yolu ile ve boru hatlarıyla sağlanmaktadır
Eğitim
Başkurdistan ’da, diğer Türk Cumhuriyetlerinde olduğu gibi eğitim gelişmiştir Eğitim Rus ve Başkur dillerinde yapılmaktadır Belli Başlı okullan ve 10 takvim orta okulları bulunmaktadır Hem Türk girişimcilerinin açtığı okullar bulunmaktadır Anaokul :71adet, 65000 öğrenci Ortaokul :3175 adet, 56300 öğrenci Üniversite : 9 adet, 54000 öğrenci okumaktadır
Coğrafi Konum
Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti, Güney Urallardan batıya dürüst Belaya ve Kama nehirlerine kadar uzanır Güney Urallar ’ın en yüksek doruğu olan Yamantau Dağı ’ndan batıya ve güneye dürüst gidildikçe, boy azalır Ormanlarla astarlı dağlar yerlerini, genel olarak yaprak döken ağaçlardan oluşan yeşilliklerle bezeli bir bozkıra ve Belaya ırmağının geçtiği ovalara bırakır
Tarih
1552 ’de Kazan Hanlığı ’nın yıkılmasından sonradan her iki Türk boyu (TatarBaşkurt) Ruslara karşısında birlikte ayaklanmış ancak, 18 yy ’ın sonlarında Rus egemenliğine girmek zorunda kalmışlardır Dört asırlık bir devrede birlikte yaşayan Tatarlarla Başkurtlar birbirleriyle en ince ayrıntısına kadar kaynaşmışlardır Nitekim Kazan şehrindeki medreselerle, Başkurt ülkesindeki Orenburg, Kargah, Ufa, Troyskiy, İsterlibaş vb şehir ve kasabalardaki medreseler arasında eğitim ve öğretim usulleri bakımından hiçbir fark yoktu Öğretim elemanları aralarında Kazanlılar bulunduğu gibi bir fazla Başkurt da bulunuyordu Hiçbir zaman ayrılık ve yadırgama olmamıştır Böylece son devirlerin meşhur yazar, tarihçi ve şairlerinden Habibünneccar, Akıllı Velidi Togan ve Şeyhzade Babiç ve diğerleri eserlerini Başkurt lehçesiyle değil, Kazan yazı dili ile kaleme almışlardır Ancak bu eserler Bolşevik ihtilalinden sonra yapay olarak güneybatı Başkurt lehçesine aktarıldı ve ihtilalden 9 yıl sonradan 1926 ’da birincil Başkurtça kitap yayınlandı Tatar – Başkurt Sovyet Cumhuriyeti ’ni kurma projesi suya fikir 23 Mart 1919 ’da SSCB ’ye dahil bir Başkurt SSC kuruldu Başkurtlar etnik inşa itibariyle Tatarlara yakındırlar Tarihi kaynaklara kadar Tatar – Başkurt ilişkileri tahmini bin yıl önceden başlamıştır Başkurt halkının hayatında mitolojinin ve destanların farklı bir yeri bulunmakladır Ural – Batır destanı bunların en önemlileridir
Nüfus
Yaklaşık 4000000 nüfusa sahip olan Başkurdistan ’da Nüfus Oranı: Başkurtlar % 24 Tatar % 213 Rus % 367 Ukrain, Belarus ve öteki % 18
Idari Inşa
Ülke, Asya ile Avrupa ’nın birleştiği bölgedir Başkurdistan yönetimle ilgili olarak 5 eyalet (Ufa, Sterlitamak, Beloret, Sibay, Belebey) ve 17 şehre ayrılmıştır Ayrıca bu şehirlere ait 53 rayon ( ilçe ufak alan ) vardır Başkurtlar daha çok şehirlerde değil kırsal bölgelerde yerleşmişlerdir Başkurtların % 68 ’i Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti ’nde yaşamakta olup, geriye doğru kalan % 32 ’si Ural bölgesindedir Başkurtlar, Başkurdistan ’ın dışarıya, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Ukrayna ve Rusya Federasyonu ’nun öteki bölgelerinde yaşamaktadırlar *