Batık enerjiye hayat öpücüğü: Üç şirketin 1.9 milyar dolarlık borcu silinebilir

2003’ten bu yana bankalardan 60 milyar dolar kredi kullanan kesim, borç yükünü çeviremeyince devreye BDDK girdi. Birinci evrede üç şirketin 1.9 milyar dolarlık borcunun silinmesini isteyen kurum, kesimin toplam 47 milyar doları bulan alacaklarının da tekrar yapılandırılması için devrede.

Türkiye, bankaların hesaplarını temizlemeleri için daha büyük bir plan oluşturuyor. Bunun kapsamında bankalardan, birtakım güç projeleri için verilen kredilerin ‘takipteki krediler’ statüsünde kıymetlendirilmesi isteniyor.



Böylelikle güç bölümünde ödenmeyen krediler çok daha kolay silinebilir hale gelecek. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), en az üç tane doğalgaz termik santralinin kredilerini takipteki krediler olarak sınıflandırmak istiyor.

Görüşmelerin kapalılığından ötürü ismini vermeyen kaynaklara nazaran, bu tesisler ortasında ACWA’nın Kırıkkale’deki 1 milyar dolarlık tesisi, Gama’nın Ankara yakınlarında 900 milyon dolarlık projesi ve Ansaldo Energia SpA ve ortakları tarafından Gebze’de işletilen 1 milyar dolarlık tesis yer alıyor. Bloomberg tarafından derlenen datalara nazaran, altı büyük banka bu projelere borç verenler ortasında. 

Bu projelerdeki toplam kredilerin aslı yaklaşık 1,9 milyar dolar. Bloomberg’in haberine nazaran BDDK’ya husus hakkındaki yorumları için ulaşılamadı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan bir yetkili ise otoritelerin bankaların bilançolarını temizlemek için bir plan üzerinde çalışmakta olduklarını kaydetti.



Program kapsamında hükümet ayrıyeten, kredi veren bankaları yine kredi verebilir hale getirmek için sermayeyi artırmaya teşvik ediyor. Bu hazırlık, Türk hükümetinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iktisadın daha süratli bir biçimde genişlemesini sağlayıcı bir önlemi olarak görülüyor. Birebir vakitte tarihî olarak düşük kredi büyümesinin pek mümkün olmadığı da görülüyor. Birçok banka, siyasetçilerin büyük ölçüdeki takipteki krediler için onları bu hususta zorlamadıklarını söyledi. Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Ebru Dildar Edin’e nazaran, güç sanayisi tarafından alınan kredilerin yaklaşık üçte ikisi şimdi ödenmedi. Gaz santrallerinin birçoklarını oluşturan 13 milyar doların, yine yapılandırılması gerektiğini bu yılın başlarında söyledi.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak , Temmuz ayında hükümetin, 400 milyar liralık (70 milyar dolar) sıkıntılı kredinin yaklaşık yarısını tekrar organize eden bankaların uğradığı ziyanları karşılamayacağını söyledi.

Albayrak, geri kalan makus kredilerin üstesinden gelindikten sonra büyümede bir toparlanma görüyor. Türkiye’nin birinci çeyrekte resesyondan çıkmasına rağmen, tüm yıl boyunca yüzde 2,3’lük resmi büyüme amacının çok altında kalması bekleniyor. TEB Yatırım Analisti Övünç Gürsoy’un dediğine nazaran; 1.9 milyar dolarlık borcun yine sınıflandırılması, endüstrinin takipteki alacaklar oranına 40 baz puan ekleyerek yüzde 5 oranına getirecek, dalın sermaye yeterlilik oranını 2 puan azaltarak yüzde 16,22’ye düşürecek ve ortalama özkaynak kârlılığını 4 puan artırarak yüzde 8,6’ya düşürecek. 

TÜRK ŞİRKETLER 60 MİLYAR BORÇ ALDI



Boston Consulting Group raporuna nazaran, Türk şirketleri 2003’ten bu yana yaklaşık 60 milyar dolar borç aldılar. Şirketler Türk Lirası’nın kıymet kaybı nedeniyle de geri ödemelerde büyük zorluklar yaşıyor. (Bazı kamu hizmetleri döviz kredilerini geri ödeyecek kadar kazanmıyor bu da bankalar için büyük bir risk oluşturuyor) Kurun yükselmesini elektrik fiyatının takip edememesi uyumsuzluğu arttırdı. . Elektrik üreticilerinin yükümlülüklerini tekrar yapılandırma tarafındaki talep artışının nedeninin bir kesimi olan 2010’daki 81 dolar ile karşılaştırıldığında, ortalama elektrik fiyatları megawatt-saat başına yaklaşık 54 dolar oldu.

DOĞALGAZ TERMİK SANTRALLERİ ZORDA

Botaş, doğalgazda 2017 yılından sonra farklı bir fiyatlandırma modeline geçti. 2017 yılında konutlara satılan doğalgaz fiyatı (TL/1000 sm³) 0.764 kuruşken (vergisiz, BOTAŞ’ın aracısız satış fiyatı), endüstriye ve elektrik üretim termik santrallerine daha ucuza yani 0.704 kuruşa doğalgaz satılıyordu. Bu yıl ağustos ayı prestijiyle son artırımlardan sonra konutlara satılan doğalgaz fiyatı %60 zamlanarak 0.64 kuruştan, 1.22 kuruşa çıkarılıyor. Ancak birebir devirde endüstriye satılan doğalgaz fiyatına %120 artırım yapılıyor ve 0.704 kuruştan 1.55 liraya yükseltiliyor. Daha büyük artırım ise elektrik üretim santrallerine satılan doğalgaza yapılıyor. BOTAŞ tarafından bu santrallere yapılan satış fiyatı Kasım 2017’de 0.704 kuruşken, Aralık 2017’de 0.764 kuruşa çıkarılıyor. Ocak 2018’de 0.800 kuruşa, Nisan 2018’de 0.878 kuruşa, asıl büyük artırım ile Ağustos 2018’de 1.312 liraya ve Eylül 2018’de 1.700 liraya çıkarılıyor. Sonra yapılan indirimlere karşın Ağustos 2019 prestijiyle BOTAŞ tarafından vergisiz sade satış fiyatı olarak doğalgaz termik santrallerine 1.650 liradan satılmaktadır. Bu fiyat 2017’ye nazaran %135 artırım manasına gelirken, doğalgaz termik santralleri ise önemli bir maliyet baskısı ile karşı karşıya kalıyor.

FON YABANCILARA SATILACAK



13 üyeli Borsa İstanbul Bankalar Kesim Endeksi ise cuma günü yüzde 1,4’e düştü. Hükümet tarafından, daha evvelki açıklamalarda, güç bölümündeki sıkıntılı kredilerin banka bilançolarından, Güç Teşebbüs Sermaye Fonu’na aktarılacağı belirtilmişti. Transferdeki emel, iktisatta düzelme gözlendiği takdirde bu fonun yabancılara satılmasıydı. Ama problemli kredilerin fona aktarılması ya da yabancı yatırımcılara satılması planında şimdi netlik sağlanılmadı. Kimi yetkililere nazaran, güçte sorun yaratabilecek 12-13 milyar dolarlık bir kredi hacmi bulunuyor.