Bayburt Gezilecek Yerler

Bayburt Gezi Rehberi
Bayburt Gezilecek Görülecek Yerler
Bayburtta Nereler Gezilir





Müzeler ve Örenyerleri

Aydıntepe Yeraltı Şehri

Bayburtun kuzeybatısında dağlık yöredeki bucak merkezi Aydıntepede yer alan büyük kasaba, tüf içerisinde, yüzeyden 225 m derinde diğer yapı malzemesi kullanmadan ana kayaya oyulmuş galeriler, tonozlu odalar ve bu odaların açıldığı daha geniş mekanlardan oluşmaktadır Yaklaşık 2 ile 25 m yüksekliğinde tonoz örtülü galeriler yer yer her iki yandan genişlemektedir Kareye yakın planlı odalar bu mekana açılmaktadır, hem gözetleme mekanlarının oluşturduğu havalandırma amaçlı konik biçimdeki deliklerin, galeri odalarını aydınlanmak için de kullanıldığı gözlenmektedir Günümüzde kazı çalışmaları devam edilen kent hakkında şu an ileri sürülen iki görüntü mevcuttur

Bunlardan birincisi kentin bölgede daha önce sözü edilen Halde Şehrine ait olduğu ve eski ismi Hart (Aydıntepe) olan ilçenin isminin de Halttan geldiği görüşüdür Öteki manzara ise; Hartta bu yeraltı kentinden diğer Geç RomaErken Bizans devirleri aralarında yer alan bir mezarın ortaya çıkarılması dolayısıyla, Hıristiyanlığın henüz yerleşmediği bir devirde bu bölgenin bir barınak teşkil ettiği, Romalılar göre kovulan ilk Hıristiyanların bu bölgeye geldikleri ve sığındıkları, yeraltı kentinin de bu Erken Hıristiyanlık dönemine ait olabileceğini bahis etmektedir

ÇiftetaşII Tepesi

Çiftetaş köyünde bulunan tepecik doğal varlık olarak saptama edilmiş 19931995 yıllarında kazı çalışmaları üretilmiş buluntular Erzurum Kazıbilim Müzesi Bayburt bölümünde


Kaleler

Bayburt Kalesi

Büyük Kasaba merkezinin kuzeyinde bulunan kalenin yapımıyla ilgili bilgiler belirli değildir Yerel prens ve krallıkların savaşımlarında kayda değer bir rol oynayan kalenin MS 58de yapıldığı tahmin edilmektedir Roma, Bizans, Arap ve Komnenos egemenliklerinde kalan yapı, böylece çok kere onarılmıştır Bizans tarihçisi Prokopius, Bayburt ve Aeron kalelerinin Bizans İmparatoru Iustinianus döneminde yaptırıldığını bildirmektedir Kalede Saltuklular döneminde başlatılan ve Erzurum Meliki Tuğrul Şah kadar tamamlanan (12001230) onarım çalışmaları ile ilgili yazıtlar bulunmaktadır

Sağlam kalan Selçuklu ve Osmanlı yazıtlarıyla, dönemini aydınlatan önemli yapılardan biri olan Bayburt Kalesi ve çevresinin bir düzenleme projesi yapılmış ve uygulama aşamasına gelinmiştir Restorasyon çalışmaları ise halen devam etmektedir

Saruhan Kalesi

İl merkezine takriben 40 km mesafedeki Saruhan köyünde bulunan kalenin, Gümüşhane ve Bayburt bölgesine savunma ve gözcülük yapma amaçlı yapılan 70 kaleden biri olduğu sanılmaktadır Kale bir tepeye inşa edilmiş olup, duvarları günümüze dek artı zarar görmeden ulaşabilmiş, ama zaman içinde benzersiz niteliğini yitirmiştir

Cami ve Türbeler

Ulu Cami

Bayburt büyük kasaba merkezinde bulunan cami Selçuklu yapısıdır İç mekanda yer alan beş yazıtta, yapımı ile ilgili data verilmektedir Dikdörtgen biçimindeki başlıca mekan, mihrap yönüne dikey sekiz kalın payeyi bağlayan geniş kemerlerle üç nefe bölünmüştür Bu plan tipi, Selçuklulardan daha sonra Beylikler döneminde de uygulanmıştır Orta nef kubbeli bir mekanla son bulmaktadır Dışarıdan düz toprak damlı olan cami öyle fazla yenileme görmüşse de ana planını koruyabilmiştir

Pulur (Ferahşad Bey) Camii ve Medresesi

Demirözü ilçesi sınırları içinde yer alan Gökçedere beldesi merkezindedir 16 yüzyılda yapı edilmiş Ferahşad Bey yapılar topluluğunun cami, medrese, han, hamam, imaret ve davetli evinden oluştuğu bilinmektedir Bunlardan han, imaret ve davetli evinden hiçbir iz kalmamıştır

Medresede 18 yüzyıl sonlarında Akkoyunlu Süleyman Bey kadar yenilenme çalışmalarının yaptırıldığı sanılmaktadır L biçimindeki yapı, beş bölümlüdür Bütün bölümlerin kapıları avluya açılmaktadır Avluya açılan kapı ve pencere kemerleri Farsça yazılıdır Odalarda nişlerle süslenmiş ocaklar acayip bir görünüm sergilemektedir

Kutluğ Bey Camii

Merkez ilçeye ast, BayburtKöse yolu üzerinde ve il merkezine takriben 30 km mesafede yer alan Çayıryolu köyündedir 14 yüzyılın ikinci yarısında Fahreddin Kutluğ Bey tarafından yaptırılmıştır Kapı üzerindeki yazıttan 1550de yenileme gördüğü anlaşılmaktadır Inşa açık bir avludan geçilen toprak damlı, son cemaat yeri ve dört kalın ağaç direkle mihrap yönüne koşut üç nefe ayrılan esas mekandan oluşmaktadır Yalın bir görünüşe karşılık, içte ahşap gerecin değişik biçimlerde değerlendirildiği gözlemlenmektedir

Y Hınzevrek Camii

Demirözü ilçe merkezinin hemen kuzeyinde yer alan Çatalçeşme köyündedir Üretim tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte Akkoyunlular döneminde yapıldığı varsayım edilmektedir Son cemaat yeri eğimli bir çatıyla örtülü olan caminin minare kaidesi kesme taştan, silindirik gövdesi ise tuğladan yapılmıştır Kare planlı başlıca mekanı örten kubbe harap,ü yerine dört ahşap ayağa oturan, ortası kırlangıç kubbeli bir ahşap örtü yapılmıştır Nişleri mukarnas süslemeli olan mihrabın kemeri bitkisel ve geometrik motiflerle bezenmiştir

Zahid Efendi Camii

İl merkezinde yer alan cami, Osmanlı döneminde (15141515) Zahid Efendi göre yaptırılmıştır Olağan Osmanlı mimarisi türünden yapı edilen inşa birkaç kez yenileme görmüş, ancak aslına uygun şekilde yapılmayan bu onarımlar sonrasında özgünlüğünü yitirmiştir Çatısı saç kaplama malzemesiyle kaplanmış olan cami günümüzde ibadete açıktır

Şehit Osman Türbeleri

Bu türbelerin, Saltukoğulları komutanlarından Mengücük Gazinin erkek kardeşi Osman Gazi ve kız kardeşine ait olduğu bilinmektedir Bayburt merkezinin batı yanını kapayan 1682 m rakımlı yokuş üzerinde yapılmışlardır Türbelerin yanında yer alan mezar taşlarının 600700 senelik oldukları sanılmaktadır


Kutluğ Bey (Sünür) Türbesi

Merkez ilçeye yan, BayburtKöse yolu üstünde ve il merkezine yaklaşık 30 km mesafede yer alan Çayıryolu köyünde bulunan türbe Kutluğ Bey Camiinin 30 m doğusunda, mezarlığın içinde bulunmaktadır Yazıtında, Tur Ali Bey oğlu Kutluğ Beyin adı okunmaktadır Kutluğ Beyin 1389da öldüğü düşünülerek türbenin 14 yüzyılın sonlarında yapı edildiği varsayım edilmektedir Kesme taştan, sekiz köşeli olarak yapı edilen yapının kubbesi yıkılmıştır Duvarlarda, içten kemerli nişlerle devinim sağlanmıştır Yarım daire biçimli mihrap, dairesel kemerlidir Kubbenin çinilerle süslü olduğu camiyle türbe aralarında revaklı medrese odalarının bulunduğu bilinmekle birlikte, bunlardan günümüze bir iz kalmamıştır Türbenin büyük kısmı mahvolmuş, yalnızca duvarları ayakta kalabilmiştir Insanlar arasında Tur Ali Bey Türbesi olarak da bilinmektedir

Abdulvahab Gazi Türbesi

Merkez ilçeye alt ve BayburtGümüşhane yolunun yaklaşık 35 kmsinde yeralan Erenli köyünün hemen altındadır 7 yüzyılda yaşayan ve kahraman olarak tarih kitaplarına geçen, ahali aralarında saygıdeğer kişiliği olan Abdulvahab Gaziye aittir Günümüzde ayakta olup, ziyarete açıktır

Hanlar ve Hamamlar

Bent Hamamı

Çoruh Nehri kıyısında, Bayburt Kalesinin güneydoğu eteğinde yer alan hamam, 16 yüzyılda Akkoyunlu Hacı Ferahşad Bey tarafından yaptırılmıştır Dış kısmı çeşitli kereler yenileme görebilen yapının iç kısmı halen özgünlüğünü korumaktadır Olağan dört eyvanlı hamam planı ile yapılmış olan hamamın soyunmalık bölümü dört sütuna oturan ortası parlak fenerli kubbeyle örtülüdür Ilıklık bölümü ise uzun bir beşik tonozdan oluşmaktadır Halvet bölümündeyse, ortada bir kubbe, dört yönde sivri beşik tonozlu eyvanlar, köşelerde kubbeli halvet odaları yer almaktadır Merkezi kubbeye pandantiflerle, köşe kubbelerine Türk üçgenleriyle geçiş sağlanmıştır Yapı günümüzde de hamam olarak kullanılmaktadır


Paşaoğulları (Kondolotlar) Hamamı

Bayburt şehir merkezinde yer alan ve birkaç kere onarılan hamamın üretim tarihi ile ilgili bilgiler muhakkak değildir Sıcaklık bölümü, alışılmış haç biçimli dört eyvanlı hamamlar planındadır Kubbeye geçiş pandantiflerle sağlanmıştır Köşe odaları kubbeli tonozla, ılıklık beşik tonozla örtülüdür

Meydan (Çarşı) Hamamı

Bayburt büyük kasaba merkezinde bulunmaktadır Kadı Mahmud Çelebi Vakfı olarak bilinmektedir Merkez planlı, yıldız biçimli 6 eyvanlı sıcaklık bölümü dışarıya özgünlüğünü yitirmiştir Hamam günümüzde de kullanılmaktadır

*